Pytanie
Czym jest etyka normatywna?
Odpowiedź
Filozofia etyki to nauka o tym, jak ludzie postępują i dlaczego postępują tak, a nie inaczej. Metaetyka to nauka o terminach i metafizycznych rozważaniach nad koncepcjami etycznymi, która zazwyczaj jest zbyt ezoteryczna i akademicka, by mogła być użyteczna. Etyka stosowana znajduje się na drugim końcu spektrum; jest to istotna dyskusja na temat moralności konkretnych działań w takich dziedzinach jak medycyna, biznes i rząd. Etyka normatywna to badanie ram etycznych. Jest to próba opracowania wytycznych, które nie wymieniają działań etycznych, ale mogą ocenić, czy działanie jest etyczne zgodnie z danym systemem. Na przestrzeni lat opracowano kilka systemów etycznych:
ETYKA DEONTOLOGICZNA
Deontologia to nauka o obowiązkach moralnych. Uczy, że etyczne zachowanie zaczyna się od ustalonego obowiązku. Działanie jest zatem etyczne, jeśli jest zgodne z tym obowiązkiem. Autorytet obowiązku jest niezależny zarówno od sytuacji, jak i wyniku działania. Trzy możliwe źródła nadają obowiązkowi jego autorytet: prawo naturalne (ogólne wytyczne zachowania wspólne dla każdej osoby), obowiązki umowne (dobrowolne lub przyjęte zobowiązania) lub Bóg (teoria boskiego rozkazu). "Deontologia kantowska" została opracowana przez Immanuela Kanta, który uważał, że niechętne lub przypadkowe wypełnienie obowiązku nie może być naprawdę uznane za etyczne. Nauczał, że działanie musi być wykonywane w świadomym celu wypełnienia obowiązku i w dobrowolnym, łaskawym duchu.
ETYKA KONSEKWENCJALISTYCZNA
Konsekwencjalizm jest szkołą, która prawie usuwa działający podmiot z procesu, zastępując go końcowym rezultatem działania. Działanie może być etyczne tylko wtedy, gdy stan, który wytwarza, jest dobry. W tej kwestii większość konsekwencjalistów się zgadza. Ale jest wiele rzeczy, co do których nie mogą się zgodzić: Co jest dobre? Co jest dobre dla kogo? Kto określa dobro? I czy to ważne, że nikt z nas nie może znać ostatecznych rezultatów swojego działania, zanim zacznie działać? Konsekwencjalizm jest tak zagmatwany, że nawet jego zwolennicy zgadzają się, że nie możemy używać go do informowania o naszych działaniach; zamiast tego powinniśmy polegać na zasadach i instynkcie.
RELATYWIZM ETYCZNY
Definicja etyki nie wymaga, by dobro i zło były niezmienne. Oznacza to, że w teorii etyka może się zmieniać w zależności od czasu, miejsca i okoliczności. Relatywizm etyczny w pełni wykorzystuje tę teorię. Relatywizm kulturowy mówi, że działania danej osoby powinny być porównywane z ogólną moralnością społeczeństwa działającego podmiotu, a nie z moralnością obserwatora. Pragmatyści uważają, że etyka powinna ewoluować, podobnie jak nauka, wraz z nowymi odkryciami i obserwacjami dotyczącymi naszego świata. Relatywizm moralny uczy, że każdy musi opracować własną koncepcję etycznego zachowania i postępować zgodnie z nią.
ETYKA CNÓT
Etyka cnót mówi, że etyczne zachowanie wypływa naturalnie z cnotliwego charakteru. Konkretne prawa są niepotrzebne, a złe konsekwencje nie są czynnikiem. W tym celu obowiązkiem ludzkości jest rozwijanie charakteru, który ucieleśnia doskonałość, mądrość i spełnione życie. W pewnym sensie etyka cnót łączy w sobie trzy poprzednie szkoły. Obowiązek deontologii można interpretować jako przejaw doskonałości; spełnione życie byłoby szlachetną konsekwencją; a pragmatycy twierdzą, że polegają na mądrości o swoim świecie.
ETYKA CHRZEŚCIJAŃSKA
W przeciwieństwie do innych normatywnych szkół etycznych, etyka chrześcijańska odpowiada na pytania. Identyfikuje prawdę (Boga), nakreśla podstawy etyki (zasady znalezione w Biblii), a nawet wymienia niektóre uniwersalne prawa, które odnoszą się bezpośrednio do niezmiennej prawdy.
Problem z etyką stworzoną przez człowieka polega na tym, że zaczyna się ona od fałszywego założenia prawdy i na tej podstawie próbuje się ją budować. Deontologia mówi, że etyka opiera się na obowiązku, bez opierania tego obowiązku na Bożej prawdzie. Konsekwencjalizm mówi, że "dobro" jest prawdą, ale nie potrafi zdefiniować, czym jest "dobro". Relatywizm mówi, że nie możemy poznać prawdy. Etyka cnót twierdzi, że możemy sami pracować nad ucieleśnieniem prawdy. Jedynie etyka chrześcijańska mówi, że prawda istnieje (Psalm 51:6), że można ją poznać (Księga Przysłów 3:3) i że będziemy potrzebować pomocy Stwórcy prawdy, by ją odnaleźć (Ewangelia Jana 14:16-17). Głupotą jest opieranie standardów zachowania na naszych słabych wyobrażeniach o prawdzie kosmosu, gdy sama Prawda pragnie nas prowadzić (J 14:6).
English
Czym jest etyka normatywna?
