Odpowiedź:
Fałszywy prorok to osoba, która rozpowszechnia fałszywe nauki lub wieści, twierdząc jednocześnie, że głosi Słowo Boże. W Biblii fałszywi prorocy przemawiali również w imieniu fałszywych bogów. Fałszywi prorocy funkcjonowali w swojej proroczej roli bezprawnie lub w celu oszustwa. Biblia potępia fałszywych proroków za sprowadzanie ludzi na manowce.
W Starym Testamencie nie występuje termin fałszywy prorok, ale odniesienia do fałszywych proroków są oczywiste i liczne. W Ks. Jeremiasza znajdujemy wyraźny opis fałszywych proroków: "A Pan rzekł do mnie: Fałszywie prorokują prorocy w moim imieniu; nie posłałem ich ani nie dałem im poleceń, ani nie mówiłem do nich. Kłamliwe widzenia, marne wieszczby i wymysły swojego serca wam prorokują" (Ks. Jeremiasza 14.14; zob. także 23.21-33; Ks. Zachariasza 10.2).
Podstawową różnicą między ludźmi takimi jak Jeremiasz - prawdziwym prorokiem Boga - a fałszywymi prorokami było ich źródło informacji. Zamiast głosić Słowo Pana, fałszywi prorocy przekazywali wiadomości, które pochodziły z ich własnych serc i umysłów: "Tak mówi Pan Zastępów: Nie słuchajcie słów proroków, którzy wam prorokują, oni was tylko mamią, widzenie swojego serca zwiastują, a nie to, co pochodzi z ust Pana!" (tłum. Biblia Warszawska; Ks. Jeremiasza 23.16; zob. także 14.14; 23.25-32; Ks. Ezechiela 13.1-7). Bóg dystansuje się od wszystkich fałszywych proroków: "Nie posyłałem proroków, a oni jednak biegną; nie mówiłem do nich, a oni jednak prorokują" (Ks. Jeremiasza 23.21).
Kolejną różnicą między prawdziwymi a fałszywymi prorokami w Biblii jest motywacja. Prawdziwi prorocy kierują się przede wszystkim lojalnością wobec Boga, podczas gdy fałszywi prorocy kierują się własnym interesem i pragnieniem zdobycia popularności wśród ludzi (1 Ks. Królewska 22.13-14). Podczas gdy Jeremiasz przepowiadał ponurą prawdę o nadchodzącym spustoszeniu Jerozolimy (Ks. Jeremiasza rozdz. 4), fałszywi prorocy obiecywali pokój (Ks. Jeremiasza 6.14; 8.11). Oczywiście lud Judy wolał przyjemne przesłania fałszywych proroków: "którzy mówią do jasnowidzów: Nie miejcie widzeń! a do wieszczów: Nie wieszczcie nam prawdy! Mówcie nam raczej słowa przyjemne, wieszczcie rzeczy złudne!" (Izajasza 30.10; tłum. Biblia Warszawska).
Często fałszywi prorocy byli wynajmowani za opłatą lub głosili swoje przesłania dla korzyści finansowych: "Jego naczelnicy wymierzają sprawiedliwość za łapówki, a jego kapłani nauczają za zapłatę, jego prorocy wieszczą za pieniądze, i na Pana się powołują, mówiąc: Czy nie ma Pana wśród nas? Nie spadnie na nas nieszczęście!" (Ks. Micheasza 3.11; zob. także Ks. Nehemiasza 6.12-13; Ks. Jeremiasza 6.13-14; Ks. Ezechiela 13.19; 2 Piotra 2.1-3).
Izrael nie zawsze potrafił odróżnić prawdziwego proroka od fałszywego. W 1 Ks. Królewskiej rozdz. 22 król Judy Jehoszafat szukał rady u Pana, zanim on i król Izraela Achab wyruszyli na misję odbicia miasta Ramot w Gileadzie. Jozafat słyszał przepowiednie zwycięstwa od 400 doradców Achaba, ale podejrzewał, że ci ludzie byli fałszywymi prorokami, którzy nie znali zamysłu Pana. Podejrzenia Jehoszafata były słuszne: byli to "ludzie od potakiwania" Achaba, fałszywi prorocy, którzy nie troszczyli się o przekazywanie prawdziwego Słowa Bożego. Mówili tylko to, co król chciał usłyszeć i pobierali wynagrodzenie z królewskiego skarbca.
