Vraag
Wat is Lectio Divina?
Antwoord
Lectio Divina is Latijns voor "goddelijke lezing", "geestelijke lezing" of "heilige lezing". Het is een gebedsmethode en manier om de Schrift te lezen, en is bedoeld om gemeenschap met God te bevorderen en bijzondere geestelijke inzichten te verkrijgen. De principes van lectio divina werden rond het jaar 220 beschreven en later uitgeoefend door katholieke monniken, in het bijzonder de kloosterorden van St. Pachomius, Augustinus, Basilius en Benedictus.
De praktijk van lectio divina is vandaag de dag enorm populair onder katholieken en gnostici en wordt steeds meer geaccepteerd als een gangbaar onderdeel van de praktijken van de emerging church beweging. Paus Benedictus XVI zei in een rede in 2005: "Ik wil in het bijzonder de oude traditie van lectio divina ter herinnering roepen en aanbevelen: het ijverig lezen van de Heilige Schrift, hand in hand met bidden, leidt tot het soort intieme dialoog waarin de lezer God hoort spreken, en Hem in gebed antwoordt met een vertrouwende openheid van het hart." Men zegt dat lectio ook zodanig aangepast kan worden dat ook mensen met andere geloofsovertuigingen het kunnen gebruiken voor hun eigen heilige teksten, of het nu gaat om de Bhagavad Gita, de Tora of de Koran. Niet-christenen kunnen de methode eenvoudigweg aanpassen om ruimte te maken voor seculiere tradities. Daarnaast kunnen de vier principes van lectio divina ook aangepast worden aan de vier Jungiaanse principes: denken, voelen, perceptie en intuïtie.
De feitelijke uitoefening van lectio divina begint met een tijd van ontspanning, waarbij je alledaagse gedachten en zorgen laat varen. Sommige beoefenaars vinden dat je je beter kunt concentreren als je begint met diepe, reinigende ademtochten en dan een gekozen woord of zin meerdere malen herhaalt om het verstand te verhelderen. Dan volgen zij de volgende vier stappen:
Lectio - Het meermaals lezen van de Bijbelpassage, kalm en langzaam. De passage is zelf niet zo belangrijk als het in je opnemen van elk deel van de lezing, waarbij je continu probeert om die "stille, kleine stem" te horen, of een woord of zin die op de een of andere manier tot de lezer spreekt.
Meditatio - Het overwegen van de tekst of de passage en overdenken hoe deze op je eigen leven van toepassing is. Dit wordt gezien als een bijzonder persoonlijke lezing van de Schrift en een bijzonder persoonlijke toepassing.
Oratio – Op de passage reageren door je hart voor God te openen. Dit is niet voornamelijk een intelluectuele oefening, maar wordt meer gezien als het begin van een gesprek met God.
Contemplatio - Naar God luisteren. Dit is het bevrijden van jezelf van je eigen gedachten, zowel werelds als heilig, en horen hoe God tot ons spreekt. Het verstand, het hart en de ziel openen voor de invloed van God.
Natuurlijk is het verband tussen Bijbellezing en gebed een verband dat aangemoedigd hoort te worden; zij horen altijd samen te gaan. Maar de gevaren die schuilen in dit soort praktijk, en de verbazingwekkende overeenkomsten met transcendente meditatie en andere gevaarlijke rituelen, moeten zorgvuldig overwogen worden. De methode heeft immers het potentieel om een zoektocht naar een mystieke ervaring te worden, waarbij het doel wordt om je geest te bevrijden en jezelf macht te schenken. De christen moet de Schrift gebruiken om kennis van God, wijsheid en heiligheid na te streven, middels de objectieve betekenis van de tekst, met het doel om het denken te transformeren volgens de waarheid. God zei dat zijn volk ten onder ging vanwege een gebrek aan kennis (Hosea 4:6), niet vanwege een gebrek aan mystieke, persoonlijke ervaringen met Hem.
