Pytanie
Kim byli Filistyni?
Odpowiedź
Filistyni byli agresywnym, podżegającym do wojny ludem, który okupował część południowo-zachodniej Palestyny, między Morzem Śródziemnym a rzeką Jordan. Nazwa „Filistyn” pochodzi od hebrajskiego słowa Philistia, a greckie tłumaczenie nazwy, palaistinei, daje nam współczesną nazwę „Palestyna”. Filistyni po raz pierwszy w Piśmie Świętym pojawiają się w Tabeli Narodów, liście patriarchalnych założycieli siedemdziesięciu narodów, potomków Noego (1 Ks. Mojżeszowa 10.14). Uważa się, że Filistyni wywodzą się z Kaftor, hebrajskiej nazwy wyspy Krety i całego regionu Morza Egejskiego (Ks. Amosa 9.7; Ks. Jeremiasza 47.4). Z nieznanych powodów migrowali z tego regionu na wybrzeże Morza Śródziemnego w pobliżu Gazy. Ze względu na swoją morską historię Filistyni są często kojarzeni z „ludami morskimi”. Biblia odnotowuje, że Filistyni mieli kontakty zarówno z Abrahamem, jak i Izaakiem już 2000 lat przed Chr. (1 Ks. Mojżeszowa 21.32, 34; 26. 1, 8).
Po pewnych przejściach Izaaka z Filistynami (1 Ks. Mojżeszowa 26.18), są dalej wymieniani w 2 Ks. Mojżeszowej krótko po tym, jak Izraelici przekroczyli Morze Czerwone: "Gdy faraon uwolnił lud, nie wiódł go Bóg drogą prowadzącą do ziemi filistyńskiej, chociaż była najkrótsza. Powiedział bowiem Bóg: Żeby lud na widok czekających go walk nie żałował i nie wrócił do Egiptu" (2 Ks. Mojżeszowa 13.17; tłum. Biblia Tysiąclecia).
"Droga prowadząca do ziemi filistyńskiej" odnosi się do drogi znanej później jako Via Maris lub "Droga Morza", jednego z trzech głównych szlaków handlowych starożytnego Izraela. Ta nadmorska droga łączyła deltę Nilu z Kanaanem i Syrią, a także dalej, z regionem Mezopotamii w południowo-zachodniej Azji.
Stary Testament wskazuje, że około XIII w. przed Chr., za dni Samuela i Samsona, Filistyni przenieśli się w głąb lądu z wybrzeża Kanaan. Tam zbudowali swoją cywilizację, głównie w pięciu miastach: Gazie, Aszkelonie, Aszdodzie, Gacie i Ekronie (Ks. Jozuego 13.3). Każde z tych miast było zarządzane przez "króla" czy "pana" (z hebrajskiego słowa seren, również tłumaczony jako "tyran"). Ci królowie najwyraźniej utworzyli koalicję równych sobie. Każdy król zachował niezależną kontrolę nad swoim miastem, tak jak wtedy, gdy Achisz, król Gat, miał do czynienia z Dawidem (1 Ks. Samuela 27.5-7), ale działali wspólnie w czasie kryzysu narodowego (Ks. Sędziów 16.5).
Od samego początku Filistyni byli albo sojusznikami albo śmiertelnymi wrogami ludu Bożego. Odgrywali istotną rolę w życiu Samsona (Ks. Sędziów 13.1; 14.1), Samuela (1 Ks. Samuela 4.1), Saula (1 Ks. Saula 13.4) oraz Dawida (1 Ks. Samuela 17.23
Filistyni znani byli z nowatorskiego wykorzystania żelaza, które było lepsze od brązu używanego przez Izraelitów do produkcji broni i narzędzi. Jeszcze za czasów Saula (1050 - 1010 r. przed Chr.) Izraelici byli zmuszeni polegać na Filistynach, aby ostrzyli lub naprawiali ich żelazne narzędzia (1 Samuela 13: 19-21). Dzięki bardziej zaawansowanemu uzbrojeniu i agresywnej polityce wojskowej Filistyni nieustannie hamowali rozwój Izraela jako narodu. Przez blisko 200 lat Filistyni nękali i uciskali Izraelitów, często najeżdżając ich terytorium. Dzieci Izraela po prostu nie mogły poradzić sobie z przeważającą potęgą militarną Filistynów. Skończyło się to wtedy, gdy Samuel, a następnie Dawid, dzięki przewodnictwu Boga, byli w stanie pokonać Filistynów (1 Ks. Samuela 7.12-14; 2 Ks. Samuela 5. 22-25).
Stary Testament wskazuje, że Filistyni oddawali cześć trzem bożkom: Asztarcie, Daganowi i Belzebubowi- z których każdy miał kapliczki w różnych miastach (Ks. Sędziów 16.23; 1 Ks. Samuela 31.10; 2 KS. Królewska 1.2). Odkrycia archeologiczne pokazują, że żołnierze filistyńscy nosili podobizny swoich bóstw podczas bitwy (2 Ks. Samuela 5.21). Najwidoczniej byli też ludźmi przesądnymi, którzy uznawali moc arki przymierza Izraela (1 Ks. Samuela 5.1-12).
Filistyni niechlubnie zasłynęli z produkcji i spożywania napojów alkoholowych, zwłaszcza piwa. Ruiny starożytnych budowli Filistynów zawierają liczne browary i winiarnie, a także niezliczone kufle do piwa i inne naczynia do picia. Uczta weselna Samsona, zapisana w Ks. Sędziów, ilustruje filistyńską praktykę organizowania tygodniowych przyjęć alkoholowych; hebrajskie słowo misteh, przetłumaczone jako „uczta” w Ks. Sędziów 14.10, oznacza „ucztę picia”.
Izraelici często odnosili się do Filistynów jako "nieobrzezanych" (Ks. Sędziów 15.18; 1 Ks. Samuela 14.6; 2 Ks. Samuela 1.20), co oznaczało w tamtym czasie, tych, którzy nie mieli relacji z Bogiem. Oni nie byli Bożym wybranym ludem i należało ich bezwzględnie unikać, aby nie zostać skażonym złem.
Dzisiaj słowo Filistyn jest używane jako epitet w odniesieniu do niewyrafinowanej, nudnej osoby. Prawdę mówiąc, Filistyni znani z kart historii nie byli nieobytymi i niekulturalnymi ludźmi. Byli bardziej zaawansowanymi żeglarzami, którzy przez kilka pokoleń wyprzedzali Izrael o lata.
Z wyjątkiem 47 rozdziału Ks. Jeremiasza, istnieje bardzo niewiele odniesień proroczych do Filistynów. W końcu Filistyni zostali zasymilowani z kulturą kananejską. Ostatecznie zniknęli z biblijnych zapisów i tym samym z historii, pozostawiając po sobie nazwę „Palestyna” jako świadectwo ich istnienia.
English
Kim byli Filistyni?
