Pytanie
Czym jest menora?
Odpowiedź
Menora jest lampionem o długiej tradycji zarówno w Biblii, jak i w historii judaizmu. Samo słowo jest transliteracją słowa hebrajskiego. Po raz pierwszy wspomniano o niej w Księdze Wyjścia 25:31-39:
"Zrobisz też świecznik ze szczerego złota. Jego podstawę i jego trzon wykujesz z jednej bryły; jego kielichy, gałki i kwiaty będą z tej samej bryły. Sześć ramion wychodzić będzie z jego boków: trzy ramiona świecznika z jednego, a trzy z drugiego boku. Trzy kielichy w kształcie kwiatu migdałowego na jednym ramieniu z gałką i kwiatem; i znowu trzy kielichy w kształcie kwiatu migdałowego na drugim ramieniu z gałką i kwiatem. Tak będzie na sześciu ramionach, wychodzących ze świecznika. Na samym świeczniku będą cztery kielichy w kształcie kwiatu migdałowego z gałkami i kwiatami. Pod każdymi dwoma ramionami, wychodzącymi z niego, będzie po jednej gałce. A tak będą gałki pod sześcioma ramionami, wychodzącymi ze świecznika. Ich gałki i ich ramiona wychodzić będą z niego samego. Całość jego ma być wykuta z jednej bryły szczerego złota. Zrobisz też do niego siedem lamp. Lampy jego należy tak ustawić, aby oświecały przeciwległą stronę. Jego szczypce i popielniczki mają być ze szczerego złota. Świecznik i wszystkie te przybory należy wykonać z talentu szczerego złota."
Oryginalna menora została zaprojektowana do użytku w przybytku na pustyni, zanim Izrael wszedł do Ziemi Obiecanej. Po podboju Kanaanu pozostała w przybytku (Joz. 18:1), a później była używana w świątyni zbudowanej przez Salomona.
Konstrukcja menory była dość znacząca. Zawierała trzon uzupełniony trzema gałęziami po każdej stronie; w ten sposób mieściła łącznie siedem lamp. Każdy kielich miał skomplikowany wzór. Menora była wykonana z jednego kawałka kutego złota o wadze jednego talentu. Naukowcy debatują nad dokładną wagą "talentu czystego złota". Żydowski historyk z I wieku, Józef Flawiusz, powiedział, że menora w jego czasach ważyła około 100 funtów. Jeśli taki był rozmiar talentu użytego w Księdze Wyjścia, oznaczałoby to ogromną sumę pieniędzy. Aby dać ogólne wyobrażenie, 1 gram złota jest obecnie wart około 57,35 USD. Sto funtów złota byłoby warte 2 603 690,00 dolarów. Z pewnością w każdym okresie historii talent złota miałby ogromną wartość. Jeden z komentatorów wspomina, że talent złota był wart 20 lat pracy zwykłego robotnika w I wieku.
Zgodnie z Prawem Mojżeszowym menora była zapalana każdego wieczoru i czyszczona każdego ranka (Wj 27:21). Spalała świeżą oliwę z oliwek.
Dziś menora nadal jest jednym z najbardziej znanych symboli judaizmu. Jest częstym elementem wyposażenia lokalnych synagog. Wersja z dziewięcioma świecami jest używana w związku z żydowskim świętem Chanuka. Ponadto osoby zaangażowane w rekonstrukcję elementów przyszłej żydowskiej świątyni wykonały menorę odzwierciedlającą projekt przekazany Mojżeszowi.
English
Czym jest menora?
