Vraag: "Onderwijst de Bijbel situationele ethiek?"
Antwoord:
Situationele ethiek is een specifieke visie op morele ethiek die stelt dat het morele aspect van een daad of handeling bepaald wordt door de context van die daad of handeling. Situationele ethiek zegt dat als er een “goed” en een “fout” is, deze alleen maar bepaald worden door de gewenste uitkomst van de situatie. Situationele ethiek verschilt van moreel relativisme in de zin dat moreel relativisme stelt dat er geen “goed” of “fout” is. Situationele ethiek omvat een ethiekcode waarbij de behoeften van elke willekeurige situatie bepalen wat er goed of fout is.
De Bijbel is van kaft tot kaft waar, consistent, en van toepassing. Onderwijst de Bijbel situationele ethiek? Maant de Bijbel hiertoe, of neigt de Bijbel zelfs maar een beetje naar het stimuleren van situationele ethiek? Het korte antwoord is: “nee”. Laten we drie principes onder de loep nemen: 1) God schept en houdt in stand. 2) Gods gehele Woord is de waarheid, ook de teksten die wij misschien niet zo leuk vinden of niet begrijpen. 3) Goed en fout worden bepaald en omschreven door Wie God is.
1. God schept en houdt in stand. Situationele ethiek stelt dat moreel gedrag bepaald wordt door de omgeving of omstandigheden. Gods Woord zegt dat moreel gedrag bepaald wordt door Gods gezag, omdat Hij de Schepper en Instandhouder is. En dat is geen taalkundige kwestie, maar een feit. Zelfs als God aan de ene groep mensen een gebod zou geven en dezelfde zaak aan een andere groep mensen zou verbieden, is de bepaling of dit goed of fout is dan wel ethisch of onethisch niet gebaseerd op de situatie maar op het gebod van God. God heeft het gezag om goed en fout te leiden. Romeinen 3:4 zegt: “Ieder mens is onbetrouwbaar, maar God is betrouwbaar.”
2. Gods gehele Woord is de waarheid. Wanneer je suggereert dat de Bijbel situationele ethiek stimuleert, zeg je feitelijk dat de Bijbel fouten bevat. Dat is niet het geval. De reden dat dit niet het geval kan zijn, is punt 1 – God schept en houdt in stand.
3. Goed en fout worden bepaald door Wie God is. Gods natuur is liefde. Hij bepaalt wat liefde is – niet door wat Hij doet, maar eenvoudigweg door Wie Hij is. De Bijbel zegt: “God is liefde”(1 Johannes 4:16). Liefde is onzelfzuchtig, en houdt rekening met anderen. Liefde is nooit uit op de eigen eer of het eigen pleziertje ( 1 Korintiërs 13). Daarom, vanwege Wie God is, is de Bijbel, die door God gegeven is en volledig de waarheid is, niet een ethisch systeem bevatten dat van zichzelf strijdig is met Gods natuur. Situationele ethiek benoemt goed en fout om vanuit egoïsme een meerderheid of een enkele persoon te plezieren. Liefde is het tegenovergestelde. Liefde probeert anderen aan te moedigen en op te bouwen.
Twee fundamentele problemen met situationele ethiek zijn de realiteit van een absolute waarde en het concept van ware liefde. De Bijbel leert ons absolute waarheid, die vereist dat goed en fout voorbepaald zijn door een Heilige God. Liefde – Gods definitie van ware, eerlijke en echte liefde – laat geen ruimte voor zelfzuchtige of onzuivere motiveringen. Zelfs als iemand zou zeggen dat de situatie opofferingsgezindheid vereist, zou dat nog steeds een menselijke inschatting zijn en niet een goddelijke. De redenen die een mens heeft om te bepalen wat “het beste” is, zijn, zonder ware liefde, altijd egoïstisch.
Dus wat is er aan de hand wanneer dingen in orde lijken maar God zegt dat ze fout zijn? We moeten vertrouwen op Gods gezag en er op vertrouwen dat “voor wie God liefhebben, voor wie volgens Zijn voornemen geroepen zijn, alles bijdraagt aan het goede” (Romeinen 8:28). Als we aan Christus toebehoren, heeft God ons Zijn Geest gegeven (Johannes 16), en door Hem hebben we een begrip van wat goed en wat fout is. Door Hem zijn we schuldig bevonden, aangemoedigd en geleid naar rechtvaardigheid. Een oprechte wens om de waarheid over een zaak te achterhalen, in combinatie met het zoeken van God, zal beloond worden met Gods antwoord, zie o.a. Spreuken 2, verzen 3 en 5-6: “Als je erom vraagt de dingen te begrijpen…. dan zul je kennis van God verwerven. Want het is de HEER die wijsheid schenkt”).
“Gelukkig wie hongeren en dorsten naar gerechtigheid, want zij zullen verzadigd worden" (Matteüs 5:6).
