Pytanie
Czy feniks jest wspomniany w Biblii?
Odpowiedź
Feniks, czasami nazywany "ognistym ptakiem", to mityczny ptak o jasnym ubarwieniu, który miał potężną symbolikę w starożytnym świecie. Po długim życiu feniks według legendy spalał się na popiół, a następnie zmartwychwstawał do życia i odnowionej młodości. Z wyjątkiem kilku tłumaczeń wersetu z Księgi Hioba, Biblia nie wspomina o feniksie.
W starożytnym Egipcie feniks był kojarzony ze słońcem i uważany za manifestację bóstwa. W świecie grecko-rzymskim feniks stał się symbolem cyklicznego spojrzenia na historię, w którym czas był podzielony na okresy. Nowy feniks odradzał się z własnych szczątków co 540 lat jako znak odnowy politycznej, społecznej i religijnej.
Chociaż mit o feniksie nie jest oparty na Biblii, otaczająca go legenda była wykorzystywana zarówno w chrześcijaństwie, jak i judaizmie, aby zilustrować biblijne prawdy.
W jednej z tradycji żydowskich feniks otrzymał życie wieczne, ponieważ oparł się pokusie zjedzenia zakazanego owocu z drzewa poznania dobra i zła w ogrodzie Eden. Niektóre tłumaczenia Biblii wspominają o feniksie jako symbolu długiego życia w Księdze Hioba: "Wtedy myślałem: Umrę w moim rodzinnym gnieździe i będę żył długo jak feniks" (Job 29:18). To konkretne sformułowanie jest przedmiotem dyskusji, ponieważ hebrajskie słowo użyte w Job 29:18, chol, jest gdzie indziej tłumaczone jako "piasek". (Grecka Septuaginta tłumaczy chol jako "drzewo palmowe" w Hioba 29:18). Pomysł, że Hiob mówił o feniksie, pochodzi z żydowskiego midraszu.
Kilku wczesnochrześcijańskich pisarzy nakreśliło analogię między feniksem a chrześcijańską doktryną zmartwychwstania i życia po śmierci. Klemens Rzymski, kapłan i biskup z I wieku, napisał list do kościoła w Koryncie, w którym wykorzystał mitologicznego feniksa jako ilustrację zmartwychwstania Jezusa Chrystusa.
"De Ave Phoenice" to bardzo popularny poemat z III wieku autorstwa Lucjusza Caeciliusa Firmianusa Laktancjusza na temat duchowego znaczenia feniksa. Pisma Laktancjusza zainspirowały anglosaską adaptację wiersza "The Phoenix", w której ptak jest opisany jako zamieszkujący niebiański raj, "gdzie słońce świeci z wieczną jasnością jako miejsce, do którego dusza wznosi się i gdzie jest karmiona pokarmem przypominającym sakramenty" (The Anchor Yale Bible Dictionary, tom 5, s. 365).
Koptyjski tekst "Kazanie o Marii" z VI wieku zawiera żywy opis feniksa. W kazaniu ptak pojawia się w krytycznych momentach historii biblijnej, takich jak ten, gdy Bóg uratował Izraelitów z niewoli egipskiej. Tekst wspomina o śmierci i odrodzeniu feniksa, nawiązuje do zmartwychwstania Jezusa Chrystusa i wyraźnie odnosi się do feniksa jako symbolu ogólnego zmartwychwstania i życia po śmierci.
Podczas gdy większość wczesnych chrześcijan postrzegała feniksa przede wszystkim jako obraz zmartwychwstania, niektórzy uważali również, że zdolność ptaka do regeneracji symbolizuje cudowne poczęcie Chrystusa w dziewicy Marii.
Inny Feniks wspomniany w Biblii to miasto portowe na południowym wybrzeżu Krety, gdzie Paweł i jego towarzysze mieli nadzieję spędzić zimę w drodze do Rzymu: "Ponieważ zaś przystań nie nadawała się do przezimowania, większość uradziła wyruszyć stąd w drogę i dostać się jakoś do Feniksu, przystani na Krecie, otwartej na południowo-zachodnią i północno-zachodnią stronę, i tam przezimować" (Dzieje Apostolskie 27:12).
English
Czy feniks jest wspomniany w Biblii?
