Pytanie: Czy fragment z Dziejów Apostolskich 2.38 naucza, że chrzest jest potrzebny, aby być zbawionym?
Odpowiedź:
Dzieje Apostolskie 2.38 „A Piotr do nich odpowiedział: Upamiętajcie się i niechaj się każdy z was da ochrzcić w imię Jezusa Chrystusa na odpuszczenie grzechów waszych, a otrzymacie dar Ducha Świętego.” Podobnie jak z każdym innym, pojedynczym wersetem czy fragmentem, by dowiedzieć się czego naucza Biblia musimy najpierw przejrzeć wszystkie fragmenty w których Pismo Święte naucza na ten temat. W przypadku chrztu i zbawienia, Biblia jasno stwierdza, że zbawienie pochodzi z łaski przez wiarę w Jezusa Chrystusa, a nie przez jakiekolwiek uczynki, włączając w to chrzest (Efezjan 2.8-9). Zatem, jakakolwiek interpretacja, która prowadzi do wniosku jakoby chrzest, czy jakikolwiek inny uczynek, potrzebny był do zbawienia, jest fałszywą interpretacją. Jeśli chcesz dowiedzieć się o tym więcej, zachęcamy Cię do przeczytania naszego artykułu: „Czy zbawienie jest przez łaskę czy przez uczynki?”
Z jakiego zatem powodu tak wiele osób dochodzi do przekonania, że musimy być ochrzczeni aby być zbawionymi? Dyskusja dotycząca tego, czy ten fragment naucza o chrzcie jako wymogu zbawienia, czy też nie, często koncentruje się na słowie eis, przetłumaczonego tutaj jako „na.” Ci, którzy wierzą, iż chrzest potrzebny jest do zbawienia od razu odnoszą się do tego wersetu i wskazują na fakt, że jest tutaj mowa o tym by „każdy z was dał się ochrzcić w imię Jezusa Chrystusa na odpuszczenie grzechów waszych” wnioskując, że słowo przetłumaczone w tym wersecie jako „na” oznacza „po to, aby.” Aczkolwiek zarówno w Grece jak i języku Polskim słowa „na” można użyć na wiele sposobów.
Gdy ktoś na przykład mówi: „Weź dwie aspiryny na ból głowy”, to oczywiste jest, że nie oznacza to, że ktoś ma wziąć „dwie aspiryny po to, aby rozbolała go głowa”, ale przeciwnie „weź dwie aspiryny, bo już boli cię głowa.” Istnieją trzy możliwe znaczenia słowa „na”, które mogą odnosić się do kontekstu z Dziejów Apostolskich 2.38:
1) „po to aby, stać się, otrzymać, mieć, utrzymać itp.”
2) „ze względu na, w rezultacie (czegoś), na skutek”
3) „w odniesieniu do”
A ze względu na to, że te trzy znaczenia równie dobrze mogłyby pasować do kontekstu tego fragmentu, powinniśmy dokładnie przeanalizować i określić, który z nich jest właściwy.
Powinniśmy rozpocząć od przypatrzenia się oryginalnej wersji językowej i zbadaniu znaczenia greckiego słowa eis. Jest to powszechne greckie słowo (które w Nowym Testamencie pojawia się 1,774 razy), i które przetłumaczone jest na wiele różnych sposobów. Znajdujemy przynajmniej dwa czy trzy możliwe znaczenia tego fragmentu, jedno które wydawałoby się, że potwierdza iż chrzest jest wymagany do zbawienia oraz inne, które tego nie robią. Podczas gdy oba znaczenia greckiego słowa eis obecne są w innych fragmentach Pisma Świętego, co zauważyli uczeni Greki tacy jak: A.T. Robertson oraz J.R. Mantey, a którzy utrzymywali, że grecki przyimek eis w Dziejach Apostolskich 2.38 powinien być przetłumaczony jako „ze względu na” lub „zważywszy na”, a nie „po to, aby” czy „w celu.”
Jeden przykład użycia słowa eis w innym fragmencie Pisma Świętego odnajdujemy w Ew. Mateusza 12.41, gdzie słowo to wskazuje „na wynik” pewnej akcji. W tym przypadku mowa jest o tym, że ludzie Niniwy „na skutek zwiastowania Jonasza upamiętali się” (słowo „na” jest tym samym greckim słowem eis). Zatem wyraźnie widać, że znaczenie tego fragmentu wskazuje, iż oni się upamiętali „na skutek” albo „ze względu na” zwiastowanie Jonasza. W podobny sposób, Dzieje Apostolskie 2.38 mogłyby wskazywać na fakt, że zostali oni ochrzczeni „ze względu na” czy „na skutek” tego, że przedtem uwierzyli i czyniąc to, otrzymali przebaczenie grzechów (Ew. Jana 1.12; 3.14-18; 5.24; 11.25-26; Dzieje Apostolskie 10.43; 13.39; 16.31; 26.18; Rzymian 10.9; Efezjan 1.12-14). Interpretacja ta jest również spójna z przesłaniem, które pojawia się nieco później w dwóch kazaniach Piotra, gdzie podkreśla on że odpuszczenie grzechów jest dziełem pokuty (upamiętania, odwrócenia się od swoich grzechów) i wiary w Chrystusa, a gdzie przecież nie wspomina w tym momencie o chrzcie (Dzieje Apostolskie 3.17-26; 4.8-12).
