Pytanie
Jaki wpływ miał Juliusz Cezar na historię biblijną?
Odpowiedź
Juliusz Cezar nie jest wspomniany w Biblii, ani nie żył w czasach opisywanych w Biblii - zmarł w 44 r. przed Chr. Jednak Juliusz Cezar zapoczątkował przejście od Republiki Rzymskiej do Cesarstwa Rzymskiego, na czele którego stał silny cesarz/dyktator. Kolejni cezarze odegrali znaczącą rolę w prześladowaniu wczesnego kościoła. Pomocne będzie krótkie streszczenie historii Rzymu i kariery Juliusza Cezara:
Przez setki lat Rzym funkcjonował jako republika, na czele której stał senat złożony z przedstawicieli ludu z klasy wyższej. W tamtych czasach miasta (nie państwa) często sprawowały największą władzę, a miasto Rzym podbiło znaczną część znanego świata. Ludzie, którzy żyli w obrębie Imperium Rzymskiego byli ludźmi podbitymi, podlegającymi obcej władzy, czyli miastu Rzym. Jednym z sekretów potęgi Rzymu były jego potężne legiony i dowodzący nimi generałowie.
Juliusz Cezar był ambitnym generałem z wieloma zwycięstwami na swoim koncie. Był również politykiem, który chciał przekuć swoją popularność w realną władzę. W tym czasie na podobnych stanowiskach było dwóch innych generałów/polityków: Pompejusz i Krassus. Po śmierci Krassusa Pompejusz sprzymierzył się z senatem, który nakazał Juliuszowi wycofanie się i samotny powrót do Rzymu. Juliusz, zdając sobie sprawę, że w ten sposób będzie bezbronny, wrócił do Rzymu ze swoim trzynastym legionem i wybuchła wojna domowa. Kiedy wszystko zostało rozstrzygnięte, Juliusz Cezar miał pełną kontrolę nad Rzymem. Choć nie został wtedy oficjalnie mianowany cesarzem, późniejsi historycy uznali go za pierwszego cesarza rzymskiego, a nazwisko Cezar stało się tytułem cesarza, jako tego, który poszedł w ślady Juliusza Cezara.
Juliusz Cezar został zamordowany 15 marca 44 r. przed Chr. przez grupę senatorów pod wodzą Brutusa i Kasjusza. Wybuchła nowa wojna domowa. Siły przyjaciela Juliusza, Marka Antoniusza, i jego wnuka Oktawiana pokonały siły lojalne wobec Brutusa i Kasjusza pod Filippi. Antoniusz zamierzał przejąć władzę, ale Juliusz adoptował i wyznaczył Oktawiana na swojego następcę, ponieważ zgodnie z prawem rzymskim nie miał żyjących prawowitych dzieci. Siły lojalne wobec Oktawiana pokonały siły Antoniusza (i jego partnerki Kleopatry) pod Akcjum, pozostawiając Oktawianowi jedyną władzę wojskową. Wciąż jednak musiał zabiegać o poparcie polityczne i społeczne, co czynił bardzo agresywnie. Przez całe życie Oktawian zdobywał coraz większą władzę. W 27 r. przed Chr. otrzymał tytuł Augusta i choć istniało wiele prawnych, politycznych i konstytucyjnych ograniczeń jego władzy, był on w praktyce dyktatorem. Cezarze, którzy nastali po Auguście, stawali się coraz bardziej despotyczni. Niektórzy z nich, w tym Cezar August, są wymienieni w Nowym Testamencie.
To właśnie bezpośredni spadkobierca Juliusza Cezara jest wymieniony w słynnej opowieści o narodzinach: "I stało się w owe dni, że wyszedł dekret cesarza Augusta, aby spisano cały świat." (Ew. Łukasza 2,1).
Po Auguście nastąpił jego przybrany pasierb Tyberiusz, o którym wspomina Ew. Łukasza 3.1. Jan Chrzciciel rozpoczął swoją służbę w trzynastym roku panowania Tyberiusza.
Po Tyberiuszu nastąpił Kaligula, o którym Nowy Testament nie wspomina. Kaligula był prawnukiem Augusta ze strony ojca i bratankiem Tyberiusza ze strony matki.
Po Kaliguli nastąpił Cezar Klaudiusz, wuj Tyberiusza. Klaudiusz jest wspomniany w Dz. Apostolskich 18.2. Pryscylla i Akwila opuścili Italię, ponieważ cesarz Klaudiusz wypędził wszystkich Żydów z Rzymu.
Ostatnim cesarzem, który mógłby rościć sobie prawo do pokrewieństwa z Juliuszem Cezarem, był Neron, który nie jest wymieniony z imienia w Nowym Testamencie, ale był cesarzem sprawującym władzę, gdy Paweł zwrócił się do Cezara (Dz. Apostolskie 25.10-11). Ze źródeł pozabiblijnych wiemy o intensywnym prześladowaniu chrześcijan przez Nerona.
Chociaż Juliusz Cezar nie jest wspomniany w Piśmie Świętym i chociaż nie żył w żadnym z czasów objętych narracją biblijną, jego ambicja wprawiła w ruch wydarzenia, które zmieniły Republikę Rzymską w Cesarstwo Rzymskie. Cały Nowy Testament jest zabarwiony historycznym i kulturowym tłem Imperium Rzymskiego, począwszy od Juliusza Cezara i jego następców. Kościół Nowego Testamentu wystąpił przeciwko kultowi rzymskiego cesarza, który często był uważany za boga lub półbóstwo. Centralne chrześcijańskie wyznanie "Jezus jest Panem" jest obaleniem centralnego credo Imperium Rzymskiego, "Cezar jest Panem". Chociaż August nosił tytuł "syna deifikowanego" (odniesienie do Juliusza), to właśnie za panowania Augusta prawdziwy Syn Boży faktycznie narodził się na ziemi. Tyberiusz, jako cesarz, był głową rzymskiej religii, ale Słowo Boże ominęło go i dotarło do skromnego proroka imieniem Jan, głoszącego na pustyni. I wreszcie, to właśnie rzymscy cesarze z aspiracjami do bycia bóstwem byli często najsilniejszymi prześladowcami chrześcijan we wczesnym kościele. To ambicje Juliusza Cezara utorowały drogę dla pojedynczego człowieka (Cezara) do rządzenia Imperium Rzymskim żelazną pięścią i interpretowania chrześcijańskiej wierności Jezusowi jako Panu za zdradę.
Juliusz Cezar był wyznacznikiem trendów i wzorem dla wielu następnych cesarzy, a wpływ, jaki wywarł na rzymski świat, miał ogromne znaczenie dla kościoła i rozprzestrzeniania się ewangelii.
English
Jaki wpływ miał Juliusz Cezar na historię biblijną?
