Pytanie
Jakie jest znaczenie przypowieści o synu marnotrawnym?
Odpowiedź
Przypowieść o synu marnotrawnym znajduje się w Ewangelii Łukasza 15:11-32. Postać przebaczającego ojca, która pozostaje niezmienna w całej historii, jest obrazem Boga. Opowiadając tę historię, Jezus utożsamia się z Bogiem w Jego pełnej miłości postawie wobec zagubionych, symbolizowanych przez młodszego syna (celników i grzeszników z Ewangelii Łukasza 15:1). Starszy brat reprezentuje ludzi zadufanych w sobie (faryzeuszy i nauczycieli prawa z Ewangelii Łukasza 15:2).
Głównym tematem tej przypowieści jest nie tyle nawrócenie grzesznika, jak w poprzednich dwóch przypowieściach Łukasza 15, ale raczej przywrócenie wierzącego do społeczności z Ojcem. W pierwszych dwóch przypowieściach właściciel wyszedł szukać tego, co zgubił (Łk 15:1-10), podczas gdy w tej historii ojciec czeka i z niecierpliwością wypatruje powrotu syna. W tych trzech przypowieściach widzimy progresję od relacji jeden na stu (Łk 15:1-7), przez jeden na dziesięciu (Łk 15:8-10), do jeden na jednego (Łk 15:11-32), ukazując Bożą miłość do każdego człowieka i Jego osobistą troskę o całą ludzkość. Widzimy w tej historii łaskawość ojca przyćmiewającą grzeszność syna, ponieważ to pamięć o dobroci ojca doprowadza syna marnotrawnego do skruchy (Rzymian 2:4).
Jezus przedstawia scenę przypowieści o synu marnotrawnym w Ewangelii Łukasza 15:11: "Był pewien człowiek, który miał dwóch synów".
Młodszy syn
W Łukasza 15:12 młodszy syn prosi ojca o swoją część majątku, która stanowiłaby połowę tego, co otrzymałby jego starszy brat (zob.5 Ks. Mojżeszowa 21.17). Innymi słowy, młodszy syn poprosił o 1/3 majątku. Chociaż prośba ta była całkowicie zgodna z jego prawem, nie była to pełna miłości rzecz, ponieważ sugerowała, że życzyłby sobie śmierci ojca. Zamiast skarcić syna, ojciec cierpliwie spełnia jego prośbę. Jest to obraz Boga, który pozwala grzesznikowi pójść własną drogą (5 Ks. Mojżeszowa 30.19).
Podobnie jak syn marnotrawny, wszyscy posiadamy niemądrą ambicję bycia niezależnym, która leży u podstaw grzesznika trwającego w swoim grzechu (Rdz 3:6; Rz 1:28). Grzeszny stan jest odejściem i oddaleniem od Boga (Rz 1:21). Grzeszny stan jest również miejscem ciągłego niezadowolenia. W Ewangelii Łukasza 12:15 Jezus mówi: "Uważajcie! Strzeżcie się wszelkiej chciwości; życie człowieka nie polega na obfitości jego dóbr". Młodszy syn z przypowieści nauczył się na własnej skórze, że chciwość prowadzi do życia pełnego niezadowolenia i rozczarowania. Nauczył się również, że najcenniejsze w życiu są rzeczy, których nie możemy kupić ani wymienić.
W Łukasza 15:13 młodszy syn udaje się do odległego kraju. Z jego wcześniejszych czynów jasno wynika, że w swoim sercu odbył już tę podróż, a fizyczne odejście było przejawem jego umyślnego nieposłuszeństwa wobec całej dobroci, jaką zaoferował mu ojciec (5 Ks. Mojżeszowa 27:19; Mt 6:21; 12:34). W obcym kraju marnotrawny roztrwonił całe swoje dziedzictwo na samolubne, płytkie spełnienie, tracąc wszystko. Po katastrofie finansowej następuje katastrofa naturalna w postaci głodu, której nie udało mu się zaplanować. W tym momencie wynajmuje się poganinowi i zaczyna karmić świnie, co dla narodu żydowskiego było zajęciem odrażającym (3 Ks. Mojżeszowa 11:7). Nie trzeba dodawać, że marnotrawny syn musiał być niezwykle zdesperowany, by dobrowolnie przyjąć tak odrażającą posadę. Płacono mu tak mało i był tak głodny, że pragnął zjeść karmę dla świń. Co więcej, nie mógł znaleźć litości wśród ludzi, których wybrał jako swoich: "Nikt mu nic nie dał" (werset 16). Najwyraźniej, gdy jego bogactwo zniknęło, jego przyjaciele również. Nawet nieczyste zwierzęta miały się lepiej niż on.
