Vraag
Wat is theïstisch evolutionisme/evolutionair creationisme?
Antwoord
Theïstisch evolutionisme is een van de drie hoofdstromingen ten aanzien van het ontstaan van het leven, naast atheïstische evolutie (ook algemeen bekend als Darwinistische evolutie en naturalistische evolutie) en de speciale scheppingsleer.
Volgens de atheïstische evolutieleer is er geen God en kan leven vanzelf ontstaan uit reeds bestaande, niet-levende bouwstenen onder invloed van natuurwetten (zoals zwaartekracht etc.) en is het leven zo ook ontstaan, hoewel de oorsprong van die natuurwetten niet verklaard wordt. Volgens de speciale scheppingsleer heeft God het leven zelf geschapen, hetzij uit het niets of uit reeds bestaande materie.
Theïstische evolutie gaat uit van een van twee mogelijkheden. De eerste optie is dat er een God bestaat, maar dat Hij niet direct betrokken was bij het ontstaan van het leven. Hij heeft misschien de bouwstenen gemaakt, Hij heeft misschien de natuurwetten vastgesteld en misschien heeft Hij zelfs deze dingen geschapen met het oog op het uiteindelijke ontstaan van leven, maar op een bepaald moment, vroeg in het proces, heeft Hij zich teruggetrokken en Zijn schepping zijn eigen weg laten vinden. Hij liet gebeuren wat er gebeurde, wat dat ook was, en uiteindelijk kwam er leven voort uit niet-levende materie. Deze visie lijkt op atheïstische evolutie in de zin dat een natuurlijke oorsprong van het leven verondersteld wordt.
De andere optie van theïstische evolutie is dat God niet slechts een of twee wonderen verrichtte om de oorsprong van het leven zoals wij dat kennen teweeg te brengen. Zijn wonderen duurden voort. Hij begeleidde het leven stap voor stap langs een weg die het van een oorspronkelijke eenvoud naar de huidige complexiteit heeft gebracht, vergelijkbaar met Darwins evolutionaire boom van het leven (uit vissen kwamen amfibieën voort waaruit reptielen voortkwamen waaruit vogels en zoogdieren voortkwamen etc.). Daar waar het leven niet langs natuurlijke weg kon evolueren (hoe evolueert een ledemaat van een reptiel langs natuurlijke weg tot de vleugel van een vogel?), greep God in. Deze visie is vergelijkbaar met speciale schepping in de zin dat verondersteld wordt dat God op een of andere wijze bovennatuurlijk handelde om het leven zoals wij dat kennen te doen ontstaan.
Er zijn vele verschillen tussen het Bijbelse perspectief van de speciale schepping en dat van de theïstische evolutie. Een aanzienlijk verschil betreft hun beider visie op de dood. Aanhangers van de theïstische evolutieleer gaan er meestal van uit dat de aarde biljoenen jaren oud is en dat geologisch onderzochte fossiele resten lange tijdperken beslaan. Aangezien de mens pas laat in het fossielenbestand verschijnt, geloven aanhangers van theïstisch evolutionisme dat veel schepselen lang voordat de mens uiteindelijk kwam, leefden, stierven en uitstierven. Dit betekent dat de dood bestond voordat Adam zijn zonde beging.
Bijbelse creationisten geloven dat de aarde relatief jong is en dat de laag fossiele resten is afgezet tijdens en na de zondvloed van Noach. Men veronderstelt dat de indeling van de lagen ontstaan is door hydrologische zettingsverschijnselen en bodemvervloeiing, hetgeen beide waargenomen verschijnselen zijn. Dit zou betekenen dat de fossiele resten en de taferelen van dood en verderf die moeten hebben plaatsgevonden, dateren uit de tijd honderden jaren na de zonde van Adam.
Een ander belangrijk verschil tussen de twee zienswijzen is hoe men Genesis leest. Aanhangers van theïstisch evolutionisme onderhouden ofwel de "Day-Age" theorie (waarin elke dag een voorstelling is van een lang tijdperk) of de raamwerktheorie (waarin Genesis symbolisch wordt gelezen), die beide zinnebeeldige interpretaties zijn van de scheppingsweek zoals die in Genesis 1 beschreven staat. Jonge aarde-creationisten gaan zoals zij Genesis 1 lezen uit van een letterlijke dag van 24 uur. Beide theïstische evolutievisies vertonen vanuit een Christelijk standpunt gezien gebreken in de zin dat ze niet overeenstemmen met wat er in Genesis staat over de schepping.
Aanhangers van theïstisch evolutionisme stellen zich een Darwinistisch scenario voor waarbij eerst de sterren evolueerden, toen ons zonnestelsel, toen de aarde, toen de planten en dieren en uiteindelijk de mens. De twee theïstische evolutietheorieën zijn het niet met elkaar eens over de rol die God speelde in het verloop van de dingen, maar gaan over het algemeen wel akkoord met de Darwinistische tijdslijn. Deze tijdslijn is in strijd met de Genesis-beschrijving van de schepping. Zo zegt Genesis 1 bijvoorbeeld dat de aarde op dag 1 gecreëerd is en dat de zon, de maan en de sterren pas op dag 4 gemaakt zijn. Sommigen beargumenteren dat de bewoording van Genesis suggereert dat de zon, de maan en de sterren wel op dag 1 gemaakt zijn, maar dat ze door de aardse atmosfeer pas op dag 4 gezien konden worden waardoor ze naar dag 4 verwezen zijn. Dit is een beetje vergezocht, omdat het relaas in Genesis vrij duidelijk is dat de aarde pas op dag 2 een atmosfeer had. Als de zon, maan en sterren op dag 1 gemaakt zijn, hadden ze vanaf dag 1 zichtbaar moeten zijn.
Ook stelt Genesis duidelijk dat vogels tezamen met zeewezens geschapen zijn op dag 5, terwijl de dieren op het land pas op dag 6 gemaakt zijn. Dit is volledig in strijd met de Darwinistische visie dat vogels uit de dieren op het land geëvolueerd zijn. Volgens de Bijbelse tekst kwamen de vogels vóór de landdieren. De theïstische evolutieleer zegt precies het tegenovergestelde.
Een van de meest ongelukkige tendensen in het moderne Christendom is dat men Genesis opnieuw wil interpreteren om evolutietheorieën tegemoet te komen. Veel bekende Bijbelleraren en geloofsverdedigers zijn overstag gegaan voor evolutie-aanhangers en zijn gaan geloven dat vasthouden aan een letterlijke interpretatie van Genesis op een of andere manier afbreuk zou doen aan de geloofwaardigheid van Christenen. Maar mensen die in evolutie geloven zullen juist eerder hun respect verliezen voor mensen wiens geloof in de Bijbel zo vluchtig is dat ze snel bereid zijn tot compromissen. Hoewel het aantal ware aanhangers van de scheppingsleer onder wetenschappers afneemt, hebben diverse getrouwe organisaties zoals Answers in Genesis ("Antwoorden in Genesis"), de Creation Research Society (" Genootschap voor Scheppingsonderzoek") en het Institute for Creation Research ("Instituut voor Scheppingsonderzoek") bevestigd dat de Bijbel niet alleen verenigbaar is met echte wetenschap, maar dat ook nog nooit een enkel woord in de Bijbel weerlegd is door echte wetenschap. De Bijbel is Gods levende Woord, aan ons gegeven door de Schepper van het universum, en Zijn beschrijving van hoe Hij dat universum geschapen heeft is niet verenigbaar met de evolutietheorie, zelfs niet met een "theïstische" uitleg van evolutie.
Wat is theïstisch evolutionisme/evolutionair creationisme?
