Czy narracje o narodzinach Jezusa są ze sobą sprzeczne?
Odpowiedź:
Tylko dwie ewangelie opisują wydarzenia związane z narodzinami Jezusa. Mateusz 1-2 podaje informacje o Józefie i zawiera historię o magach ze Wschodu. Łukasz 1-2 nie wspomina o magach, ale skupia się na Marii i różnych innych osobach (Elżbiecie, Zachariaszu, pasterzach, Symeonie i Annie), którzy chwalili Boga za Wcielenie.
Różni ludzie twierdzili, że księgi Mateusza i Łukasza przeczą sobie nawzajem i że narracje o narodzinach Jezusa są ze sobą sprzeczne. Twierdzenie to jest bezpodstawne, a szczegóły dostarczone przez Mateusza i Łukasza można łatwo pogodzić w kompleksową całość.
Po pierwsze, oto szczegóły, co do których Mateusz i Łukasz bezsprzecznie się zgadzają:
Jezus urodził się z dziewicy (Mateusza 1:18, 23, 25; Łukasza 1:27).
Maria i Józef mieszkali w Nazarecie, mieście w Galilei (Mt 2:23; Łk 1:26; 2:4).
Jezus urodził się w Betlejem (Mt 2:1; Łk 2:4-7).
Po narodzinach Jezusa Maria i Józef wrócili do Nazaretu (Mt 2:23; Łk 2:39).
Po drugie, oto szczegóły, które są unikalne dla każdego pisarza:
Magowie odwiedzają Jezusa (Mt 2:1-12).
Józef i Maria uciekają do Egiptu przed okrucieństwem Heroda (Mt 2:13-18).
Grupa pasterzy odwiedza Jezusa przy żłobie (Łk 2:8-20).
Józef i Maria udają się do świątyni w Jerozolimie, aby wypełnić Prawo (Łk 2:22-39).
Ci, którzy twierdzą, że widzą sprzeczność w narracjach o narodzinach Chrystusa, zwykle wskazują na Łukasza 2:39, który mówi: "Gdy Józef i Maria uczynili wszystko, co nakazuje Prawo Pańskie, wrócili do Galilei do swego miasta Nazaret" oraz Mateusza 2:21-23, który mówi, że Józef i jego rodzina udali się do Nazaretu po powrocie z Egiptu. Według krytyków Łukasz, który nie wspomina nic o ucieczce do Egiptu, wskazuje, że Jezus został zabrany do Nazaretu bezpośrednio ze świątyni; a Mateusz, który nie wspomina o obrzędach świątynnych, mówi, że Jezus został zabrany do Nazaretu bezpośrednio z Egiptu.
Ważne jest, aby przyznać, że milczenie nie jest równoznaczne z zaprzeczeniem. Pominięcie przez Łukasza w jego narracji ucieczki do Egiptu nie może być interpretowane jako dowód na to, że nigdy do niej nie doszło. Łukasz nigdy nie mówi, że Józef i Maria nie udali się do Egiptu; po prostu nie komentuje tego wydarzenia. Mateusz nigdy nie wspomina o pasterzach przy narodzeniu Jezusa - czy z powodu pominięcia Mateusza mamy zakładać, że żadni pasterze nie przybyli? Ważny jest również fakt, że ani Mateusz, ani Łukasz nie twierdzą, że piszą wyczerpujący opis każdego szczegółu związanego z narodzinami Chrystusa.
Powstaje zatem pytanie, czy narracja Łukasza daje wystarczająco dużo czasu na podróż do Egiptu? Pomiędzy obrzezaniem Jezusa a podróżą do świątyni minęły 32 dni - około miesiąca. Próba zmieszczenia podróży do Egiptu i z powrotem w tych ramach czasowych jest problematyczna. Lepszym sposobem na pogodzenie narracji Mateusza i Łukasza jest umieszczenie ucieczki do Egiptu po pojawieniu się Jezusa w świątyni. Zakłada to, że Józef i Maria pozostali w Betlejem po narodzinach Jezusa i że mieli gdzie się zatrzymać - "dom" z Mateusza 2:11.
