Pytanie
Kim był biblijny Mojżesz?
Odpowiedź
Mojżesz jest jedną z najwybitniejszych postaci Starego Testamentu. Podczas gdy Abraham jest nazywany "Ojcem Wierzących" i odbiorcą bezwarunkowego przymierza łaski Boga dla Jego ludu, Mojżesz był człowiekiem wybranym, aby przynieść odkupienie Jego ludowi. Bóg specjalnie wybrał Mojżesza, aby poprowadził Izraelitów z niewoli egipskiej do wybawienia w Ziemi Obiecanej. Mojżesz jest również uznawany za pośrednika Starego Przymierza i jest powszechnie nazywany dawcą Prawa. Wreszcie, Mojżesz jest głównym autorem Pięcioksięgu, fundamentalnych ksiąg całej Biblii. Rola Mojżesza w Starym Testamencie jest typem i cieniem roli Jezusa w Nowym Testamencie. W związku z tym jego życie jest zdecydowanie warte przeanalizowania.
Po raz pierwszy spotykamy Mojżesza w początkowych rozdziałach 2 Ks. Mojżeszowej. W rozdziale 1 dowiadujemy się, że po tym, jak patriarcha Józef uratował swoją rodzinę przed wielkim głodem i umieścił ją w ziemi Goszen (w Egipcie), potomkowie Abrahama żyli w pokoju przez kilka pokoleń, aż do czasu, gdy do władzy w Egipcie doszedł faraon, który "nie znał Józefa" (2 Ks. Mojżeszowa 1.8). Faraon ten podporządkował sobie Hebrajczyków i wykorzystywał ich jako niewolników do swoich ogromnych projektów budowlanych. Ponieważ Bóg pobłogosławił naród hebrajski szybkim wzrostem liczebnym, Egipcjanie zaczęli obawiać się rosnącej liczby Żydów mieszkających na ich ziemi. Faraon nakazał więc śmierć wszystkich dzieci płci męskiej urodzonych z hebrajskich kobiet (2 Ks. Mojżeszowa 1.22).
W 2 Ks. Mojżeszowej widzimy, jak matka Mojżesza próbuje uratować swoje dziecko, umieszczając je w koszu i wrzucając do Nilu. Kosz został ostatecznie znaleziony przez córkę faraona, która adoptowała go jako własnego syna i wychowała w pałacu samego faraona. Gdy Mojżesz dorósł, zaczął wczuwać się w trudną sytuację swojego ludu, a będąc świadkiem bicia hebrajskiego niewolnika przez Egipcjanina, Mojżesz zainterweniował i zabił Egipcjanina. W innym incydencie Mojżesz próbował interweniować w sporze między dwoma Hebrajczykami, ale jeden z nich zganił Mojżesza i sarkastycznie skomentował: "Czy zamierzasz mnie zabić tak jak Egipcjanina?" (2 Ks. Mojżeszowa 2.14). Zdając sobie sprawę, że jego zbrodniczy czyn został ujawniony, Mojżesz uciekł do krainy Midian, gdzie ponownie interweniował - tym razem ratując córki Jetro przed bandytami. Z wdzięczności Jetro (zwany także Reuelem) wydał swoją córkę Zipporę za mąż za Mojżesza (2 Ks. Mojżeszowa 2.15-21). Mojżesz mieszkał w Midianie przez około czterdzieści lat.
Kolejnym ważnym wydarzeniem w życiu Mojżesza było jego spotkanie z Bogiem przy płonącym krzaku (2 Ks. Mojżeszowa 3- 4), gdzie Bóg powołał Mojżesza na zbawiciela swojego ludu. Pomimo początkowych wymówek i jawnej prośby, aby Bóg posłał kogoś innego, Mojżesz zgodził się być posłuszny Bogu. Bóg obiecał wysłać z nim Aarona, brata Mojżesza. Reszta historii jest dość dobrze znana. Mojżesz i jego brat, Aaron, udają się do faraona w imieniu Boga i żądają, aby ten pozwolił ludziom pójść oddać cześć ich Bogu. Faraon uparcie odmawia, więc dziesięć plag Bożego sądu spada na lud i ziemię, a ostatnią plagą jest śmierć pierworodnych. Przed tą ostatnią plagą Bóg nakazuje Mojżeszowi ustanowienie Paschy, która upamiętnia zbawczy akt Boga w wykupieniu Jego ludu z niewoli egipskiej.
