Pytanie
Czy monoteizm można udowodnić?
Odpowiedź
Słowo „monoteizm” pochodzi z połączenia dwóch słów, „mono” oznaczający „pojedynczy” i „teizm” oznaczający „wiarę w Boga.” Monoteizm, w szczególności, jest wiarą w jedynego, prawdziwego Boga, który jest jedynym stwórcą, pocieszycielem i sędzią całego stworzenia. Monoteizm różni się od „henoteizmu”, który jest wiarą w wielu pomniejszych bogów z jednym Bogiem ponad nimi wszystkimi. Jest to również pogląd odmienny do „politeizmu”, który przyjmuje wiarę w istnienie wielobóstwa (wielu bogów).
Istnieje wiele argumentów na potwierdzenie monoteizmu, zarówno tych wywodzących się ze szczególnego objawienia (Pisma Świętego), naturalnego objawienia (filozofii), jak również z antropologii historycznej. Te pokrótce wytłumaczymy dalej w tekście, chociaż nie powinniśmy uważać tej analizy za listę zamkniętą.
Biblijne argumenty potwierdzające Monoteizm pochodzą z 5 Księgi Mojżeszowej 4.35: „Tobie to ukazano, abyś poznał, że Pan jest Bogiem. Oprócz niego nie ma innego.” W tej samej księdze, rozdział 6.4: „Słuchaj Izraelu! Pan jest Bogiem naszym, Pan jedynie!.” Księga Malachiasza 2.10a: „Czy nie mamy wszyscy jednego ojca? Czy nie jeden Bóg nas stworzył?” 1 Koryntian 8.6: „Wszakże dla nas istnieje tylko jeden Bóg Ojciec, z którego pochodzi wszystko i dla którego istniejemy, i jeden Pan, Jezus Chrystus, przez którego wszystko istnieje i przez którego my także istniejemy.” Efezjan 4.6 „Jeden Bóg i Ojciec wszystkich, który jest ponad wszystkimi, przez wszystkich i we wszystkim.” 1 Tymoteusza 2.5: „Albowiem jeden jest Bóg, jeden też pośrednik między Bogiem a ludźmi, człowiek Chrystus Jezus.” Jakuba 2.19: „Ty wierzysz, że Bóg jest jeden? Dobrze czynisz; demony również wierzą i drżą.”
Oczywiście, dla wielu ludzi stwierdzenie, że „istnieje tylko jeden Bóg” nie byłoby satysfakcjonujące tylko dlatego, że Biblia tak mówi. Przede wszystkim dzieje się tak, ponieważ bez Boga nie jest możliwe, aby zaufać Biblii jako Słowu Bożemu. Aczkolwiek ktoś mógłby się spierać, że skoro Biblia jest najbardziej wiarygodnym, ponadnaturalnym dowodem potwierdzającym to czego naucza, to na tej samej podstawie możemy uznać monoteizm. Podobnym argumentem byłyby przekonania i nauczanie Jezusa Chrystusa, który udowodnił że jest Bogiem (albo przynajmniej potwierdzonym przez Boga) przez swoje cudowne narodzenie, życie i cudowne zmartwychwstanie. Bóg nie kłamie i nie oszukuje; dlatego to w co wierzył i czego nauczał Jezus było prawdą. Dlatego, monoteizm w który wierzył i którego nauczał Jezus jest prawdą. Oczywiście ten argument może nie robić z początku wrażenia na tych, którzy nie wiedzą o ponadnaturalnym pochodzeniu Pisma Świętego i Chrystusa, ale jest to dobry początek dla tych, którzy obeznani są z tym faktem.
Historyczne potwierdzenie Monoteizmu. Argumenty oparte na popularności są notorycznie podważane, ale interesującym jest fakt, jak monoteizm wpłynął na różne religie świata. Popularna, ewolucyjna teoria rozwoju religii wywodząca się z ogólnego, ewolucyjnego widzenia rzeczywistości, i założenie antropologii ewolucyjnej, widzi „prymitywne” kultury, jako reprezentacje początkowych faz rozwoju religii. Istnieje kilka problemów związanych z ewolucyjną teorią.