Łukasza 2:39 mówi: "Gdy Józef i Maria uczynili wszystko, czego wymagało Prawo Pańskie, wrócili do Galilei, do swego miasta Nazaret". Zauważ, że Łukasz nie mówi, że natychmiast wrócili do Galilei i nie ma powodu, aby wstawiać to słowo do wersetu. (Faktem jest, że Łukasz nie precyzuje, ile czasu upłynęło. Mówi po prostu, że po wizycie w świątyni Józef i Maria osiedlili się w Nazarecie. Mogło to być kilka dni później. Mogły to być miesiące. Jeśli umieścimy ucieczkę do Egiptu w środku Łukasza 2:39, mamy wykonalną chronologię:
1) Po wizycie w świątyni Józef i Maria wracają do Betlejem. (W ciągu miesiąca od narodzin Jezusa Józef prawdopodobnie szukał tam tymczasowej pracy, która być może stała się bardziej stała). Jest również całkiem możliwe, że Józef planował osiedlić swoją nową rodzinę w Betlejem, myśląc, że dobrze byłoby, aby Syn Dawida został wychowany w mieście Dawida).
2) Symeon i Anna zaczynają rozpowiadać, że widzieli Mesjasza w Jerozolimie (Łk 2:25-38).
3) Jakiś czas później magowie przybywają do Jerozolimy i potwierdzają wieści z ulicy, że narodził się Mesjasz (Mt 2:1-2). Herod wysyła magów do Betlejem, gdzie znajdują małego Jezusa (Mt 2:3-11).
4) Magowie wracają do domu inną drogą, a Józef zostaje ostrzeżony we śnie, aby uciekł do Egiptu (Mt 2:12-13).
5) Po pewnym czasie Herod zorientował się, że magowie zlekceważyli jego życzenia i zarządził rzeź wszystkich mężczyzn w wieku dwóch lat i młodszych w pobliżu Betlejem (Mt 2:16). Obliczenie "dwóch lat" wskazuje, że Jezus mógł być już w tym wieku.
6) Herod umiera w 4 r. p.n.e.
7) Józef sprowadza swoją rodzinę z Egiptu (Mt 2:19-21). Ze strachu przed synem Heroda, Józef zmienia swój plan osiedlenia się w Betlejem i zamiast tego przenosi się z powrotem do Galilei (Mt 2:22-23).
W powyższej chronologii nie ma nic, co zaprzeczałoby Mateuszowi lub Łukaszowi. Jedynym sposobem na znalezienie sprzeczności między Mateusza 2:21-23 i Łukasza 2:39 jest przyjęcie założeń opartych na uprzedzeniach wobec prawdziwości Pisma Świętego.
Niektórzy krytycy dopatrują się kolejnej rzekomej sprzeczności w genealogiach związanych z narodzinami Jezusa. Mateusz 1:16 mówi, że ojcem Józefa był Jakub; Łukasz 3:23 mówi, że ojcem Józefa był Heli. Istnieje kilka teorii, ale najlepszą odpowiedzią na tę pozorną rozbieżność jest to, że Łukasz zapisuje genealogię Marii, a Mateusz zapisuje genealogię Józefa. Nie istniało żadne greckie słowo z języka koine o wyłącznym znaczeniu "zięć", więc Józef jest nazywany "synem Heliego" ze względu na jego małżeństwo z córką Heliego, Marią. Józef był "synem" przez małżeństwo.
Ewangelie zostały napisane przez czterech różnych ludzi dla czterech różnych odbiorców, więc naturalne jest, że zawierają różne szczegóły dotyczące życia Chrystusa. Ale ich pisanie było nadzorowane przez Ducha Świętego, który zagwarantował, że to, co każdy z nich napisał, było absolutną prawdą. Istnieją różnice, ale wszystkie można zharmonizować. Narracje o narodzinach Jezusa zawarte w Ewangelii Mateusza i Łukasza nie są sprzeczne, ale wzajemnie się uzupełniają.
