Pytanie
Kim był Moloch?
Odpowiedź
Podobnie jak w przypadku sporej częście starożytnej historii, pochodzenie kultu Molocha nie jest pewne. Słowo Moloch prawdopodobnie pochodzi od fenickiego słowa mlk, które odnosi się do rodzaju ofiary składanej, aby potwierdzić lub unieważnić śluby/przysięgę. Melekh z kolei to hebrajskie słowo oznaczające "króla". Znane było wśród Izraelitów, którzy łączyli imię pogańskiego bożka z hebrajskimi samogłoskami aby zawstydzić: "bosheth". W ten sposób bogini płodności i wojny Asztarte stała się Ashtoreth. Kombinacja mlk, melek i bosheth w rezultacie dało "Moloch" (w angielskich tłumaczeniach "Molech"), co możemy zinterpretować jako "uosobiony władca haniebnej ofiary". Słowo to posiada kilka innych pisowni, jak: Milcom, Milkim, Malik czy Moloch. Jego małżonką była Ashtoreth a ważnym elementem czci była prostytucja świątynna.
Fenicjanie byli luźno zorganizowanymi grupami ludzi zamieszkującymi Kanaan (dzisiejsza Libia, Syria i Izrael) pomiędzy 1550 a 300 rokiem przed Chrystusem. Dodatkowo oprócz seksualnych rytuałów, cześć oddawana Molochowi obejmowała również składanie ofiar z dzieci lub "przeprowadzanie dzieci przez ogień". Uważa się, że Moloch miał gigantyczny, metalowy posąg w postaci człowieka z głową byka. Każdy z posągów miał dziurę w brzuchu i wyciągnięte przedramiona, które tworzyły niejako rampę do dziury w brzuchu. Ogień był rozpalany w lub dookoła posągu. Dziecko było kładzione na ramionach posągu lub w dziurze w jego brzuchu. Gdy para złożyła w ofierze ich pierworodne dziecko, wierzyli, że Moloch zapewni dzięki temu finansową pomyślność dla rodziny i przyszłe dzieci.
Bożek Moloch nie był znany tylko w Kanaanie. Monolity z Północnej Afryki zawierają grawerunki "mlk" - często pisane "mlk'mr" i "mlk'dm", co może oznaczać "ofiara z baranka" i "ofiara z człowieka". W północnej Afryce, Moloch był znany pod imieniem "Kronos". Kronos migrował do Kartaginy w Grecji, a jego mit rozwijał się i stał się Tytanem oraz ojcem Zeusa. Moloch występował równocześnie z Baalem lub czasami go zastępował, pomimo, że słowo ba'al było używane również na określenie jakiegokolwiek bożka lub władcy.
W 1 Ks. Mojżeszowej 12, Abraham odpowiedział na boże powołanie i przeniósł się do Kanaanu. Pomimo, że ofiary z ludzi nie były powszechne w mieście Abrahama Ur, było jednak dobrze znane w jego nowym kraju. Bóg poprosił Abrahama, aby złożył w ofierze swojego jedynego syna Izaaka (1 Ks. Mojżeszowa 22,2). Jednak Bóg wyróżnił się od bożka Molocha. W przeciwieństwie do rodzimych kananejskich bóstw, Bóg Abrahama brzydzi się ofiarami z ludzi. Bóg nakazał Abrahamowi, aby uwolnił Izaaka i nie czynił mu krzywdy, zapewniając baranka w jego miejsce (1 Ks. Mojżeszowa 22,13). Bóg użył tego wydarzenia, aby zilustrować to, w jaki sposób on sam pośle swojego Syna aby zajął nasze miejsce.
Ponad pięćset lat po Abrahamie, Jozue prowadził Izraelitów przez pustynię aby posiedli Ziemię Obiecaną. Bóg wiedział, że Izraelici są niedojrzali i łatwo porzucą kult i cześć uwielbienia jedynego, prawdziwego Boga (2 Ks. Mojżeszowa 32). Zanim Izraelici wkroczyli do Kanaanu, Bóg ostrzegł ich aby nie brali udziału w oddawaniu czci Molochowi (3 Ks. Mojżeszowa 18,21) i wciąż powtarzał aby zniszczyli te kultury, które czciły Molocha. Izraelici nie przyjęli tego ostrzeżenia do serca. Zamiast tego, zaczęli oddawać cześć Molochowi i włączyli go do własnej tradycji. Nawet Salomon, najmądrzejszy król, został pociągnięty przez ten kult i zbudował ołtarze, na których czczono Molocha i inne bóstwa (1 Ks. Królewska 11,1-8). Uwielbienie Molocha pojawiało się "na wzgórzach" (1 Ks. Królewska 12,31), jak również w wąskiej dolinie przy Jerozolimie, nazywanej Doliną Hinnom (2 Królewska 23,10).
Pomimo sporadycznych działań bogobojnych króli, kult Molocha nie został zniszczony aż do wygnania Izraelitów do Babilonu. (Mimo, że babilońska religia była panteistyczna i charakteryzowała się astrologią i wróżbiarstwem, nie zawierała ofiar z ludzi). W jakiś sposób rozproszenie Izraelitów w wielkiej pogańskiej cywilizacji sprawiło w końcu oczyszczenie ich z kultu fałszywych bóstw. Gdy Żydzi powrócili do swojej ziemi, odnowili swoje oddanie Bogu, i Dolina Hinnom znowu została zmieniona w miejsce spalania śmieci oraz ciał kryminalistów po wykonanej egzekuzji. Jezus użył tego miejsca jako obrazu - wiecznie palącego się ognia, pochłaniającego niezliczone ludzkie istnienia - aby opisać piekło, gdzie ci, którzy odrzucają Boga będą wiecznie płonąć (Ew. Mateusza 10,28).
English
Kim był Moloch?
