Pytanie
Jakie istnieją teorie okupu?
Odpowiedź
Przez całą historię kościoła powstało wiele różnych poglądów, zarówno prawdziwych jak i fałszywych- związanych z okupem. Jednym z powodów tak różnorodnego postrzegania tej kwestii jest fakt, że prawdy dotyczące okupu Chrystusa wywodzą się z różnych prawd zaczerpniętych ze Starego jak i Nowego Testamentu. Jest zatem mało prawdopodobne, jeśli w ogóle, aby znaleźć jedną „teorię” która w pełni ujęłaby lub wytłumaczyła bogactwo kwestii okupu. To, co odkrywamy w trakcie studiów/badań Pisma Świętego jest bogatym i wieloaspektowym przedstawieniem zagadnienia okupu, gdyż Biblia podaje wiele powiązanych ze sobą prawd dotyczących potępienia jakiego doświadczył Chrystus. Kolejnym ważnym aspektem powstawania wielu teorii związanych z okupem wynika z faktu, że musimy rozsądzać wiele rzeczy z perspektywy i doświadczeń Ludu Bożego Starego Przymierza, systemu ofiarniczego.
Celowość i przebieg okupu Chrystusa jest szczególnie szerokim tematem, obszernie opisanym w wielu książkach. Artykuł ten w zwięzły sposób przedstawi pokrótce wiele teorii, które pojawiały się w różnych okresach historii. Przyglądając się tym różnych poglądom na temat okupu musimy pamiętać, że jakikolwiek pogląd, który nie wskazuje na grzeszność człowieka czy zastępczy okup Chrystusa jest co najmniej niepełny, żeby nie powiedzieć herezją.
Okup dla szatana: Pogląd ten wskazuje, że okup Chrystusa był zapłatą szatanowi za wolność człowieka, uwalniając go spod zniewolenia szatana. Przekonanie to oparte jest na przeświadczeniu, że duchowy stan człowieka związany jest z szatanem, a śmierć Chrystusa miała zabezpieczyć Boże zwycięstwo nad szatanem. Teoria ta ma małe- jeśli w o ogóle- poparcie biblijne i miała tylko kilku zwolenników w historii kościoła. Pogląd ten jest niebiblijny, gdyż wskazuje na szatana jako tego który wymaga zapłaty za grzech, a nie na Boga. Przez to zupełnie pomija się wymogi Bożej sprawiedliwości o jakiej czytamy w Piśmie Świętym. Poza tym przekonanie to przedstawia szatana w lepszym świetle, wskazując na jego większą siłę aniżeli tą, którą faktycznie dysponuje. Nie ma żadnego biblijnego potwierdzenia poglądu, jakoby grzesznicy byli coś dłużni szatanowi, gdyż przez całe Pismo Święte czytamy że to Bóg jest jedynym, który wymaga zapłaty za grzech.
Teoria rekapitulacji: Teoria ta stwierdza, iż okup Chrystusa odwraca bieg historii ludzkości- od nieposłuszeństwa do posłuszeństwa. Wierzy, że życie Chrystusa ujmuje wszystkie etapy życia ludzkiego i czyniąc to odwraca wcześniejsze nieposłuszeństwo, zapoczątkowane przez Adama. Teoria ta nie znajduje uzasadnienia w Piśmie Świętym.
Teoria dramatyczna: Pogląd ten postrzega okup Chrystusa jako zapewnienie zwycięstwa w kosmicznym konflikcie pomiędzy dobrem a złem i niesie człowiekowi wolność spod zniewolenia szatana. Śmierć Chrystusa zapewnia o Bożym zwycięstwie nad szatanem i jest drogą uwolnienia świata z więzów diabła.
Teoria mistyczna: Teoria mistyczna postrzega okup Chrystusa jako triumf jego własnej, grzesznej natury poprzez Ducha Świętego. Ci, którzy podtrzymują taki pogląd wierzą, że wiedza na temat tego mistycznego sposobu, pobudzi w ludziach „boską świadomość.” Oczywiście jest to niebiblijny pogląd. Aby w to wierzyć, należałoby najpierw przyjąć, że Chrystus miał grzeszną naturę, a Pismo Święte jasno mówi że Jezus był doskonałym Bogiem- człowiekiem, całkowicie bezgrzesznym (Hebrajczyków 4.15).