Mensen die een bovennatuurlijke benadering van de tekst voorstaan, hebben de neiging om deze los te koppelen van de context en de natuurlijke betekenis. Zij gebruiken de tekst dan als een subjectieve, individualistische manier, en dat is iets waar de tekst nooit voor bedoeld was. Christelijk gnosticisme is het geloof dat men een "gnosis" (van het Griekse gnosko, "kennen") of mystieke, innerlijke kennis moet hebben, die alleen verkregen kan worden als men op de juiste manier geïnitieerd is. Slechts weinigen kunnen deze mystieke kennis bezitten. Natuurlijk is het idee dat je bijzondere kennis hebt bijzonder aantrekkelijk. Het geeft de "kenner" het gevoel dat hij of zij belangrijk en uniek is vanwege de bijzondere ervaring met God die niemand anders heeft gehad. De "kenner" gelooft dat de meeste mensen geen geestelijke kennis hebben en dat alleen de werkelijk "verlichte" mensen God kunnen ervaren. Vandaar de herintroductie van het zogenaamde beschouwend gebed in de Kerk - een meditatiepraktijk die zich richt op een mystieke ervaring met God. Een beschouwend gebed lijkt op de meditatieve praktijken die gebruikt worden in de oosterse godsdiensten en de New Age sekten en heeft geen enkele basis in de Bijbel, ook al wordt de Bijbel als een startpunt gebruikt.
Daarnaast mag het duidelijk zijn dat het openen van onze geest en het luisteren naar stemmen niet gevaarloos is. De beoefenaars van het beschouwende gebed willen zó graag iets horen - wat dan ook - dat zij gemakkelijk de objectiviteit kunnen verliezen die nodig is om het onderscheid te kunnen maken tussen Gods stem, hun eigen gedachten en een mogelijke infiltratie van demonen in hun eigen denken. Satan en zijn handlangers zijn altijd gretig op zoek naar toegang tot de gedachten van niets vermoedende mensen. Het op deze manier openen van onze gedachten is vragen om problemen. We moeten nooit vergeten dat de satan altijd ronddoolt, op zoek naar zielen die hij kan verslinden (1 Petrus 5:8) en zich kan voordoen als een engel van het licht (2 Korintiërs 11:14). Zo kan hij gemakkelijk bedrieglijke ideeën in "open" en gewillige slachtoffers influisteren.
Tenslotte is de aanval op de toereikendheid van de Schrift een duidelijk kenmerk van lectio divina. Terwijl de Bijbel ons vertelt dat hij alles is wat we nodig hebben om het christelijke leven te kunnen leiden (2 Timoteüs 3:16), wordt dat door de aanhangers van lectio ontkend. Mensen die "conversatie-gebeden" bezigen, op zoek naar een bijzondere openbaring van God, vragen Hem om voorbij te gaan aan wat Hij reeds aan de mensheid heeft geopenbaard, alsof Hij nu zou terugkomen op al zijn beloften aangaande zijn eeuwige Woord. Psalm 19:8-15 bevat het laatste woord wat betreft de toereikendheid van de Schrift: het is "volmaakt, richt de mensen op God", zijn woorden zijn "te vertrouwen en geven de mens wijsheid", ze zijn "goed en maken de mensen blij"; ze zijn "waarheid en zijn allemaal juist en goed" en "kostbaarder dan veel, zuiver goud". Als God alles meent wat Hij in deze psalm heeft gezegd, dan is er werkelijk geen behoefte aan enige toegevoegde openbaring. Als we Hem daarom vragen, dan ontkennen we wat Hij ons reeds heeft gegeven.
Het Oude en het Nieuwe Testament zijn de woorden van God die bestudeerd en overwogen moeten worden, waarover gebeden moet worden, en die in gedachten geprent moeten worden omwille van de kennis en de objectieve betekenis die zij bevatten en het gezag van God dat zij representeren, niet omwille van een mystieke ervaring of het gevoel van persoonlijke macht en innerlijke vrede die zij zouden kunnen stimuleren. Gedegen kennis komt op de eerste plaats; dan volgt het blijvende soort ervaring en vrede als een bijproduct van kennis en het juiste soort gemeenschap met God. Zo lang als een mens de Bijbel en bidden op deze manier benadert, houdt hij of zij zich bezig met hetzelfde soort meditatie en bidden dat Bijbelgelovige volgelingen van Christus altijd al hebben aanbevolen.
English
English
Wat is Lectio Divina?
