Pytanie
Kim jest Artemida wspomniana w Biblii?
Odpowiedź
Artemida była boginią czczoną w starożytnym świecie. Grecy uważali ją za siostrę bliźniaczkę Apolla, boginię łowów i dzikiej przyrody oraz opiekunkę niezamężnych dziewcząt. Artemida wspomniana w Dziejach Apostolskich była innym bóstwem - lokalną boginią Efezjan - ale nosiła to samo imię (zlatynizowane jako "Diana"), co bogini z mitologii greckiej. Jej świątynia w Efezie była uważana za jeden z siedmiu cudów starożytnego świata.
Efeska Artemida była "królową niebios", bóstwem podkreślającym płodność, dziewictwo i ochronę rodzenia dzieci. Wiele z jej wizerunków zostało odkopanych; rzędy gładkich, owalnych wypukłości na jej brzuchu były źródłem debaty przez lata - czy są to piersi, woreczki zawierające magiczne żetony, bycze jądra czy jaja pszczele? (Wszystkie te możliwości zostały przedstawione jako realne teorie.) Wielu kapłanów zatrudnionych w świątyni składało ofiary ze zwierząt. Było też wiele kapłanek. Nie jest pewne, czy kapłanki zajmowały się rytualną prostytucją. W każdym razie świątynia Artemidy w Efezie była popularną atrakcją turystyczną w świecie rzymskim.
Wokół pochodzenia kultu Artemidy powstała wyjątkowa mitologia. Do relacji tej nawiązuje urzędnik miejski Efezu: "Mężowie efescy, któż z ludzi nie wie, że miasto Efez jest stróżem świątyni wielkiej Artemidy i posągu, który spadł z nieba?" (Dzieje Apostolskie 19:35). Popularnym przedmiotem sprzedaży turystom była mała świątynia Artemidy - miseczkowata obudowa z małą kobiecą figurką w środku. Czcicielom mówiono, że mogą zabrać tę świątynię w dowolne miejsce na świecie i czcić Artemidę przed jej maleńką świątynią, a będzie to dokładnie to samo, co czczenie jej w świątyni efeskiej.
Paweł spędził lata w Efezie (Dzieje Apostolskie 19:10) i dokonał tam "niezwykłych cudów" (werset 11). Ewangelia zaczęła zmieniać życie, a "A niemało z tych, którzy się oddawali czarnoksięstwu, znosiło księgi i paliło je wobec wszystkich; i zliczyli ich wartość i ustalili, że wynosiła pięćdziesiąt tysięcy srebrnych drachm. Tak to potężnie rosło, umacniało się i rozpowszechniało Słowo Pańskie." (wersety 19-20). Gdy ewangelia wkroczyła na terytorium zajmowane przez Artemidę, przygotowano grunt pod konfrontację z duchowymi siłami ciemności.
Gdy wyznawcy Artemidy zauważyli różnicę, jaką głoszenie Pawła wywołało w ich mieście, "powstało wielkie zamieszanie wokół Drogi" (Dz 19:23). Pewien złotnik imieniem Demetriusz zwołał zebranie swojego cechu i powiedział: "Mężowie, wiecie, że z tego rzemiosła mamy nasz dobrobyt; widzicie też i słyszycie, że ten Paweł nie tylko w Efezie, lecz nieomal w całej Azji namówił i zjednał sobie wiele ludzi, mówiąc, że nie są bogami ci, którzy są rękami zrobieni. Zagraża nam tedy niebezpieczeństwo, że nie tylko nasz zawód pójdzie w poniewierkę, lecz również świątynia wielkiej bogini Artemidy będzie poczytana za nic, i że ta, którą czci cała Azja i świat cały, może być odarta z majestatu." (wersety 25-27). W swoim przemówieniu Demetriusz mówił o "majestacie" Artemidy, ale jego prawdziwa motywacja była oczywista - tracił interesy, ponieważ ludzie przestali kupować jego bałwochwalcze bibeloty.
Demetriusz i jego koledzy rzemieślnicy doprowadzili miasto do szału, krzycząc: "Wielka jest Artemida Efeska!". (Dzieje Apostolskie 19:28). Poprowadzili tłum, aby znaleźć Pawła, a nie znajdując go, złapali dwóch towarzyszy podróży Pawła i zaciągnęli ich do teatru. Tam tłum kontynuował wykrzykiwanie pochwał Artemidy przez około dwie godziny (werset 34). Zostali uciszeni dopiero wtedy, gdy urzędnik miejski uzyskał uwagę i przypomniał tłumowi, że łamią prawo rzymskie, zakłócając spokój (werset 40).
Paweł wkrótce opuścił Efez, aby kontynuować swoją trzecią podróż misyjną. Ale kościół został założony. W centrum kultu Artemidy, w mieście znanym z pogaństwa, niemoralności i chciwości, światło Jezusa Chrystusa świeciło jasno. Pomimo zastraszania przez wroga, kościół kwitł.
English
Kim jest Artemida wspomniana w Biblii?