W odniesieniu do Dziejów Apostolskich 2.38 istnieją trzy inne wersety, gdzie użyte jest greckie słowo eis w połączeniu ze słowem „chrzcić” czy „chrzest.” Pierwsze z nich znajduje się w Ew. Mateusza 3.11, „Ja [Jan Chrzciciel] was chrzczę wodą, ku upamiętaniu...” Zatem widać wyraźnie w tym fragmencie, że greckie słowo eis nie może oznaczać „po to, aby”. Nie zostali oni ochrzczeni „po to, aby się upamiętać”, ale zostali ochrzczeni „ze względu na to, że się upamiętali/ na skutek tego.” Drugi fragment to Rzymian 6.3, gdzie mamy wyrażenie „w (eis) śmierć jego [Chrystusa] zostaliśmy ochrzczeni.” Ten fragment również odnosi się do znaczenia „ze względu na” albo „w odniesieniu do.” Trzecim i ostatnim fragmentem jest 1 Koryntian 10.2, „w (eis) Mojżesza ochrzczeni zostali w obłoku i w morzu.” Eis ponownie nie może w tym fragmencie oznaczać „po to, aby”, ponieważ Izraelici nie zostali ochrzczeni po to, aby Mojżesz był ich przywódcą, lecz ze względu na to, że nim był i miał ich wyprowadzić z Egiptu. Jeśli używamy słowa eis konsekwentnie, adekwatnie do sposobu jego wykorzystania w innych fragmentach mówiących o chrzcie, to musimy wywnioskować, że fragment z Dziejów Apostolskich 2.38 rzeczywiście odnosi się do ich chrztu „ze względu na” to, że przedtem ich grzechy zostały odpuszczone. Inne fragmenty w których greckie słowo eis nie oznacza „po to, aby” to: Ew. Mateusza 28:19; 1 Piotra 3:21; Dzieje Apostolskie 19:3; 1 Koryntian 1:15; oraz 12:13.
Rozważając ten werset oraz wyraz eis pod względem gramatycznym widać wyraźnie, że podczas gdy oba poglądy odnośnie tego wersetu są poprawne (w odniesieniu do kontekstu) i możliwości znaczenia tego fragmentu, to jednak większość dowodów potwierdza tłumaczenie przyimka eis jako „na” albo „ze względu na” czy też „w odniesieniu do”, a nie jako „po to, aby.” Zatem fragment z Dziejów Apostolskich 2.38, jeśli jest interpretowany poprawnie, nie naucza jakoby chrzest wymagany był do zbawienia.
Poza kwestią dokładnego znaczenia przyimka eis przetłumaczonego w tym fragmencie jako „na”, pozostaje jeszcze rozważyć aspekt gramatyczny- a który dotyczy zamiany użycia drugiej osoby na trzecią w odniesieniu do formy czasowników i zaimków. W nakazie Piotra na przykład, aby się upamiętać i dać się ochrzcić, greckie słowo przetłumaczone tutaj jako „upamiętajcie się” jest w liczbie mnogiej, w drugiej osobie, podczas gdy „da ochrzcić” jest w liczbie pojedynczej w trzeciej osobie. [W Polskim tłum. Biblii Warszawskiej, cytowanym powyżej, jest: „niechaj się każdy z was da ochrzcić”, dzięki czemu wyraźnie widać omawiane różnice- przyp. tłum.] Gdy połączymy to z zaimkiem „waszych” w wyrażeniu „na odpuszczenie grzechów”, który również użyty jest w liczbie mnogiej w drugiej osobie, to zauważymy bardzo istotne rozróżnienie. Efekt zmiany z liczby mnogiej w drugiej osobie na liczbę pojedynczą w trzeciej osobie, a potem ponowna zamiana wydaje się łączyć wyrażenie „na odpuszczenie grzechów” bezpośrednio z nakazem „upamiętajcie się.” Zatem biorąc pod uwagę zmiany liczb jak i osób, widać że ostatecznie mamy tutaj „Upamiętajcie się (liczba mnoga) na odpuszczenie grzechów waszych (liczba mnoga) i niechaj każdy (liczba pojedyncza) z was da się ochrzcić (liczba pojedyncza).”
[W tłum. Biblii Tysiąclecia: „Nawróćcie się- powiedział do nich Piotr- i niech każdy z was ochrzci się w imię Jezusa Chrystusa na odpuszczenie grzechów waszych, a weźmiecie w darze Ducha Świętego.” W tłum. uwspółcześnionej Biblii Gdańskiej: „Pokutujcie i niech każdy z was ochrzci się w imię Jezusa Chrystusa na przebaczenie grzechów, a otrzymacie dar Ducha Świętego”- notka od tłum]. Zatem widać wyraźnie: „Pokutujcie/ upamiętajcie się wszyscy na odpuszczenie waszych grzechów, i niech każdy z was zostanie ochrzczony.”