Jehoszafat zapytał, czy jest inny prorok, który mógłby wydać drugą opinię. Achab wezwał proroka Micheasza, choć niechętnie: "Nienawidzę go", skarżył się Achab, "ponieważ nigdy nie prorokuje o mnie nic dobrego, ale zawsze źle" (1 Ks. Królewska 22.8). Zgodnie ze swoją formą, Micheasz przepowiedział, że Achab zginie w bitwie, a Izrael zostanie "rozproszony po wzgórzach jak owce bez pasterza" (werset 17). Micheasz, którego słowa się spełniły, okazał się prawdziwym prorokiem Boga. Żaden z fałszywych proroków na dworze Achaba nie mógł utrzymać króla przy życiu.
Kara przewidziana dla fałszywych proroków w Starym Testamencie była surowa: "Wszakże prorok, który ośmieli się mówić w moim imieniu słowo, którego mu nie nakazałem mówić, albo który będzie przemawiał w imieniu innych bogów, taki prorok poniesie śmierć" (5 Ks. Mojżeszowa 18.20; tłum. Biblia Warszawska).
W Nowym Testamencie Jezus nauczał o fałszywych prorokach w Kazaniu na Górze: "Strzeżcie się fałszywych proroków, którzy przychodzą do was w odzieniu owczym, wewnątrz zaś są wilkami drapieżnymi! Po ich owocach poznacie ich. Czyż zbierają winogrona z cierni albo z ostu figi? Tak każde dobre drzewo wydaje dobre owoce, ale złe drzewo wydaje złe owoce. Nie może dobre drzewo rodzić złych owoców, ani złe drzewo rodzić dobrych owoców" (Ew. Mateusza 7.15-18).
Następnie Jezus wyjaśnił poważne konsekwencje bycia fałszywym prorokiem: "Każde drzewo, które nie wydaje dobrego owocu, wycina się i rzuca w ogień. Tak więc po owocach poznacie ich. Nie każdy, kto do mnie mówi: Panie, Panie, wejdzie do Królestwa Niebios; lecz tylko ten, kto pełni wolę Ojca mojego, który jest w niebie. W owym dniu wielu mi powie: Panie, Panie, czyż nie prorokowaliśmy w imieniu twoim i w imieniu twoim nie wypędzaliśmy demonów, i w imieniu twoim nie czyniliśmy wielu cudów? A wtedy im powiem: Nigdy was nie znałem. Idźcie precz ode mnie wy, którzy czynicie bezprawie" (Ew. Mateusza 7.19-23).
Biblia opisuje fałszywych proroków jako cudzołożnych (Ks. Jeremiasza 23.14), zdradzieckich ( Ks. Zachariasza 3.4), pijaków (Ks. Izajasza 28.7), niegodziwców (Ks. Jeremiasza 23.11), kłamców (Ks. Jeremiasza 14.14; 23.14) oraz związanych z wróżbiarstwem i czarami (Ks. Jeremiasza 14.14; Ks. Ezechiela 22.28; Dz. Apostolskie 13.6). Pismo Święte naucza wierzących, by byli pilni w wierze i oddani naukom Chrystusa, tak by byli w stanie szybko rozpoznać fałszywych proroków i fałszywych nauczycieli (2 Piotra 1.10; 1.19-2:1; 1 Jana 4.1). Na szczęście Biblia przedstawia niezawodne testy pozwalające rozpoznać fałszywego proroka. Kluczem jest poznanie, jaki jest prawdziwy prorok:
- Słowa prawdziwego proroka wypełnią się (5 Ks. Mojżeszowa 18.21-22; Ks. Jeremiasza 28.8-9).
- Nauki prawdziwego proroka są zgodne z Pismem Świętym (2 Piotra 1.20-21; Ks. Objawienia 22.18-19).
- Nauki prawdziwego proroka będą zachęcać do prawego postępowania i przynosić duchowe korzyści (5 Ks. Mojżeszowa 13.1-4; Ks. Jeremiasza 23.13-14, 32; Ks. Ezechiela 13.17-23; 14.4-8; Lamentacje 2.14).
- Życie prawdziwego proroka będzie odzwierciedlać boskie powołanie (Ks. Izajasza 28.7; Ks. Jeremiasza 23.10-11, 14; 29.9; Ks. Zachariasza 3.4; Ew. Mateusza 7.15-20).
- Prawdziwy prorok uznaje Jezusa Chrystusa za Boga (1 Jana 4.1-6).
