Pytanie
Czym jest chrześcijański humanizm?
Odpowiedź
Termin humanizm chrześcijański jest używany w odniesieniu do szerokiego zakresu poglądów, z których niektóre są bardziej biblijne niż inne. Ogólnie rzecz biorąc, humanizm jest systemem myślowym, który koncentruje się na ludzkich wartościach, potencjale i wartości człowieka; humanizm zajmuje się potrzebami i dobrobytem ludzkości, podkreśla wewnętrzną wartość jednostki i postrzega istoty ludzkie jako autonomiczne, racjonalne i moralne podmioty. Stopień, w jakim ten szeroki punkt widzenia jest zintegrowany z chrześcijańskimi przekonaniami, określa dokładnie, jak biblijny jest chrześcijański humanizm.
Istnieją różne rodzaje humanizmu i dobrze jest znać różnice między nimi. Klasyczny humanizm, związany z renesansem, kładł nacisk na estetykę, wolność i studiowanie "nauk humanistycznych" (literatury, sztuki, filozofii i klasycznych języków greki i łaciny). Świecki humanizm podkreśla ludzki potencjał i samorealizację do tego stopnia, że wyklucza wszelką potrzebę Boga; jest to naturalistyczna filozofia oparta na rozumie, nauce i myśleniu "cel uświęca środki". Chrześcijański humanizm naucza, że wolność, indywidualne sumienie i wolność intelektualna są zgodne z zasadami chrześcijańskimi, a sama Biblia promuje ludzkie spełnienie oparte na Bożym zbawieniu w Chrystusie i podlegające suwerennej kontroli Boga nad wszechświatem.
Chrześcijański humanizm reprezentuje filozoficzne połączenie chrześcijaństwa i klasycznych zasad humanistycznych. Podczas gdy klasyczni humaniści studiowali pisma greckie i łacińskie, chrześcijańscy humaniści zwrócili się ku hebrajskiej i biblijnej grece, wraz z pismami wczesnych ojców kościoła. Humanizm chrześcijański, podobnie jak humanizm klasyczny, dąży do rozumu, swobodnych dociekań, rozdziału kościoła od państwa i ideału wolności. Chrześcijańscy humaniści są zaangażowani w scholastykę oraz rozwój i wykorzystanie nauki i technologii. Chrześcijański humanizm głosi, że wszelkie postępy w wiedzy, nauce i indywidualnej wolności powinny być wykorzystywane do służenia ludzkości na chwałę Boga. W przeciwieństwie do swoich świeckich odpowiedników, chrześcijańscy humaniści podkreślają potrzebę stosowania chrześcijańskich zasad w każdej dziedzinie życia, zarówno publicznego, jak i prywatnego.
Chrześcijański humanizm utrzymuje, że ludzie mają godność i wartość ze względu na fakt, że ludzkość została stworzona na obraz Boga (Rdz 1:27). Zakres, w jakim istoty ludzkie są autonomicznymi, racjonalnymi i moralnymi podmiotami, sam w sobie jest odzwierciedleniem tego, że zostały stworzone na obraz Boży (imago dei). Wartość człowieka jest zakładana w wielu miejscach Pisma Świętego: we wcieleniu Jezusa (J 1:14), Jego współczuciu dla ludzi (Mt 9:36), Jego przykazaniu "kochaj bliźniego swego jak siebie samego" (Mk 12:31) i Jego przypowieści o dobrym Samarytaninie (Łk 10:30-37). Aluzje Pawła do pism świeckich (Dz 17:28; Tt 1:12) pokazują wartość klasycznego wykształcenia w przedstawianiu prawdy. Pisma Justyna Męczennika z II wieku również pokazują przydatność klasycznego wykształcenia w przekazywaniu ewangelii pogańskiej publiczności.
Chrześcijańscy humaniści rozumieją, że wszystkie skarby mądrości i wiedzy są ukryte w Chrystusie (Kol 2:3) i starają się wzrastać w pełnym poznaniu każdej dobrej rzeczy dla służby Chrystusa (Flp 1:9; 4:6; por. Kol 1:9). W przeciwieństwie do świeckich humanistów, którzy odrzucają pojęcie prawdy objawionej, chrześcijańscy humaniści trzymają się Słowa Bożego jako standardu, według którego sprawdzają jakość wszystkich rzeczy. Chrześcijański humanista ceni ludzką kulturę, ale uznaje noetyczne (tj. intelektualne) skutki upadłej natury człowieka (1 Koryntian 1:18-25) i obecność grzesznej natury w każdym ludzkim sercu (Jeremiasza 17:9). Chrześcijański humanizm mówi, że człowiek osiąga swój pełny potencjał tylko wtedy, gdy wchodzi w właściwą relację z Chrystusem. W momencie zbawienia staje się nowym stworzeniem i może doświadczać wzrostu w każdej dziedzinie życia (2 Koryntian 5:17).
Chrześcijański humanizm mówi, że każde ludzkie przedsięwzięcie i osiągnięcie powinno być skoncentrowane na Chrystusie. Wszystko powinno być czynione ku Bożej chwale, a nie z powodu pychy czy autopromocji (1 Koryntian 10:31). Powinniśmy starać się dawać z siebie wszystko fizycznie, umysłowo i duchowo we wszystkim, czego Bóg od nas oczekuje. Chrześcijańscy humaniści wierzą, że obejmuje to życie intelektualne, życie artystyczne, życie domowe, życie gospodarcze, politykę, stosunki rasowe i pracę na rzecz środowiska.
Chrześcijański humanizm wierzy, że Kościół powinien być aktywnie zaangażowany w kulturę i że chrześcijanie powinni być głosem potwierdzającym wartość i godność ludzkości, jednocześnie potępiając, protestując i broniąc się przed wszelkimi dehumanizującymi wpływami na świecie.
Chrześcijańscy uczeni, tacy jak Augustyn, Anzelm, Akwinata i Kalwin, byli zwolennikami chrześcijańskiego humanizmu, choć nie nazywali go w ten sposób. Dziś termin humanizm chrześcijański jest używany do opisania poglądów tak różnych pisarzy, jak Fiodor Dostojewski, G.K. Chesterton, C.S. Lewis, J.R.R. Tolkien i Aleksander Sołżenicyn.
Chrześcijański humanizm jest biblijny w takim stopniu, w jakim trzyma się biblijnego poglądu na człowieka - odpowiedzialnego podmiotu moralnego stworzonego na obraz Boga, ale popadającego w grzech. Chrześcijański humanizm staje się tym mniej chrześcijański, im bardziej idzie na kompromis ze świeckim humanizmem, który wynosi ludzkość do boskiego statusu.
English
Czym jest chrześcijański humanizm?
