Pytanie
Biblijne gatunki?
Odpowiedź
Biblia jest dziełem literatury. Literatura występuje w różnych gatunkach czy kategoriach w oparciu o styl i każdy jest czytany i oceniany odmiennie. Na przykład, pomieszanie dzieła science- fiction z książką medyczną wywołałoby wiele problemów- muszą one być odmiennie rozumiane. I obie, zarówno science- fiction jak i tekst medyczny, muszą być inaczej rozumiane niż poezja. Zatem, rzetelna egzegeza i interpretacja bierze pod uwagę cel i styl danej książki czy fragmentu Pisma Świętego. Dodatkowo, niektóre wersety są rozumiane w przenośni i właściwe rozróżnienie ich jest wzmocnione poprzez zrozumienie gatunku. Niezdolność zidentyfikowania gatunku może prowadzić do poważnego niezrozumienia Pisma Świętego.
Głównymi gatunkami literackimi znajdującymi się w Biblii są: literatura prawna, literatura historyczna, literatura mądrościowa, poezja, narracja, listy, proroctwa i literatura apokaliptyczna. Poniższe podsumowanie pokazuje różnice pomiędzy każdym gatunkiem i tym jak każdy powinien być interpretowany:
Literatura prawna: Obejmuje to 3 Ks. Mojżeszową oraz 5 Ks. Mojżeszową. Celem literatury prawnej jest to, aby wyrazić Bożą, suwerenną wolę odnośnie władzy, obowiązków kapłańskich, odpowiedzialności społecznej itp. Poznanie zwyczajów hebrajskich, ówczesnych praktyk i zwyczajów jak również wiedza o przymierzach, uzupełni lekturę tego materiału.
Literatura historyczna: Historie i epopeje z Biblii zawierają się w tym gatunku literackim. Prawie każda księga w Biblii zawiera trochę historii, ale 1, 2 i 4 Ks. Mojżeszowa, Ks. Jozuego, 1 i 2 Ks. Samuela, 1 i 2 Ks. Królewska, 1 i 2 Ks. Kronik, Ks. Ezdrasza, Ks. Nehemiasza oraz Dz. Apostolskie są zasadniczo literaturą historyczną. Znajomość świeckiej historii jest istotna, ponieważ doskonale wpisuje się w historię biblijną i sprawia, że interpretacja staje się znacznie solidniejsza.
Literatura mądrościowa: To gatunek aforyzmów, które nauczają znaczenia życia i tego jak żyć. Część języka używanego w literaturze mądrościowej jest metaforą lub poezją, co należy wziąć pod uwagę podczas analizy. Obejmuje Ks. Przyp. Salomona, Ks. Joba i Ks. Kaznodziei Salomona.
Poezja: Należą do nich księgi rytmicznej prozy, paralelizmów i metafor, takie jak Pieśń nad Pieśniami, Treny i Psalmy. Wiemy, że wiele psalmów zostało napisanych przez Dawida, będącego muzykiem czy przez przewodnika chóru uwielbienia, Asafa. A ponieważ poezja nie jest łatwa do tłumaczenia, tracimy pewną muzyczną "płynność", gdy jest tłumaczona. Niemniej jednak, znajdujemy podobne wykorzystanie idiomów, porównań i refrenów w tym gatunku jak we współczesnej muzyce.
Narracja: Ten gatunek zawiera ewangelie, które są biograficznymi narracjami na temat Jezusa, oraz księgi Rut, Estery i Jonasza. Czytelnik może znaleźć w Ewangeliach fragmenty innych gatunków, takich jak przypowieść (Ew. Łukasza 8.1-15) i dyskurs (Ew. Mateusza 24). Ks. Rut jest doskonałym przykładem dobrze skrojonej, krótkiej historii, niesamowitej w swojej zwięzłości i strukturze.
Listy: Epistoła to list, zazwyczaj napisany formalnym stylem. Istnieje 21 listów apostołów do różnych kościołów czy osób w Nowym Testamencie. Listy te mają styl bardzo podobny do współczesnych listów, z otwarciem, pozdrowieniem, treścią i zamknięciem. Zawartość listów obejmuje wyjaśnienie wcześniejszego nauczania, naganę, wyjaśnienie, poprawienie fałszywego nauczania i głębsze zanurzenie się w naukach Jezusa. Czytelnik dobrze by zrobił, gdyby zrozumiał kulturową, historyczną i społeczną sytuację pierwotnych odbiorców, aby jak najlepiej wykorzystać analizę tych ksiąg.
Proroctwo i literatura apokaliptyczna: Pisma prorockie to księgi Starego Testamentu- od Ks. Izajasza do Ks. Malachiasza oraz z Nowego Testamentu Ks. Objawienia. Obejmują przepowiednie odnośnie przyszłych wydarzeń, ostrzeżenia o nadchodzącym sądzie oraz przegląd Bożego planu dla Izraela. Literatura apokaliptyczna jest szczególną formą proroctwa, przeważnie dotyczącą symboli i obrazów oraz przewidywanych katastrof i zniszczeń. Znajdujemy ten rodzaj języka w Ks. Daniela (bestie rozdziału 7), Ks. Ezechiela (zwój z 3 rozdziału), Ks. Zachariasza (złota lampa z 4 rozdziału) oraz Ks. Objawienia (czterech jeźdźców z rozdziału 6). Księgi prorockie i apokaliptyczne są tymi, które najczęściej poddawane są wadliwej egzegezie i osobistym interpretacjom w oparciu o emocje i z góry przyjęte uprzedzenia. Jednak Ks. Amosa 3.7 mówi nam, "Zaiste, nie czyni Wszechmogący Pan nic, jeżeli nie objawił swojego planu swoim sługom, prorokom." Tym samym wiemy, że prawda została powiedziana i można ją poznać przez staranną egzegezę, znajomość pozostałej części Biblii i rozważanie z modlitwą. Niektóre rzeczy nie zostaną nam wyjaśnione, chyba że przy końcu czasu, więc najlepiej nie zakładać, że wiemy wszystko, jeśli chodzi o literaturę proroczą.
Zrozumienie gatunków literackich Pisma Świętego ma kluczowe znaczenie dla studiującego Biblię. Jeśli przyjmie się niewłaściwy gatunek dla fragmentu, łatwo jest go źle zrozumieć lub źle zinterpretować, prowadząc do niekompletnego i omylnego zrozumienia tego, co Bóg pragnie zakomunikować. Bóg nie jest Bogiem nieporządku (1 Koryntian 14.33) i chce, abyśmy "wykładali należycie słowo prawdy" (2 Tymoteusza 2.15). Również, Bóg chce, abyśmy znali Jego plan dla świata i dla nas jako jednostki. Jak satysfakcjonujące jest to, aby "pojąć ze wszystkimi świętymi, jaka jest szerokość i długość, i wysokość, i głębokość" (Efezjan 3.18) miłości Boga do nas!
English
Biblijne gatunki?