Innym błędem tych, którzy wierzą że fragment z Dziejów Apostolskich 2.38 naucza, że chrzest jest wymogiem zbawienia, jest tzw. błąd logiczny dotyczący twierdzeń negatywnych. Mówiąc prościej, skoro jakieś twierdzenie jest prawdziwe, to nie możemy założyć, że zaprzeczenie któregoś z elementów tego twierdzenia sprawia, iż całe twierdzenie jest fałszywe. Innymi słowy, jeśli w 2 rozdziale Dziejów Apostolskich pojawia się stwierdzenie „upamiętajcie się i niech każdy z was da się ochrzcić...na odpuszczenie grzechów... i dar Ducha Świętego” to nie oznacza to wcale, że jeśli się ktoś upamięta (odwróci się od popełniania grzechów), ale nie zostanie ochrzczony, to nie otrzyma przebaczenia grzechów czy daru Ducha Świętego.
Istnieje zasadnicza różnica pomiędzy owocem zbawienia a warunkiem zbawienia. Biblia w jasny sposób naucza, ze wiara jest zarówno owocem jak i warunkiem, lecz nie można tego samego powiedzieć o chrzcie. Biblia nie mówi, że jeśli człowiek nie jest ochrzczony to nie będzie zbawiony. Gdyby to było prawdą, Jezus nigdy nie mógłby zapewnić przestępcę, wiszącego obok niego na krzyżu, że będzie z nim w raju jeszcze tego samego dnia (Ew. Łukasza 23.39-43). Możemy dodawać różne, dodatkowe owoce wypływające z wiary (które potrzebne są do zbawienia), bez ich wpływu na warunki zbawienia. Na przykład, rozważmy stwierdzenie „jeśli osoba wierzy, jest ochrzczona, chodzi do kościoła, wspiera biednych, zostanie zbawiona.” Problem pojawia się, gdy ktoś przyjmie, że te wszystkie owoce- „chrzest, chodzenie do kościoła, wspieranie biednych”- są wymagane do tego, aby ktoś został zbawiony. Podczas gdy te rzeczy mogą być dowodem potwierdzającym zbawienie (owocami), to jednak nie są one warunkami zbawienia. (Jeśli chcesz zapoznać się z szerszym opracowaniem tego zagadnienia, zachęcamy Cię do przeczytania naszego artykułu: Czy werset z Ew. Marka 16.16 naucza, że chrzest potrzebny jest do zbawienia?)
Fakt, że chrzest nie jest wymagany do tego by otrzymać przebaczenie grzechów i dar Ducha Świętego, powinno stać się oczywiste po przeczytaniu dalszej części Dziejów Apostolskich. We fragmencie 10.43 Dziejów Apostolskich Piotr mówi Korneliuszowi, iż „każdy, kto w niego [Chrystusa] wierzy, dostąpi odpuszczenia grzechów przez imię jego” (zauważ, że do tego momentu nie ma mowy o chrzcie, Piotr łączy wiarę w Chrystusa z przebaczeniem). Później, po przekazaniu przesłania Piotra o Chrystusie, „zstąpił Duch Święty na wszystkich słuchających tej mowy” (Dzieje Apostolskie 10.44). Po tym jak uwierzyli, otrzymali odpuszczenie grzechów oraz dar Ducha Świętego, wskutek czego Korneliusz i cały jego dom zostali ochrzczeni (Dzieje Apostolskie 10.47-48). Kontekst i przesłanie fragmentu jest jasne: Korneliusz i cały jego dom otrzymali odpuszczenie grzechów oraz dar Ducha Świętego zanim zostali ochrzczeni. Właśnie z tego powodu Piotr ich ochrzcił, ponieważ dowodem przyjęcia przez nich ewangelii było otrzymanie Ducha Świętego. „I zdumiewali się wierni pochodzenia żydowskiego, którzy z Piotrem przyszli, że i na pogan został wylany dar Ducha Świętego” (Dzieje Apostolskie 10.45).
Podsumowując, fragment z Dziejów Apostolskich 2.38 nie naucza, że chrzest jest potrzebny do zbawienia. Chrzest jest ważnym znakiem tego, że jakaś osoba została usprawiedliwiona (z łaski przez wiarę), i publicznie wyznała swoją wiarę w Chrystusa oraz potwierdziła to stając się częścią lokalnego kościoła, to jednak nie jest sposób jakiegoś oczyszczenia czy doświadczenia przebaczenia grzechów. Biblia w jasny sposób naucza, że jesteśmy zbawieni wyłącznie z łaski przez wiarę w Chrystusa (Ew. Jana 1.12; 3.16; Dzieje Apostolskie 16.31; Rzymian 3.21-30; 4.5; 10.9-10; Efezjan 2.8-10; Filipian 3.9; Galacjan 2.16).