Po wyjściu z Egiptu Mojżesz zaprowadził lud nad brzeg Morza Czerwonego, gdzie Bóg dokonał kolejnego zbawczego cudu, rozstępując wody i pozwalając Hebrajczykom przejść na drugą stronę, jednocześnie topiąc armię egipską (2 Ks. Mojżeszowa rozdz. 14). Mojżesz zaprowadził lud do podnóża góry Synaj, gdzie nadano Prawo i ustanowiono Stare Przymierze między Bogiem a nowo powstałym narodem Izraela (2 Ks. Mojżeszowa 19- 24).
Pozostała część 2 Ks. Mojżeszowej i cała 3 Ks. Mojżeszowa mają miejsce, gdy Izraelici obozują u podnóża Synaju. Bóg daje Mojżeszowi szczegółowe instrukcje dotyczące budowy przybytku - podróżnego namiotu kultu, który można było składać i rozkładać w celu łatwego przenoszenia - oraz wykonania przyborów do kultu, stroju kapłańskiego i arki przymierza, symbolizującej obecność Boga wśród Jego ludu, a także miejsca, w którym arcykapłan dokonywał corocznej ofiary przebłagalnej. Bóg daje również Mojżeszowi wyraźne instrukcje dotyczące sposobu oddawania czci Bogu oraz wytyczne dotyczące zachowania czystości i świętości wśród ludu. W 4 Ks. Mojżeszowej Izraelici przenoszą się z Synaju na skraj Ziemi Obiecanej, ale odmawiają wejścia do niej, gdy dziesięciu z dwunastu szpiegów przedstawia negatywne informacje na temat zdolności Izraela do przejęcia ziemi. Bóg skazuje to pokolenie Żydów na wymarcie na pustyni za ich nieposłuszeństwo i na czterdzieści lat wędrówki po pustyni. Pod koniec 4 Ks. Mojżeszowej kolejne pokolenie Izraelitów powraca do granic Ziemi Obiecanej i jest gotowe zaufać Bogu i przejąć ją przez wiarę.
5 Ks. Mojżeszowa przedstawia Mojżesza wygłaszającego kilka kazań do ludu, przypominając im o zbawczej mocy i wierności Boga. Prowadzi on drugie czytanie Prawa (5 Ks. Mojżeszowa) i przygotowuje pokolenie Izraelitów na przyjęcie Bożych obietnic. Sam Mojżesz otrzymuje zakaz wstępu do ziemi z powodu swojego grzechu w Meriba (4 Ks. Mojżeszowa 20.10-13). Pod koniec 5 Ks. Mojżeszowej odnotowana jest śmierć Mojżesza (5 Ks. Mojżeszowa rozdz. 34). Mojżesz wspiął się na górę Nebo i mógł spojrzeć na Ziemię Obiecaną. W chwili śmierci Mojżesz miał 120 lat, a Biblia odnotowuje, że "wzrok jego nie był przyćmiony i nie ustała jego świeżość" (5 Ks. Mojżeszowa 34.7). Sam Pan pochował Mojżesza (5 Ks. Mojżeszowa 34.5-6), a Jozue przejął rolę przywódcy ludu (5 Ks. Mojżeszowa 34.9). 5 Ks. Mojżeszowa 34.10-12 mówi: "I nie powstał już w Izraelu prorok taki jak Mojżesz, z którym by Pan obcował tak bezpośrednio, przez wszystkie znaki i cuda, dla których posłał go Pan, aby je czynił w ziemi egipskiej nad faraonem i wszystkimi jego sługami, i całą jego ziemią, i przez wszystkie przejawy mocy, i wszystkie wspaniałe i wielkie czyny, jakich Mojżesz dokonał na oczach całego Izraela" (tłum. Biblia Warszawska).
