Pytanie: Co Biblia mówi na temat stylu zarządzania kościołem?
Odpowiedź:
Nasz Pan w Swoim Słowie dokładnie opisał sposób w jaki Jego kościół ma być zorganizowany i prowadzony. Po pierwsze Chrystus jest głową kościoła i jego najwyższym autorytetem (Efezjan 1.22; 4.15; Kolosan 1.18). Po drugie kościół lokalny musi być ciałem autonomicznym, pozbawionym kontroli władzy zwierzchniej, z prawem do samodzielnego zarządzania i wolnością od wpływów jakichkolwiek osób czy organizacji postronnych (Tytusa 1.5). Po trzecie kościół powinien być prowadzony przez duchowych przywódców, pełniących swoje obowiązki w dwóch urzędach- starszych i diakonów.
Od czasów Mojżesza „starszymi” byli ludzie wybierani spośród Izraelitów. Podejmowali oni decyzje prawne (2 Księga Samuela 5.3; 2 Księga Samuela 17.4, 15), doradzali królowi (1 Księga Królewska 20.7) i reprezentowali lud w sprawach dotyczących kwestii duchowych (2 Księga Mojżeszowa 7.17; 24.1, 9; 4 Księga Mojżeszowa 11.16, 24-25). Wczesny przekład Starego Testamentu na Grekę- Septuaginta, używała greckiego słowa ‘prezbiteros’ na określenie „starszego.” Ten sam wyraz grecki został użyty w odniesieniu do „starszego” w Nowym Testamencie.
Nowy Testament w wielu miejscach odwołuje się do ‘starszych’ jako przywódców kościoła (Dzieje Apostolskie 14.23, 15.2, 20.17; Tytusa 1.5; Jakuba 5.14) i co znamienne, każdy kościół posiada więcej aniżeli jednego starszego, dlatego słowo to użyte jest zawsze w liczbie mnogiej. Jedynym wyjątkiem jest przypadek w którym jeden ze starszych zostaje z jakiegoś powodu odwołany (1 Tymoteusza 5.1, 19). W kościele w Jerozolimie starsi, podobnie jak apostołowie, należeli do przywódców kościoła (Dzieje Apostolskie 15.2-16.4).
Zdaje się, że funkcja starszego była równoznaczna z funkcją ‘episkopos’, tłumaczona jako „nadzorca” czy „biskup” (Dzieje Apostolskie 11.30; 1 Tymoteusza 5.17). Termin „starszy” mógł wskazywać na prestiż urzędu, natomiast termin „biskup/ nadzorca” dotyczył przywilejów i obowiązków (1 Piotra 2.25, 5.1-4). W liście do Filipian 1.1, Paweł pozdrawia biskupów i diakonów, lecz nie wspomina nic o starszych, prawdopodobnie dlatego że starszymi byli ci sami biskupi. Podobnie też w 1 liście do Tymoteusza 3.2, 8 podaje kwalifikacje biskupów i diakonów, a nie starszych. W liście do Tytusa 1.5-7 również łączy te terminy (urzędy) ze sobą.
Urząd „diakona” pochodzi od słowa ‘diakonos’ , oznaczającego „służyć” i dotyczy przywództwa w praktycznej służbie dla kościoła. Diakoni nie należą do starszych, choć swoimi kwalifikacjami przyrównani są do starszych (1 Tymoteusza 3.8-13). Diakoni służą w różnorodnych pracach kościoła, wspomnianych w Dziejach Apostolskich w rozdziale 6.
Słowo ‘poimen’, tłumaczone jako „pastor”, w odniesieniu do lidera kościoła, użyte jest tylko raz w Nowym Testamencie. W liście św. Pawła do Efezjan 4.11 „I On ustanowił jednych apostołami, drugich prorokami, innych ewangelistami, a innych pasterzami i nauczycielami.” Większość ludzi łączy ze sobą dwa pojęcia „pastorów” i „nauczycieli” w jeden urząd pastora- nauczyciela. Jest to prawdopodobne, że pastor- nauczyciel był duchowym pasterzem kościoła lokalnego.
Na podstawie przytoczonych powyżej fragmentów wydaje się być oczywiste, że urząd starszych składał się z wielu osób i nie podważa to Bożego obdarowania jednego ze starszych darem nauczania a innego darem zarządzania, modlitwy itp. (Rzymian 12.3-8; Efezjan 4.11). Dlatego Bóg powołuje do różnych służb w których te dary zostaną wykorzystane (Dzieje Apostolskie 13.1). Stąd też jeden ze starszych może pełnić rolę „pastora,” inny może przede wszystkim odwiedzać członków zboru ze względu na dar współczucia, a jeszcze inny może „rządzić” w sensie zajmowania się sprawami organizacyjnymi. Wiele kościołów, które zorganizowane są w ten sposób, iż pastor współpracuje z radą diakonów, dzieli ciężar służby i podejmowania decyzji na wieloosobowy urząd starszych. W Piśmie Świętym wielokrotnie można dostrzec wpływ całej wspólnoty na podejmowanie decyzji dotyczących kościoła. Stąd też „lider- dyktator”, który sam podejmuje decyzje (nazwany starszym, biskupem czy pastorem) nie jest biblijnym wzorem (Dzieje Apostolskie 1.23, 26; 6.3,5; 15.22,30; 2 Koryntian 8.19). Istnieją także kościoły, w których wszystkie decyzje podejmuje cała wspólnota (w których starsi i przywódcy kościoła nie niosą ciężaru odpowiedzialności).
Podsumowanie. Biblia naucza, że przywództwo oparte jest na wieloosobowym urzędzie starszych (biskupów/ nadzorców) razem z grupą diakonów usługujących w kościele. Wieloosobowy urząd starszych nie jest zniesiony, gdy jeden ze starszych pełni funkcję głównego pastora. Bóg powołuje niektórych jako „pastorów/ nauczycieli” (nawet jeśli powołał ich na misję tak jak w Dziejach Apostolskich rozdział 13) błogosławiąc kościół ich darami duchowymi (Efezjan 4.11). Stąd też kościół może mieć wielu starszych, lecz nie wszyscy starsi powołani są do pełnienia roli pastorów. Aczkolwiek jeden z tych starszych, pastor czy nauczający, nie ma większego autorytetu w podejmowaniu decyzji aniżeli pozostali starsi.
