Czy Przysłowia 26:4 i 26:5 są ze sobą sprzeczne? Jak oba wersety mogą być prawdziwe?
Odpowiedź:
Księga Przysłów ma wiele do powiedzenia na temat głupców. Gardzą oni mądrością (Prz 1:7, 22, 10:21, 23:9); mają rację we własnych oczach (Prz 12:15); są podstępni (Prz 14:8) i pogardliwi (Prz 10:23, 14:9). W Księdze Przysłów mądrzy otrzymują również instrukcje, jak postępować z głupcami. Pouczanie głupca jest bezcelowe, ponieważ jego mowa jest pełna głupoty (Prz 15:2, 14), a on sam nie chce mądrości i zrozumienia (Prz 18:2).
Daremność prób przekazania mądrości głupcowi jest podstawą Przysłów 26:4-5, które mówią nam, jak odpowiedzieć głupcowi. Te pozornie sprzeczne wersety są w rzeczywistości powszechną formą paralelizmu występującą w Starym Testamencie, gdzie jedna idea opiera się na drugiej. Werset 4 ostrzega przed dyskutowaniem z głupcem na jego własnych warunkach, abyśmy nie zniżyli się do jego poziomu i nie stali się tak głupi jak on. Ponieważ głupiec gardzi mądrością i poprawianiem, nie będzie słuchał mądrych argumentów i będzie próbował wciągnąć nas w swój rodzaj kłótni, czy to za pomocą oszustwa, wyśmiewania naszej mądrości, czy też gniewu i obelg. Jeśli pozwolimy mu wciągnąć nas w tego rodzaju dyskusję, odpowiemy mu "zgodnie z jego głupotą" w tym sensie, że staniemy się tacy jak on.
Z drugiej strony wyrażenie "według jego głupoty" w wersecie 5 mówi nam, że są chwile, kiedy należy zwrócić się do głupca, aby jego głupota nie pozostała bez odpowiedzi. W tym sensie odpowiadanie mu zgodnie z jego głupotą oznacza obnażanie głupoty jego słów, ganienie go na podstawie jego głupoty, aby zobaczył idiotyzm swoich słów i rozumowania. Naszą "odpowiedzią" w tym przypadku ma być nagana, pokazanie mu prawdy, aby mógł zobaczyć głupotę swoich słów w świetle rozumu. Nawet jeśli najprawdopodobniej wzgardzi i odrzuci oferowaną mu mądrość, musimy podjąć tę próbę, zarówno ze względu na prawdę, która zawsze powinna być głoszona, jak i ze względu na słuchających, aby mogli dostrzec różnicę między mądrością a głupotą i zostać pouczeni.
To, czy zastosujemy zasadę z wersetu 4 i postąpimy z głupcem ignorując go, czy też będziemy posłuszni wersetowi 5 i zganimy głupca, zależy od sytuacji. W sprawach nieistotnych prawdopodobnie lepiej jest go zignorować. W ważniejszych obszarach, takich jak sytuacja, gdy głupiec zaprzecza istnieniu Boga (Psalm 14:1), werset 5 mówi nam, abyśmy odpowiedzieli na jego głupotę słowami nagany i pouczenia. Pozwolenie głupcowi na wypowiadanie swoich bzdur bez nagany zachęca go do pozostania mądrym we własnych oczach i być może uwiarygodnia jego głupotę w oczach innych.
Krótko mówiąc, w nieistotnych kwestiach powinniśmy po prostu ignorować głupców, ale w kwestiach, które mają znaczenie, należy się nimi zająć, aby nie dawać wiary temu, co mówią.