Powyższe rozważania są jedynie krótkim szkicem życia Mojżesza i nie mówią o jego interakcjach z Bogiem, sposobie, w jaki prowadził lud, niektórych konkretnych sposobach, w jakie zapowiadał Jezusa Chrystusa, jego centralnym miejscu w wierze żydowskiej, jego pojawieniu się podczas przemienienia Jezusa i innych szczegółach. Daje nam to jednak pewne ogólne pojęcie o tym człowieku. Czego więc możemy nauczyć się z życia Mojżesza? Życie Mojżesza jest ogólnie podzielone na trzy 40-letnie okresy. Pierwszy to jego życie na dworze faraona. Jako adoptowany syn córki faraona, Mojżesz miał wszystkie przywileje księcia Egiptu. "Wdrożono też Mojżesza we wszelką mądrość Egipcjan, a był dzielny tak w słowach, jak i w czynach" (Dz. Apostolskie 7.22). Gdy trudna sytuacja Hebrajczyków zaczęła niepokoić jego duszę, Mojżesz postanowił zostać wybawcą swojego ludu. Jak mówi Szczepan przed żydowską radą przywódczą, "Sądził zaś, że bracia zrozumieją, iż Bóg przez jego ręce daje im wybawienie, ale oni nie zrozumieli" (Dz. Apostolskie 7.25; tłum. Biblia Warszawska). Z tego incydentu dowiadujemy się, że Mojżesz był człowiekiem czynu, a także człowiekiem o gorącym temperamencie i skłonnym do pochopnych działań. Czy Bóg chciał zbawić swój lud? Tak. Czy Bóg chciał użyć Mojżesza jako wybranego przez siebie narzędzia zbawienia? Tak. Ale Mojżesz, niezależnie od tego, czy był naprawdę świadomy swojej roli w zbawieniu narodu hebrajskiego, działał pochopnie i impulsywnie. Próbował zrobić w swoim czasie to, co Bóg chciał zrobić w swoim czasie. Lekcja dla nas jest oczywista: musimy być świadomi, że nie tylko wypełniamy wolę Bożą, ale wypełniamy ją w Jego czasie, a nie w naszym. Podobnie jak w przypadku wielu innych biblijnych przykładów, kiedy próbujemy wypełnić wolę Bożą w naszym czasie, robimy większy bałagan niż pierwotnie istniał.
Mojżesz potrzebował czasu, aby dorosnąć i dojrzeć oraz nauczyć się być cichym i pokornym przed Bogiem, co prowadzi nas do następnego rozdziału w życiu Mojżesza, jego 40 lat w ziemi Midian. W tym czasie Mojżesz nauczył się prostego życia pasterza, męża i ojca. Bóg wziął impulsywnego i porywczego młodego człowieka i rozpoczął proces formowania i kształtowania go w doskonałe narzędzie, którego Bóg mógł użyć. Czego możemy się nauczyć z tego okresu w jego życiu? Jeśli pierwszą lekcją jest czekanie na Boży czas, to drugą lekcją jest to, aby nie być bezczynnym, gdy czekamy na Boży czas. Chociaż Biblia nie poświęca wiele czasu na szczegóły tej części życia Mojżesza, to nie jest tak, że Mojżesz siedział bezczynnie, czekając na Boże wezwanie. Spędził ponad 40 lat ucząc się pasterstwa, utrzymując i wychowując rodzinę. To nie są błahe rzeczy! Chociaż możemy tęsknić za "górskimi" doświadczeniami z Bogiem, 99 procent naszego życia przeżywamy w dolinie, robiąc przyziemne, codzienne rzeczy, które składają się na nasze życie. Musimy żyć dla Boga "w dolinie", zanim On wezwie nas do bitwy. Często to właśnie w pozornie trywialnych rzeczach życia Bóg trenuje i przygotowuje nas na swoje wezwanie w następnym sezonie.
