Pytanie
Co Biblia mówi na temat kapitalizmu?
Odpowiedź
Słownik określa kapitalizm jako „system ekonomiczny charakteryzujący się prywatnym lub wspólnotowym posiadaniem dóbr, przez inwestycje, które wynikają z decyzji prywatnych właścicieli, i przy udziale cen, produkcji i dystrybucji dóbr, która są udostępniane w ramach konkurencyjności wolnego rynku.” Mimo, iż Biblia nie używa samej nazwy kapitalizm, to jednak dużo mówi na temat kwestii ekonomicznych. Całe rozdziały na przykład Księgi Przypowieści Salomona albo przypowieści Jezusa poruszają różne aspekty ekonomiczne. Uczymy się zatem, jaka powinna być nasza postawa względem bogactwa (zamożności) i jak chrześcijanin powinien zarządzać swoimi finansami. Biblia dostarcza nam wiedzy i opisuje naturę ludzką, co pozwala nam rozwijać nasz sukces lub porażkę w funkcjonującym w społeczeństwie systemie ekonomicznym.
A ponieważ ekonomia jest dziedziną, która dotyczy naszego codziennego życia, powinniśmy rozwijać ten obszar zgodnie z biblijną perspektywą. Gdy używamy Biblii jako naszej podstawy, to możemy stworzyć model dla rządu oraz ekonomię, która pozwoli uwolnić ludzki potencjał oraz ograniczy ludzką grzeszność. W 1 Księdze Mojżeszowej 1.28, Bóg mówi abyśmy czynili sobie ziemię poddaną i panowali nad nią. Jednym z aspektów tego nakazu jest to, by ludzie mogli posiadać jakąś własność na której będą mogli rozwijać swoje panowanie (zarządzanie). Skoro mamy zarówno wolną wolę jak i prawo własności, możemy zakładać, że powinniśmy mieć wolność do wymiany prywatnej własności na rynku, gdzie dobra i usługi mogą być swobodnie wymieniane.
W odniesieniu jednak do spustoszenia jakie przynosi grzech, wiele zakątków świata stała się miejscami rozkładu i ubóstwa. I mimo, iż Bóg powierzył nam ziemię, abyśmy nad nią panowali, to musimy być dobrymi zarządcami środków, które są do naszej dyspozycji. System wolnorynkowy w sensie historycznym dostarczał dużej wolności i był jednym z najefektywniejszych systemów ekonomicznych jakie do tej pory istniały. Chrześcijanie jednak czasem się zastanawiają, czy mogą wspierać kapitalizm. W skrócie, można powiedzieć, że w systemie kapitalistycznym wspierana jest postawa nastawienia na siebie samego. Ale również ewangelia odnosi się do osobistego dobra, ponieważ to właśnie ze względu na nasze dobro możemy przyjąć Jezusa Chrystusa jako naszego zbawiciela, by tym samym zabezpieczyć nasze wieczne przeznaczenie.
Z perspektywy chrześcijańskiej, podstawą własności prywatnej jest fakt, że zostaliśmy stworzeni na Boży obraz. Możemy dokonywać wyborów odnośnie naszej własności, którą możemy się swobodnie wymieniać na rynku. Czasami jednak nasze pragnienie posiadania wypływa z naszej grzeszności. Dodatkowo, nasza grzeszna natura prowadzi także do naszego lenistwa, zaniedbania oraz niechęci. Fakt jest taki, że sprawiedliwość ekonomiczna może być najlepiej osiągnięta, jeśli każda osoba jest odpowiedzialna za własną produktywność.
Biorąc pod uwagę fakty historyczne, dostrzeżemy, że kapitalizm ma kilka zalet. Uwolnił potencjał ekonomiczny, dając początek wolności politycznej i ekonomicznej. Gdy rząd nie sprawuje nadzoru nad rynkami, to rozwija się wolność ekonomiczna w działalności przedsiębiorczej. Kapitalizm doprowadził również do rozwinięcia wolności politycznej, ponieważ gdy ograniczaliśmy rolę rządu w ekonomii, to tym samym ograniczaliśmy jego rolę w innych obszarach życia publicznego. Nic więc dziwnego, że większość krajów, w których panuje duża wolność polityczna zazwyczaj przejawia się ona także w dużo większej swobodzie ekonomicznej.