1) Rozwój opisuje coś, co nigdy nie zostało zaobserwowane; rzeczywiście, wydaje się, że współcześnie nie dochodzi do rozwoju do monoteizmem w ramach jakiejś kultury- lecz zupełnie odwrotnie.
2) Definicja badawcza „prymitywności” w antropologii, porównuje rozwój religii z rozwojem technologicznym, jednakże jest to mało satysfakcjonujące kryterium biorąc pod uwagę złożoność danej kultury.
3) Rzekome fazy często są brakujące lub pominięte.
4) Wreszcie większość kultur politeistycznych ukazuje pozostałości monoteizmu w ich początkowym rozwoju.
To co znajdujemy, to monoteistyczny Bóg, który jest osobą, rodzaju męskiego, zamieszkujący w niebie, posiadający niesamowitą wiedzę i moc, stworzyciel świata oraz twórca moralności, której podlegamy, a której nie przestrzegaliśmy i odrzuciliśmy, lecz także tym, który zapewnił nam drogę pojednania. Praktycznie każda religia zawiera jakieś kombinacje cech tego (jedynego) Boga, które widoczne były w przeszłości, zanim doprowadzili do chaosu politeizmu. Stąd wydaje się, że większość religii rozpoczęła się w monoteizmie, a potem i „doszły” do politeizmu, animizmu i magii- a nie na odwrót. (Islam jest rzadkim przypadkiem, który zatoczył pełne koło powracając do wiary monoteistycznej.) Nawet w tak przedstawionym rozwoju religii, politeizm jest zazwyczaj funkcjonalnie monoteistyczny czy henoistyczny. Jest to rzadki przykład religii politeistycznej, która nie przyjmuje jednego z tych bogów jako suwerennego nad innymi, lecz razem z pomniejszymi bóstwami, które funkcjonują jako ich pośrednicy.
Filozoficzne/ Teologiczne argumenty za Monoteizmem. Jest wiele filozoficznych argumentów wskazujących, że niemożliwe jest aby istniało więcej bogów, aniżeli jeden Bóg. Wiele z nich w dużym stopniu wpływa na metafizyczny sens istnienia rzeczywistości. Niestety w tak krótkim artykule niemożliwe jest przedyskutowanie nawet podstawowych metafizycznych kwestii, by potem odwołać je do monoteizmu, aczkolwiek istnieje wiele filozoficznych i teologicznych podstaw tych prawd, które odwołują się do wcześniejszych wieków (a większość jest dość oczywista). Zatem ogólnie istnieją trzy argumenty, które można zbadać:
1. Gdyby było więcej bogów aniżeli jeden, to cały wszechświat byłby nieładem z powodu wielu stwórców i władców, ale mamy ład: dlatego jest tylko jeden Bóg.
2. Ze względu na to, że Bóg jest całkowicie doskonałą Istotą, nie może być drugiego Boga, gdyż wtedy musieliby się czymś różnić, a różnica w kontekście doskonałości oznaczałaby coś gorszego, czyli nie Boga.
3. Bóg jest nieskończony w swoim istnieniu, a skoro nie jest Istotą złożoną nie może być zespolony wieloma częściami (gdyż nie można dodać niczego do Istoty nieskończonej). Jeśli Boże istnienie nie jest tylko częścią Jego samego (co dotyczy innych rzeczy, które istnieją lub nie), to musi być nieskończony w swym istnieniu. Dlatego, nie mogą istnieć dwie nieskończone istoty, gdyż jedna musiałaby się różnić od drugiej.
Ktoś mógłby się sprzeczać, że wiele z przedstawionych kwestii wykluczyłoby podklasę „bogów”, i to prawda. Mimo tego, że wiemy iż z biblijnego punktu nauczania jest to nieprawdą, to w teorii nie ma w tym żadnego fałszu. Innymi słowy, Bóg mógł stworzyć podklasę „bogów”, ale okazuje się że On tak nie zrobił. Gdyby tak było, ci „bogowie” byliby ograniczonymi stworzeniami- prawdopodobnie coś na wzór aniołów (Psalm 82). To jednak nie godzi w kwestię monoteizmu, który nie twierdzi że nie istnieją inne duchowe istoty, lecz to że nie może istnieć więcej niż jeden (jedyny) Bóg.
English
Czy monoteizm można udowodnić?
