Pytanie
Czym jest jansenizm i czy jest biblijny?
Odpowiedź
Jansenizm był systemem doktryn, który rozpoczął się od pism Corneliusa Jansena, katolickiego teologa we Francji w XVII wieku. Jansenizm był zasadniczo próbą zreformowania katolicyzmu poprzez wprowadzenie pewnych kalwińskich doktryn, takich jak deprawacja człowieka, predestynacja, nieodparta łaska i ograniczone zadośćuczynienie. Janseniści odrzucali również nieomylność Kościoła katolickiego i występowali przeciwko autorytetowi papieża.
Główne idee Jansena zostały opublikowane pośmiertnie w 1640 roku i były kontynuowane przez jego zwolenników przez jakiś czas po jego śmierci. Słynny matematyk i filozof Blaise Pascal bronił wielu teologicznych i filozoficznych stanowisk jansenizmu. Pogląd jansenistyczny opierał się w dużej mierze na naukach Augustyna z Hippony, w szczególności na jego poglądach na temat grzechu pierworodnego i łaski Bożej.
Janseniści obawiali się, że katolickie nauki kontrreformacyjne przesadzają w swoich reakcjach na reformatorów takich jak Jan Kalwin. Kalwin i inni utrzymywali, że grzech pierworodny pozostawił człowieka w całkowicie zdeprawowanym stanie moralnym, tak że człowiek nie może nic zrobić, aby doprowadzić do własnego zbawienia. Kontrreformatorzy podkreślali zdolność człowieka do dobrowolnego przyjęcia lub odrzucenia łaski Bożej (poprzez sakramenty). Jansen wierzył, że zwalczając reformatorów, Kościół rzymskokatolicki popadł w starożytną herezję pelagianizmu, która nauczała, że istoty ludzkie są zasadniczo dobre, a wola człowieka nie jest skażona ani związana grzechem pierworodnym.
Jansenizm zgadzał się z kilkoma punktami teologii reformowanej, a mianowicie stanem człowieka przed i po upadku, zakresem odkupienia Chrystusa oraz wąskim spojrzeniem na ludzką wolną wolę. Z tych powodów janseniści mieli być w konflikcie z nauką katolicką, a szczególnie z nowo zorganizowanymi jezuitami. Wielu postrzegało jansenizm jako zagrożenie polityczne, dlatego też ruch spotkał się z opozycją ze strony francuskiej rodziny królewskiej, a także katolickiego duchowieństwa. Seria papieskich dekretów z lat 1653-1713 potępiła jansenizm jako herezję. Po 1730 r. wpływy jansenizmu jako ruchu osłabły, z wyjątkiem niektórych obszarów we Włoszech i w Holandii, gdzie do dziś istnieje kościół jansenistyczny.
Główne punkty jansenizmu wydają się mieścić w ogólnych granicach ewangelickiej i protestanckiej ortodoksji, chociaż wśród ewangelików panuje powszechna niezgoda co do relacji między ludzką wolną wolą a boską suwerennością. Chociaż jansenizm jest pod pewnymi względami porównywalny z protestantyzmem, pozostał on wysiłkiem reformatorskim w Kościele katolickim. Pomimo wszystkich nieporozumień z hierarchią katolicką, jansenizm nadal promował ścisłe przestrzeganie sakramentów, usprawiedliwienie z uczynków i wierność Rzymowi.
W ostatecznym rozrachunku jansenizm był "kalwinizmem lite", kompromisem między katolicyzmem a protestantyzmem. Chrześcijanie są zobligowani: "Wszystko badajcie, a co szlachetne - zachowujcie!" (1 Tesaloniczan 5:21). Wynika z tego, że każde ludzkie nauczanie musi być sprawdzane pod kątem zgodności z Pismem Świętym. Bereańczycy (Dzieje Apostolskie 17:10-12) stanowią doskonały przykład, ponieważ "codziennie badali Pisma", aby sprawdzić, czy to, co apostoł Paweł mówił o Chrystusie, było prawdą. W jansenizmie mogą znajdować się pewne dobre biblijne idee, ale są też takie, które należy szybko odrzucić.
English
Czym jest jansenizm i czy jest biblijny?
