Vraag
Is geloof de oorzaak van de meeste oorlogen?
Antwoord
Veel conflicten in de wereldgeschiedenis zijn ogenschijnlijk vanwege religieuze overwegingen begonnen, en daar waren veel verschillende religies bij betrokken. Zo waren er bijvoorbeeld in het Christendom o.a.:
• De kruisvaarten — Een serie veldtochten in de 11e tot de 13e eeuw waarvan het doel was om het Heilige Land te heroveren op islamitische veroveraars, en om het Byzantijnse rijk te hulp te komen.
• De Franse geloofsoorlogen – een opeenvolging van oorlogen in Frankrijk gedurende de 16e eeuw tussen katholieken en de protestantse hugenoten.
• De Dertigjarige oorlog – eveneens een oorlog tussen katholieken en protestanten in de 17e eeuw, in het gebiedsdeel dat nu Duitsland is.
En er zijn nog veel meer van dit soort conflicten geweest. Zo zou je bijvoorbeeld ook de Taiping-opstand kunnen noemen en de problemen in Noord-Ierland. Het Christendom heeft in haar 2000-jarige bestaan zeker een rol gespeeld in veel conflicten.
In de Islam bestaat het begrip jihad, ofwel “heilige oorlog”. Het woord jihad betekent letterlijk “strijd”, maar het begrip wordt gebruikt om oorlogsvoering te omschrijven die gaat over de uitbreiding en verdediging van Islamitisch gebied. De bijna voortdurende oorlogen in het Midden-Oosten gedurende de afgelopen 50 jaar hebben zeker bijgedragen aan het idee dat religie de oorzaak is van veel oorlogen. De aanslagen op 11 september 2001 in de Verenigde Staten worden gezien als een jihad tegen de “grote duivel” Amerika, die in de ogen van veel Moslims vrijwel gelijk is aan het Christendom. In het Joodse geloof vonden de veroveringsoorlogen van het Beloofde Land die beschreven staan in het Oude Testament (in het bijzonder in het boek Jozua) plaats op bevel van God.
Het is duidelijk dat religie zeker een rol gespeeld heeft in veel van de oorlogsvoering uit de menselijke geschiedenis. Maar bewijst dit dat het geloof zelf de oorzaak van oorlog is, zoals beweerd wordt door degenen die religie bekritiseren?
Het antwoord is “ja” en “nee”. “Ja”, in de zin dat religie - althans zo lijkt het oppervlakkig gezien - een bijkomende aanjager is achter veel conflicten. Maar het antwoord is “nee” in de zin dat religie nooit de HOOFDoorzaak van oorlog is.
Om dit aan te tonen kunnen we de 20e eeuw bekijken. Naar alle maatstaven een van de bloedigste eeuwen van de menselijke geschiedenis. De twee grote wereldoorlogen, die helemaal niets te maken hadden met religie, de Joodse Holocaust, en de communistische revoluties in Rusland, China, Zuidoost Azië en Cuba, hebben gezamenlijk ergens tussen de 50 en 70 miljoen doden veroorzaakt (sommige schattingen suggereren zelfs dat zo’n 100 miljoen mensen om het leven gekomen zijn door deze oorlogen). Wat deze conflicten en volkerenmoorden met elkaar gemeen hadden, was dat ze ideologisch van aard waren, in plaats van religieus. Het is gemakkelijk aan te tonen dat er door de eeuwen heen meer mensen hun leven verloren hebben vanwege ideologie, dan door religie. Het is een noodzakelijk ingrediënt van de communistische ideologie om te heersen over anderen. De ideologie van de Nazi’s vereist vernietiging van “inferieure” rassen. Deze twee ideologieën zijn op zichzelf al verantwoordelijk voor de dood van miljoenen mensen, en religie had daar niets mee te maken. Feitelijk is het communisme een ideologie die per definitie atheïstisch is.
Zowel religie als ideologie zijn echter bijkomende oorzaken voor oorlog, want de hoofdoorzaak voor alle oorlogen is de zonde. Lees de volgende Bijbelverzen er maar eens op na:
“Waar komt al die strijd, waar komen al die conflicten bij u toch uit voort? Is het niet uit de hartstochten die strijd leveren in uw binnenste? U verlangt naar iets, maar krijgt het niet. U bent jaloers en moordlustig, maar bereikt uw doel niet. U bekvecht en twist met elkaar. U krijgt niets omdat u niet bidt. En als u bidt ontvangt u niets, omdat u verkeerd bidt: u wilt alleen uw eigen hartstochten bevredigen” (Jakobus 4:1-3).
“Want uit het hart komen boze gedachten, moord, overspel, ontucht, diefstal, valse getuigenissen en laster” (Matteüs 15:19).
“Niets is zo onbetrouwbaar als het hart, onverbeterlijk is het, wie zal het kennen?” (Jeremia 17:9).
“De HEER zag dat alle mensen op aarde slecht waren: alles wat ze uitdachten was steeds even slecht” (Genesis 6:5).
Wat zegt de Schrift over de hoofdoorzaak van oorlog? Onze slechte harten zijn die oorzaak. Religie en ideologie zijn simpelweg de middelen die we gebruiken om de slechtheid in onze harten in de praktijk te brengen. Wie denkt dat we op de een of andere manier onze “onpraktische behoefte aan religie” moeten uitwissen om daarmee een vreedzamere samenleving te creëren - zoals veel uitgesproken atheïsten denken – heeft een verkeerd beeld van de menselijke natuur. De menselijke geschiedenis is er het bewijs van dat wanneer we religie wegnemen, er iets anders voor in de plaats komt, en dat “dat andere” nooit iets positiefs is. De realiteit is dat ware religie de zondige mensheid nog onder controle houdt, en dat zonder ware religie, de slechtheid en zonde de overmacht zouden krijgen.
Zelfs met de invloed van ware religie, het Christendom, zullen we in onze tijd nooit wereldwijde vrede zien. Er gaat nooit een dag voorbij zonder dat er ergens in de wereld een conflict is. De enige oplossing voor oorlog is de Vredesvorst, Jezus Christus! Wanneer Christus terugkomt zoals Hij beloofd heeft, zal Hij de huidige tijd afsluiten en eeuwige vrede teweegbrengen:
“Hij zal rechtspreken tussen de volken, over machtige naties een oordeel vellen. Zij zullen hun zwaarden omsmeden tot ploegijzers en hun speren tot snoeimessen. Geen volk zal nog het zwaard trekken tegen een ander volk, geen mens zal meer weten wat oorlog is” (Jesaja2:4).
English
Is geloof de oorzaak van de meeste oorlogen?
