Pytanie: Jaka jest różnica pomiędzy sektą a kultem?
Odpowiedź:
Słowo „sekta”, odnoszące się do „szkoły myśli”, jest subiektywnym terminem, które może odnosić się do wiary lub wyznania religijnego lub może odnosić się do heretyckiej grupy odszczepieńców. Czasami jest to stwierdzenie odnoszące się do wyrażenia dezaprobaty, podobne do „destrukcyjnych herezji”, o których mowa w 2 Piotra 2.1, chociaż nie ma spójnych czy przyjętych wzorców, którymi można by się posłużyć by zidentyfikować sekty.
Sekty są obecne we wszystkich religiach. Islam ma sunnitów i szyitów, judaizm ma ortodoksów i karaimów, hinduizm ma szyizm i siaktyzm, a chrześcijaństwo ma baptystów i luteranów. Te wszystkie grupy stanowią przykłady sekt religijnych i można je traktować jako „gałęzie” różnych religii. Istnieją również sekty niereligijne, takie jak kapitaliści i socjaliści wśród ekonomistów czy freudyści i jungowie wśród psychiatrów.
W przeciwieństwie do tego, słowo "kult" zawsze ma negatywne konotacje. Istnieją określone kryteria służące do identyfikacji kultu. W książce Combatting Cult Mind Control [na polskim rynku wydawniczym dostępne są m.in. "Jak uwolnić się od manipulacji psychicznej w sekcie. Poradnik dla rodzin i przyjaciół członków destrukcyjnych kultów", "Psychomanipulacja w sektach"- informacja od tłumacza], autor Steven Hassan wyróżnia to, co nazywa „destrukcyjnymi kultami”, które definiuje jako „autorytarny reżim w kształcie piramidy z osobą lub grupą ludzi sprawujących kontrolę dyktatorską. Wykorzystuje oszustwo w rekrutacji nowych członków (np. Ludziom NIE mówi się, czym jest grupa, w co naprawdę wierzy i czego będzie się od nich oczekiwać, gdy już staną się jej członkami).” Hassan również słusznie wskazuje, że sekty są nie tylko religijne; mogą mieć również charakter handlowy lub świecki.
Hassan opisuje elementy używane przez destrukcyjne kulty [ang. skrót BITE] wykorzystujące teorie kontroli umysłu:
Sterowanie zachowaniem: indywidualne związki, warunki życia, preferencje żywieniowe, ulubiona odzież, nawyki związane ze spaniem, zależność finansowa itp. są ściśle kontrolowane.
Sterowanie informacją: przywódcy kultów celowo ukrywają lub zniekształcają informacje, kłamią, propagują i ograniczają dostęp do innych źródeł informacji.
Sterowanie myśleniem: przywódcy sekty używają określonych słów i języka, zniechęcają do krytycznego myślenia, zakazują wszelkich wypowiedzi krytycznych wobec przywódców sekty lub ich polityki i uczą doktryny „my kontra oni”.
Sterowanie emocjami: liderzy manipulują swoimi wyznawcami poprzez zastraszanie (w tym strach przed utratą zbawienia, strach przed odrzuceniem przez wspólnotę itp.), wzbudzanie poczucia winy i indoktrynację.
Z perspektywy chrześcijańskiej kult to każda grupa, która podąża za naukami, które sprzeczne są z ortodoksyjną doktryną chrześcijańską i promują herezję. Zgodnie z tą definicją zarówno Towarzystwo Strażnica (świadkowie Jehowy), jak i Święci w Dniach Ostatnich (mormoni) są kultami.
Ponieważ nie wszystkie sekty są natychmiast rozpoznawane jako takie, a niektórzy ludzie mogą łatwo pomylić kulty z sektami czy denominacjami, bardzo ważne jest, aby naśladować przykład Berejczyków z Dz. Apostolskich 17.11: „przyjęli oni Słowo z całą gotowością i codziennie badali Pisma, czy tak się rzeczy mają." Zawsze badaj wierzenia grupy, zanim się na nią zdecydujesz, przeanalizuj jej zachowania i doktryny w świetle Biblii i uważaj na metody wymienione w modelu BITE. Rozmawiaj z członkami, ale nie daj się im przymusić. Co ważne, jeśli coś wydaje ci się nie w porządku, nie rób tego.