Syn marnotrawny pracujący w zagrodzie dla świń jest obrazem zagubionego grzesznika lub zbuntowanego chrześcijanina, który powrócił do życia w grzechu (2 Piotra 2:19-21). Skutki grzechu nigdy nie są piękne (Jakuba 1:14-15).
Syn marnotrawny zaczyna zastanawiać się nad swoim nędznym stanem i "opamiętał się" (Łk 15:17). Uświadamia sobie, że nawet słudzy jego ojca mają lepiej. Bolesne okoliczności pomagają mu ujrzeć ojca w nowym świetle. Nadzieja zaczyna świtać w jego sercu (Psalm 147:11; Izajasz 40:30-31; 1 Tymoteusza 4:10).
Uświadomienie sobie przez marnotrawnego grzesznika, że poza Bogiem nie ma nadziei, jest odzwierciedleniem jego odkrycia (Efezjan 2:12; 2 Tymoteusza 2:25-26). Kiedy grzesznik "opamięta się", następuje skrucha i pragnienie powrotu do społeczności z Bogiem.
Syn obmyśla plan działania, który pokazuje, że jego skrucha była szczera. Przyzna się do swojego grzechu (Łukasza 15:18) i zrezygnuje ze swoich praw jako syn i przyjmie pozycję sługi (werset 19). Zdaje sobie sprawę, że nie ma prawa do błogosławieństwa od ojca i nie ma nic do zaoferowania ojcu poza życiem w służbie. Wracając do domu, syn marnotrawny jest gotów upaść u stóp ojca i błagać o litość.
W ten sam sposób skruszony grzesznik przychodzący do Boga jest świadomy swojego duchowego ubóstwa. Odkładając na bok wszelką dumę i poczucie własnej wartości, nie przynosi on ze sobą nic wartościowego. Jedyną myślą grzesznika jest zdanie się na łaskę Boga i błaganie o pozycję sługi (1 Jana 1:9; Rzymian 6:6-18; 12:1).
Ojciec
Ojciec z przypowieści o synu marnotrawnym czekał na powrót swojego syna. W rzeczywistości, "gdy był jeszcze daleko, ujrzał go jego ojciec i ogarnęło go współczucie" (Łk 15:20). Podbiegł do swego krnąbrnego syna, objął go i ucałował. W czasach Jezusa nie było zwyczaju, by dorosły mężczyzna biegł, a jednak ojciec pobiegł powitać syna, łamiąc konwencję z powodu swojej miłości i pragnieniu przywrócenia relacji (werset 20). Powracający syn rozpoczyna swoją przygotowaną mowę (werset 21), ale ojciec przerywa mu i zaczyna wydawać polecenia, aby uhonorować syna - najlepsza szata, najlepszy pierścień, najlepsza uczta! Ojciec nie kwestionuje swojego syna ani go nie poucza; zamiast tego z radością wybacza mu i przyjmuje go z powrotem do społeczności.
Cóż za obraz Bożej miłości, protekcjonalności i łaski! Serce Boga jest pełne współczucia dla Jego dzieci; On jest gotowy powitać powracającego grzesznika w domu z radosnym świętowaniem.
