Vraag
Wat is de betekenis van het kruisteken? Moeten Christenen het kruisteken slaan?
Antwoord
Het gebruik van het kruisteken slaan komt het meest voor in de Rooms-katholieke Kerk, maar wordt ook in de Oosters-orthodoxe en de Episcopale Kerk gebezigd. De geschiedenis van het kruisteken leidt ons terug tot Tertullianus, de vroege kerkvader die tussen 160 en 220 na Christus leefde. Tertullianus schreef: "Op al onze reizen, in al onze bewegingen, wanneer we ergens naar binnen of naar buiten gaan, wanneer we onze schoenen uittrekken, in het bad, aan tafel, wanneer we onze kaarsen aansteken, wanneer we liggen of zitten, tijdens wat ons ook bezig houdt, merken we ons voorhoofd met het kruisteken."
Oorspronkelijk werd met de duim of de vinger een klein kruis op het eigen voorhoofd getrokken. Het is achteraf moeilijk te zeggen wanneer de overgang werd gemaakt van een klein kruis op het voorhoofd naar het moderne gebruik om een groter kruis van het voorhoofd naar de borst en dan van schouder naar schouder te maken, maar we weten wel dat deze overgang vóór de elfde eeuw na Christus plaatsvond. In die tijd werd in het “Gebedsboek” van koning Henry de aanwijzing geschreven dat “met het heilige kruis de vier zijden van het lichaam moeten worden gemerkt”.
Katholieken vinden de ondersteuning voor het kruisteken voornamelijk in hun eeuwenoude kerktradities en – secundair - in Exodus 17:9-14 en Openbaring 7:3; 9:4; 14:1. Hoewel deze passages inderdaad spreken over een teken op het voorhoofd dat bescherming biedt tegen Gods oordeel, moeten ze binnen de context worden geïnterpreteerd. Op basis van deze context is er geen reden om te geloven dat deze verzen het ritualistische kruisteken zouden voorschrijven.
In de zestiende eeuw was “sola scriptura” een van de centrale doctrines van de Protestantse Reformatie. Hierdoor werden gebruiken die niet in overeenstemming waren met de Schrift overboord gegooid. De Engelse hervormers geloofden dat het kruisteken een zaak voor het individu was, zoals in het Gebedsboek van Koning Edward VI was geschreven. "...knielen, kruistekens, het opheffen van de handen, op de borst slaan en andere gebaren mogen gebruikt worden, of achterwege worden gelaten, al naargelang deze de toewijding van elk mens zonder smet dient.” Protestanten zagen het teken in het algemeen als een traditie die niet door de Schrift werd ondersteund, of zelfs als afgoderij, en werd daarom door de meesten van hen achterwege gelaten.
Hoewel de Bijbel ons niet opdraagt om een kruisteken te slaan, is het kruisteken niet vrij van Bijbelse symboliek. De vorm van het kruisteken is een herinnering aan het kruis van Christus. Historisch gezien is het teken ook altijd als een voorstelling van de Drie-eenheid beschouwd: Vader, Zoon en Heilige Geest. Door middel van geloof in de Heer Jezus Christus en Zijn plaatsvervangende dood aan het kruis wordt verlossing als een gratis geschenk aan alle mensen aangeboden. De Drie-eenheid is de leer van de Christelijke Godheid: één God die in drie afzonderlijke Personen bestaat. Beide doctrines zijn fundamenteel voor zowel Katholieken als Protestanten en hebben ongetwijfeld zeer stevige Bijbelse wortels. Het kruisteken wordt soms ook geassocieerd met bovennatuurlijke machten, zoals het uitdrijven van het kwaad, demonen, enzovoorts. Maar dit mystieke aspect van het kruisteken is volkomen vals en kan op geen enkele manier met de Schrift worden ondersteund.
Afgezien van het mystieke aspect is het slaan van een kruisteken niet goed en niet fout. Het kan positief zijn als het een mens aan het kruis van Christus en/of de Drie-eenheid herinnert. Maar helaas is dit niet altijd het geval en voor veel mensen is het zomaar een gewoonte om op een ritualistische manier een kruisteken te slaan zonder ook maar te weten waarom ze dat doen. Een laatste opmerking over het kruisteken is dat het op geen enkele manier van Christenen vereist wordt, omdat het Woord van God ons dit niet opdraagt.
English
Wat is de betekenis van het kruisteken? Moeten Christenen het kruisteken slaan?