Inną rzeczą, którą widzimy u Mojżesza podczas jego pobytu w Midianie, jest to, że kiedy Bóg w końcu powołał go do służby, Mojżesz był oporny. Człowiek czynu na początku swojego życia, Mojżesz, teraz 80-letni, stał się zbyt bojaźliwy. Wezwany do przemawiania w imieniu Boga, Mojżesz powiedział, że jest "ciężkiej mowy i ciężkiego języka" (2 Ks. Mojżeszowa 4.10). Niektórzy komentatorzy uważają, że Mojżesz mógł mieć wadę wymowy. Być może, ale wtedy byłoby dziwne, gdyby Szczepan powiedział, że Mojżesz był "dzielny tak w słowach, jak i w czynach" (Dz. Apostolskie 7.22). Być może Mojżesz po prostu nie chciał wracać do Egiptu i ponownie ponieść porażki. Nie jest to rzadkie uczucie. Ilu z nas próbowało zrobić coś (niezależnie od tego, czy było to dla Boga, czy nie) i poniosło porażkę, a potem wahało się, czy spróbować ponownie? Wydaje się, że Mojżesz przeoczył dwie rzeczy. Jedną z nich była oczywista zmiana, która zaszła w jego życiu w ciągu ostatnich 40 lat. Drugą i ważniejszą zmianą było to, że Bóg będzie z nim. Mojżesz zawiódł na początku nie dlatego, że działał impulsywnie, ale dlatego, że działał bez Boga. Dlatego lekcja, której należy się tutaj nauczyć, jest taka, że kiedy dostrzeżesz wyraźne wezwanie od Boga, z wiarą krocz naprzód, wiedząc, że Bóg idzie z tobą! Nie bądź bojaźliwy, ale bądź mocny w Panu i w sile Jego potęgi (Efezjan 6.10).
Trzeci i ostatni rozdział w życiu Mojżesza jest rozdziałem, któremu Pismo Święte poświęca najwięcej czasu, a mianowicie jego roli w wybawieniu Izraela. Z tego rozdziału życia Mojżesza można również wyciągnąć kilka lekcji. Pierwszą z nich jest to, jak być skutecznym przywódcą ludzi. Mojżesz był odpowiedzialny za ponad dwa miliony hebrajskich uchodźców. Kiedy sprawy zaczęły go męczyć, jego teść, Jetro, zasugerował, aby przekazał odpowiedzialność innym zaufanym ludziom, co jest lekcją, której wiele osób sprawujących władzę nad innymi musi się nauczyć (2 Ks. Mojżeszowa rozdz. 18). Widzimy również człowieka, który był zależny od łaski Bożej, wspierającej go w jego zadaniu.Mojżesz nieustannie błagał Boga w imieniu ludu. Oby wszyscy ludzie sprawujący władzę prosili Boga w imieniu tych, nad którymi sprawują zwierzchnictwo! Mojżesz był świadomy konieczności Bożej obecności, a nawet prosił o ujrzenie Bożej chwały (2 Ks. Mojżeszowa rozdz. 33). Mojżesz wiedział, że bez Boga wyjście z Egiptu nie miałoby sensu. To Bóg wyróżnił Izraelitów, a oni potrzebowali Go najbardziej. Życie Mojżesza uczy nas również, że są pewne grzechy, które będą nas prześladować przez całe życie. Ten sam gorący temperament, który wpędził Mojżesza w kłopoty w Egipcie, wpędził go również w kłopoty podczas wędrówki po pustyni. We wspomnianym wcześniej incydencie w Meriba, Mojżesz uderzył w gniewie w skałę, aby zapewnić ludziom wodę. Nie oddał jednak Bogu chwały ani nie zastosował się do Jego dokładnych poleceń. Z tego powodu Bóg zabronił mu wejścia do Ziemi Obiecanej. W podobny sposób wszyscy ulegamy pewnym nękającym grzechom, które dręczą nas przez wszystkie nasze dni, grzechom, które wymagają od nas ciągłej czujności.