Chrześcijanie jednak nie mogą i nie powinni przyjmować każdego aspektu kapitalizmu. Wielu zwolenników kapitalizmu na przykład jest zwolennikami poglądu zwanego utylitaryzmem, który stoi w sprzeczności z biblijnymi fundamentami. Zatem, powinniśmy stanowczo odrzucać taką filozofię. Istnieje również kilka konkretnych kwestii ekonomicznych i moralnych, na które warto zwrócić uwagę. Pośród ważnych negatywnych aspektów kapitalizmu są takie rzeczy jak monopole czy produkt uboczny skażenia, które mogą być nadzorowane ograniczoną kontrolą rządu. Gdy jednak kapitalizm jest mądrze nadzorowany, to prowadzi on do zwiększenia zamożności ekonomicznej kraju oraz wolności ekonomicznej samych obywateli.
Jednym z głównych moralnych argumentów przeciwko kapitalizmowi jest chciwość, z powodu której wielu chrześcijan czuje się niepewnie w systemie wolnorynkowym. Krytycy kapitalizmu twierdzą, że system ten pobudza ludzi do chciwości. Ale wówczas musimy zadać sobie pytanie, czy kapitalizm wywołuje u ludzi chciwość czy jesteśmy po prostu chciwi, a system ekonomiczny wykorzystujemy, by osiągnąć/ zaspokoić swoje cele? W świetle znajomości biblijnego poglądu na temat opisu natury ludzkiej (Księga Jeremiasza 17.9), to drugie wyjaśnienie wydaje się bardziej prawdopodobne. Ze względu na to, że ludzie są grzeszni i samolubni, toteż niektórzy będą starali się wykorzystać system kapitalistyczny do usatysfakcjonowania swojej chciwości. Nie jest to jednak tak bardzo krytyka kapitalizmu, a raczej realizowanie ludzkiej natury. Celem kapitalizmu nie jest zmiana złych ludzi na dobrych, ale ochrona nas przed takimi ludźmi. Kapitalizm jest systemem w którym źli ludzie mogą wyrządzić najmniejszą krzywdę, a dobrzy ludzie mają wolność do zrobienia czegoś dobrego. Kapitalizm świetnie działa wśród ludzi, którzy mają wysokie standardy wartości moralnych. Ale działa również w podobny sposób względem ludzi samolubnych i chciwych.
Ważne jest to, by uświadomić sobie różnicę pomiędzy zabieganiem o własne dobro, a egocentryzmem. Wszyscy ludzie dążą do zaspokojenia własnego dobra, ale nie jest to egocentryzm. Dążeniem na przykład do zaspokojenia własnego dobra będzie znalezienie pracy i zarabianie, by w ten sposób móc utrzymać własną rodzinę. Możemy to robić w sposób, który nie jest egoistyczny. Na przykład inny system ekonomiczny jakim jest socjalizm ignoruje biblijne definicje natury ludzkiej. W efekcie czego, dopuszcza do tego, by władza ekonomiczna była zcentralizowana i utrzymywana w rękach niewielkiej grupy chciwych ludzi. Ci, którzy narzekają na wpływ wielkich korporacji na nasze życie, powinni pomyśleć o alternatywie jaką jest socjalizm, gdzie tylko kilku rządowych biurokratów sprawuje władzę nad każdym aspektem ludzkiego życia.
Mimo, iż chciwość jest czasami widoczna w systemie kapitalistycznym, to jednak powinniśmy rozumieć, że nie wynika ona z funkcjonującego systemu- a raczej z tego, że jest elementem grzesznej natury człowieka. Rozwiązanie nie przyjdzie wraz ze zmianą systemu ekonomicznego, ale wraz ze zmianą serca człowieka, dzięki mocy ewangelii Jezusa Chrystusa.
English
Co Biblia mówi na temat kapitalizmu?