Syn marnotrawny był zadowolony z powrotu do domu jako niewolnik, ale ku swojemu zaskoczeniu i radości został przywrócony do pełnego przywileju bycia synem swojego ojca. Zmęczony, wychudzony, brudny grzesznik, który wracał do domu, został przemieniony w honorowego gościa w domu bogatego człowieka. To właśnie czyni Boża łaska dla pokutującego grzesznika (Psalm 40:2; 103:4). Nie tylko otrzymujemy przebaczenie w Chrystusie, ale także otrzymujemy Ducha "przybrania za synów" (Rz 8:15). Jesteśmy Jego dziećmi, dziedzicami Boga i współdziedzicami Chrystusa (Rz 8:17).
Polecenie ojca, aby przynieść najlepszą szatę dla powracającego syna, jest znakiem godności i honoru, dowodem przyjęcia marnotrawnego syna z powrotem do rodziny. Pierścień na rękę syna jest znakiem autorytetu i synostwa. Sandały na jego stopach są znakiem, że nie jest sługą, ponieważ słudzy nie nosili butów. Ojciec nakazuje przygotować utuczone cielę i wydać przyjęcie na cześć powracającego syna. Utuczone cielęta w tamtych czasach były zachowywane na specjalne okazje. To nie było zwykłe przyjęcie; to była rzadka i pełna uroczystość.
Wszystkie te rzeczy reprezentują to, co otrzymujemy w Chrystusie po zbawieniu: szatę sprawiedliwości Odkupiciela (Izajasza 61:10), przywilej uczestniczenia w Duchu adopcji (Efezjan 1:5) i stopy wyposażone w gotowość pochodzącą z ewangelii pokoju, przygotowane do chodzenia drogami świętości (Efezjan 6:15). Działania ojca w przypowieści pokazują nam, że "Pan nie traktuje nas tak, jak zasługują na to nasze grzechy, ani nie odpłaca nam według naszych nieprawości. Bo jak wysoko są niebiosa nad ziemią, tak wielka jest Jego miłość do tych, którzy się Go boją; jak daleko jest wschód od zachodu, tak daleko odsunął od nas nasze przewinienia. Jak ojciec lituje się nad swymi dziećmi, tak Pan lituje się nad tymi, którzy się Go boją" (Ps. 103:10-13). Zamiast potępienia jest radość z powodu syna, który "był umarły, a znów ożył; zaginął, a odnalazł się" (Łk 15:32; por. Rz 8:1; J 5:24). Słowa te - umarły i żywy, zagubiony i odnaleziony - odnoszą się również do stanu przed i po nawróceniu do Chrystusa (Efezjan 2:1-5). Uczta jest obrazem tego, co dzieje się w niebie nad pokutującym grzesznikiem (Łukasza 15:7, 10).
Starszy syn
Ostatnią, tragiczną postacią w przypowieści o synu marnotrawnym jest starszy syn. Gdy starszy syn wraca z pola, słyszy muzykę i taniec. Dowiaduje się od jednego ze sług, że jego młodszy brat wrócił do domu i że to, co słyszy, jest odgłosem radości z powodu bezpiecznego powrotu brata. Starszy brat wpada w złość i odmawia wejścia do domu. Jego ojciec idzie do starszego syna i błaga go, aby wszedł. "Ale on odpowiedział ojcu: 'Spójrz! Przez te wszystkie lata pracowałem dla ciebie i nigdy nie sprzeciwiałem się twoim rozkazom. A jednak nigdy nie dałeś mi nawet młodej kozy, abym mógł świętować z przyjaciółmi. Ale kiedy ten twój syn, który roztrwonił twój majątek z prostytutkami, wraca do domu, zabijasz dla niego utuczone cielę!". (Łukasza 15:29-30). Ojciec odpowiada łagodnie: "Synu mój, ... ty zawsze jesteś ze mną i wszystko, co mam, jest twoje. Ale musieliśmy świętować i cieszyć się" (wersety 31-32).
Słowa i czyny starszego syna ujawniają kilka rzeczy na jego temat: 1) Jego relacja z ojcem opierała się na pracy i zasługach. Wskazuje ojcu, że zawsze był posłuszny, ponieważ "harował"; dlatego zasługuje na przyjęcie - zasłużył na to. 2) Gardzi swoim młodszym bratem jako niezasługującym na łaskę ojca. 3) Nie rozumie łaski i nie ma miejsca na przebaczenie. W rzeczywistości okazanie łaski bratu wywołuje w nim gniew. Jego brat nie zasługuje na przyjęcie. 4) Wyrzekł się marnotrawnego brata, nazywając go "synem twoim" (werset 30). 5) Uważa, że jego ojciec jest skąpy i niesprawiedliwy: "Nigdy nie dałeś mi nawet młodego kozła" (werset 29).