To tylko kilka praktycznych lekcji, których możemy nauczyć się z życia Mojżesza. Jeśli jednak spojrzymy na życie Mojżesza w świetle całego Pisma Świętego, dostrzeżemy większe prawdy teologiczne, które pasują do historii odkupienia. W rozdziale 11 autor Hebrajczyków używa Mojżesza jako przykładu wiary. Dowiadujemy się, że to dzięki wierze Mojżesz odrzucił chwałę pałacu faraona, aby utożsamić się z trudną sytuacją swojego ludu. Autor Hebrajczyków mówi: "[Mojżesz] uznawszy hańbę Chrystusową za większe bogactwo niż skarby Egiptu; skierował bowiem oczy na zapłatę" (Hebrajczyków 11.26). Życie Mojżesza było życiem wiary, a wiemy, że bez wiary nie można podobać się Bogu (Hebrajczyków 11.6). Podobnie, to dzięki wierze, oczekując niebiańskich bogactw, możemy znosić doczesne trudności w tym życiu (2 Koryntian 4.17-18).
Jak wspomniano wcześniej, wiemy również, że życie Mojżesza było typologią życia Chrystusa. Podobnie jak Chrystus, Mojżesz był pośrednikiem przymierza. Ponownie, autor Hebrajczyków dokłada wszelkich starań, aby zademonstrować ten punkt (por. Hebrajczyków 3; 8-10). Apostoł Paweł również czyni te same uwagi w 2 Koryntian rozdz. 3. Różnica polega na tym, że przymierze, w którym pośredniczył Mojżesz, było doczesne i warunkowe, podczas gdy przymierze, w którym pośredniczy Chrystus, jest wieczne i bezwarunkowe. Podobnie jak Chrystus, Mojżesz zapewnił swojemu ludowi odkupienie. Mojżesz wyprowadził lud Izraela z niewoli egipskiej i zaprowadził go do Ziemi Obiecanej Kanaan. Chrystus wybawia swój lud z niewoli grzechu i potępienia i przenosi go do Ziemi Obiecanej życia wiecznego na odnowionej ziemi, gdy Chrystus powróci, aby wypełnić królestwo, które zainaugurował podczas swojego pierwszego przyjścia. Podobnie jak Chrystus, Mojżesz był prorokiem dla swojego ludu. Mojżesz wypowiadał słowa Boga do Izraelitów, podobnie jak czynił to Chrystus (Ew. Jana 17.8). Mojżesz przepowiedział, że Pan wzbudzi spośród ludu innego proroka podobnego do niego (5 Ks. Mojżeszowa 18.15). Jezus i wczesny kościół nauczali i wierzyli, że Mojżesz mówił o Jezusie, kiedy napisał te słowa (por. Ew. Jana 5.46, Dz. Apostolskie 3.22, 7.37). Pod wieloma względami życie Mojżesza jest prekursorem życia Chrystusa. W ten sposób możemy dostrzec, jak Bóg realizuje swój plan odkupienia w życiu wiernych ludzi w całej historii ludzkości. Daje nam to nadzieję, że tak jak Bóg zbawił swój lud i dał mu odpoczynek poprzez działania Mojżesza, tak samo Bóg zbawi nas i da nam wieczny odpoczynek szabatu w Chrystusie, zarówno teraz, jak i w przyszłym życiu.
Wreszcie, warto zauważyć, że chociaż Mojżesz nigdy nie postawił stopy w Ziemi Obiecanej za życia, otrzymał możliwość wejścia do Ziemi Obiecanej po swojej śmierci. Na górze przemienienia, kiedy Jezus dał swoim uczniom zakosztować swojej pełnej chwały, towarzyszyły Mu dwie postacie ze Starego Testamentu, Mojżesz i Eliasz, którzy reprezentowali Prawo i Proroków. Mojżesz doświadcza dziś prawdziwego odpoczynku szabatu w Chrystusie, który pewnego dnia stanie się udziałem wszystkich chrześcijan (Hebrajczyków 4.9).
English
Kim był biblijny Mojżesz?
