Vraag
Wat betekent het dat God heilig, heilig, heilig is?
Antwoord
De zin “heilig, heilig, heilig” staat twee keer in de Bijbel; één keer in het Oude Testament (Jesaja 6:3) en één keer in het Nieuwe (Openbaring 4:8). Beide keren wordt de zin uitgesproken of gezongen door hemelse wezens, en beide keren komt de zin voor in het visioen van een man die naar de troon van God gebracht wordt: eerst de profeet Jesaja en vervolgens de apostel Johannes. Voordat we de drievoudige herhaling van Gods heiligheid bespreken, is het belangrijk om te begrijpen wat er precies bedoeld wordt met Gods heiligheid.
Van alle eigenschappen die God heeft, is Zijn heiligheid de moeilijkste om te verklaren.
Dit is deels omdat het een van Zijn essentiële kenmerken is die wij als mens niet met Hem delen. Wij zijn geschapen naar Gods evenbeeld, en wij delen veel van Zijn kenmerken, zij het in veel mindere mate natuurlijk – liefde, barmhartigheid, trouw, enzovoorts. Maar sommige van Gods kenmerken zullen nooit door schepselen gedeeld worden – alomtegenwoordigheid, alwetendheid, almacht en heiligheid. Gods heiligheid onderscheidt Hem van alle andere wezens en zondert Hem af, en maakt Hem anders dan al het andere. Gods heiligheid is meer dan alleen Zijn volmaaktheid of zondevrije zuiverheid: het is de essentie van Zijn “anders-zijn”, een eigenschap van Hem die ver boven alles uitstijgt. Gods heiligheid belichaamt het mysterie van Zijn majesteit en zorgt ervoor dat wij in bewondering naar Hem kijken, terwijl wij maar slechts een klein stukje van Zijn grootsheid beginnen te bevatten.
Jesaja was uit eerste hand getuige van Gods heiligheid in zijn visioen dat beschreven wordt in Jesaja 6. Hoewel Jesaja een profeet van God was en een rechtvaardig man, was hij zich door het visioen van Gods heiligheid bewust van zijn eigen zondigheid en vreesde hij voor zijn leven (Jesaja 6:5). Zelfs de engelen in Gods nabijheid, die riepen “Heilig, heilig, heilig is de HEER van de hemelse machten”, bedekten hun gezichten en onderlichamen met vier van hun zes vleugels. Het bedekken van gezicht en onderlichamen duidt zonder twijfel op de eerbied en het ontzag, dat zij ervoeren door de onmiddellijke nabijheid van God (Exodus 3:4-5). De serafs bedekten zich, alsof ze zich zoveel mogelijk wilden verbergen, vanuit de erkenning dat zij onwaardig waren in de nabijheid van De Heilige. En als de reine en heilige serafs zulke eerbied betonen in de nabijheid van Jehova, hoe diepgaand zou dan het ontzag moeten zijn dat wij, verontreinigde en zondige wezens, zouden moeten hebben om Hem te naderen! De eerbied die de engelen aan God betuigen zou ons moeten herinneren aan onze eigen onbescheidenheid waarmee we haastig, gedachteloos en onwillekeurig tot Hem naderen, zoals we vaak doen omdat we Zijn heiligheid niet begrijpen.
Het visioen dat Johannes had van de troon van God in Openbaring 4 leek op dat van Jesaja. Ook hier waren er levende wezens rond de troon die riepen: “Heilig, heilig, heilig is God, de Heer, de Almachtige” (Openbaring 4:8) in eerbied en ontzag voor De Heilige. Johannes vervolgt met een beschrijving van deze wezens die God voortdurend verheerlijken en eren en eerbiedigen rond Zijn troon. Het is interessant dat de reactie van Johannes op het visioen van God op Zijn troon anders is dan die van Jesaja. Er staat niet dat Johannes neerviel in doodsangst en zich bewust was van zijn eigen zondige staat. Wellicht was dit omdat Johannes de opgestane Christus al ontmoet had aan het begin van zijn visioen (Openbaring 1:17). Christus had Zijn hand al op Johannes gelegd en hem gezegd niet bang te zijn. Op dezelfde manier kunnen wij de troon van genade naderen als de hand van Christus op ons rust in de vorm van Zijn rechtvaardigheid, die één gemaakt is met onze zonden op het kruis (2 Korintiërs 5:21).
Maar waarom de drievoudige herhaling van “heilig, heilig, heilig” (hetgeen de trisagion genoemd wordt)? De drievoudige herhaling van een naam of uitdrukking was vrij gebruikelijk bij de Joden. In Jeremia 7:4 beschrijft de profeet hoe de Joden drie keer “De tempel van de HEER!” zeiden, waarmee ze hun diepgaande vertrouwen in hun eigen verering tot uitdrukking brachten, hoewel die hypocriet en corrupt was. Jeremia 22:29 en Ezechiël 21:27 bevatten in diverse vertalingen soortgelijke drievoudige uitingen van intensiviteit. De engelen die rond de troon “Heilig, heilig, heilig” naar elkaar roepen, brengen daarom door die herhaling met kracht en passie de waarheid van de oppermachtige heiligheid van God tot uitdrukking – dat essentiële kenmerk dat Zijn ontzagwekkende en majestueuze wezen toont.
Bovendien brengt de trisagion de drievoudige natuur van God tot uitdrukking, de drie Gedaantes van de Goddelijkheid; elk gelijk in heiligheid en majesteit. Jezus Christus is de Heilige die geen “ontbinding zou zien” in het graf, maar weer zou opstaan om aan de rechterhand van God te worden verheerlijkt (Handelingen 2:26; 13:33-35). Jezus is de “Heilige en Rechtvaardige” (Handelingen 3:14) wiens dood aan het kruis ons toestaat om onbeschaamd voor de troon van onze heilige God te staan. De derde Gedaante in de Drie-eenheid – de Heilige Geest – geeft al door Zijn naam het belang van heiligheid in het wezen van de Goddelijkheid aan.
Tot slot geven de twee visioenen van de engelen die rond de troon “Heilig, heilig, heilig” roepen duidelijk aan dat God dezelfde is in beide testamenten. Vaak denken we dat de God van het Oude Testament een God van toorn is, en de God van het Nieuwe Testament een God van liefde. Maar Jesaja en Johannes presenteren een eenstemmig beeld van onze heilige, majestueuze, ontzagwekkende God die niet verandert (Maleachi 3:6), die gisteren, vandaag en tot in eeuwigheid dezelfde is (Hebreeën 13:8), en bij wie “nooit enige verandering of verduistering waar te nemen” is (Jakobus 1:17). Gods heiligheid is eeuwig, zoals ook Hij eeuwig is.
English
Wat betekent het dat God heilig, heilig, heilig is?