Słowa ojca są korygujące na kilka sposobów: 1) Jego starszy syn powinien wiedzieć, że ich relacja nie opiera się na osiągnięciach: "Synu mój, ... ty zawsze jesteś ze mną i wszystko, co mam, jest twoje" (Łukasza 15:31). 2) Starszy syn powinien zaakceptować swojego brata jako część rodziny. Ojciec nazywa marnotrawnego syna "twoim bratem" (werset 32). 3) Jego starszy syn mógł cieszyć się przyjęciem, kiedy tylko chciał, ale nigdy nie skorzystał z dostępnych mu błogosławieństw. 4) Łaska jest konieczna i właściwa: "Musieliśmy świętować" (werset 32).
Faryzeusze i nauczyciele prawa, wspomniani w Łukasza 15:1, są przedstawieni jako starszy brat w przypowieści. Na zewnątrz prowadzili nienaganne życie, ale ich wewnętrzne postawy były obrzydliwe (Mt 23:25-28). Postrzegali swoją relację z Bogiem jako opartą na ich osiągnięciach i uważali, że zasługują na Bożą łaskę - w przeciwieństwie do otaczających ich niezasługujących grzeszników. Nie rozumieli łaski i w rzeczywistości byli nią rozgniewani. Nie mieli miejsca na przebaczenie. Nie widzieli pokrewieństwa między grzesznikami a sobą. Postrzegali Boga jako raczej skąpego w swoich błogosławieństwach. Uważali, że gdyby Bóg przyjął poborców podatkowych i grzeszników do swojej rodziny, to byłby niesprawiedliwy.
Starszy brat skupiał się na sobie i własnej służbie; w rezultacie nie cieszył się z powrotu brata do domu. Był tak pochłonięty sprawiedliwością i słusznością (tak jak je postrzegał), że nie dostrzegł wartości skruchy i powrotu brata. Starszy brat pozwolił, by gorycz zakorzeniła się w jego sercu do tego stopnia, że nie był w stanie okazać bratu współczucia. Gorycz przeniosła się również na inne relacje i nie był w stanie wybaczyć postrzeganego grzechu ojca przeciwko niemu. Zamiast cieszyć się społecznością z ojcem, bratem i wspólnotą, starszy brat pozostał poza domem i pielęgnował swój gniew. Jakże smutne jest wybieranie nieszczęścia i izolacji zamiast odnowy i pojednania!
Starszy brat - i przywódcy religijni w czasach Jezusa - nie zdawali sobie sprawy, że "każdy, kto twierdzi, że jest w światłości, ale nienawidzi swego brata, nadal jest w ciemności. Kto miłuje brata swego, żyje w światłości i nie ma w nim nic, co by go mogło zgorszyć. Kto zaś nienawidzi brata swego, jest w ciemności i nie wie, dokąd idzie, bo ciemność go oślepiła" (1 Jana 2:9-11).
Przypowieść o synu marnotrawnym jest jednym z najpiękniejszych obrazów Bożej łaski w Piśmie Świętym. Wszyscy zgrzeszyliśmy i nie dostąpiliśmy chwały Bożej (Rzymian 3:23). Wszyscy jesteśmy marnotrawnymi synami, ponieważ uciekliśmy od Boga, samolubnie roztrwoniliśmy nasze zasoby i do pewnego stopnia pogrążyliśmy się w grzechu. Ale Bóg jest gotów przebaczyć. On zbawi skruszonych, nie z uczynków, ale z Jego łaski, przez wiarę (Efezjan 2:9; Rzymian 9:16; Psalm 51:5). Takie jest główne przesłanie przypowieści o synu marnotrawnym.
English
Jakie jest znaczenie przypowieści o synu marnotrawnym?