Teoria moralnego wpływu: Jest to pogląd w którym okup Chrystusa przedstawia Bożą miłość, która sprawia że serce człowieka się otwiera i doprowadza do jego pokuty. Ci, którzy wyznają ten pogląd wierzą, że człowiek jest duchowo chory i potrzebuje pomocy, którą jest Boża miłość, pobudzająca człowieka do przyjęcia Bożego przebaczenia. Wierzą, że celem i znaczeniem śmierci Chrystusa jest pokazanie człowiekowi ogromnej miłości Boga do człowieka. Mimo, iż okup Chrystusa jest przykładem Bożej miłości do człowieka, to jednak pogląd ten jest niebiblijna, ponieważ zaprzecza prawdzie dotyczącej stanu duchowego człowieka- umarłego przez upadki i grzechy (Efezjan 2.1)- oraz tego, że Bóg wymagał zapłaty za grzech. Pogląd ten pozostawia ludzi nieświadomych ceny ofiary i zapłaty za grzech.
Teoria przykładu: Pogląd ten wskazuje, że okup Chrystusa jest zwyczajnie przykładem wiary i posłuszeństwa, aby inspirować człowieka do posłuszeństwa Bogu. Ci, którzy wyznają ten pogląd wierzą, że człowiek jest duchowy, a życie Chrystusa i okup były przykładem prawdziwej wiary i posłuszeństwa, będąc jednocześnie inspiracją dla człowieka do życia w wierze i posłuszeństwie. Podobnie jak teoria moralna, teoria przykładu również zaprzecza jakoby Boża sprawiedliwość wymagała zapłaty za grzech i tego, że śmierć Chrystusa na krzyżu była tą właśnie zapłatą. Główną różnicą teorii przykładu w porównaniu z teorią moralną jest to, że teoria moralna mówi, że śmierć Chrystusa uczy nas jak bardzo Bóg nas kocha, a teoria przykładu mówi że śmierć Chrystusa uczy nas jak żyć. Oczywiście prawdą jest, że Chrystus jest przykładem który powinniśmy naśladować, nawet w swojej śmierci, lecz teoria przykładu źle rozpoznaje kwestię prawdziwego stanu duchowego człowieka i pomija to, że Boża sprawiedliwość wymagała zapłaty za grzech, za który człowiek nie jest w stanie zapłacić.
Teoria komercyjna: Teoria komercyjna dostrzega w okupie Chrystusa przykład nieskończonej chwały zanoszonej Bogu. W konsekwencji tego Bóg ofiarował Chrystusowi nagrodę jakiej nie potrzebował, a którą Chrystus przekazał człowiekowi. Ci, którzy popierają ten pogląd wierzą że kondycja duchowa człowieka znieważa Boga, a śmierć Chrystusa, która przyniosła Bogu wieczną chwałę, przez co grzesznicy mogą dostąpić zbawienia. Teoria ta, podobnie jak i wiele innych, zaprzecza prawdziwości duchowego stanu nieodrodzonego człowieka i jego potrzebie nowej natury, możliwej tylko w Chrystusie (2 Koryntian 5.17).
Teoria prawna: Pogląd ten postrzega okup Chrystusa jako demonstrację Bożego szacunku dla prawa i Jego nastawienia do grzechu. Przez śmierć Chrystusa Bóg ma podstawę aby przebaczyć tym, którzy pokutują i przyjmują zastępczą śmierć Chrystusa. Ci, którzy podtrzymują ten pogląd wierzą, że kondycja duchowa człowieka narusza Boże prawo moralne, a śmierć Chrystusa była zastępstwem za karę za grzech. Ponieważ Chrystus zapłacił cenę za grzech, to możliwe jest aby Bóg prawnie przebaczył tym, którzy przyjęli Chrystusa jako swoje zastępstwo. Pogląd ten jednak szybko upada, gdyż brak w nim nauczania że Chrystus faktycznie zapłacił cenę za rzeczywiste grzechy każdego człowieka, a zamiast jego cierpienia wskazuje ludziom jedynie że Boże prawa były złamane i że jakaś kara została zapłacona.
Teoria kary zastępczej: Teoria ta upatruje w okupie Chrystusa ofiarę zastępczą, która w pełni zaspokaja wymagania Bożej sprawiedliwości odnośnie grzechu. Ofiarą tą Chrystus zapłacił za grzech ludzkości, przynosząc przebaczenie, wprowadzając sprawiedliwość i pojednanie z Bogiem. Ci, którzy podtrzymują ten pogląd wierzą, że każda sfera człowieka- jego umysł, wola i emocje zostały owładnięte grzechem, przez co człowiek jest skażony i duchowo martwy. Pogląd ten utrzymuje, że śmierć Chrystusa była karą za grzech i że przez wiarę człowiek może przyjąć zastępczą śmierć Chrystusa jako zapłatę za grzech. Pogląd ten najpełniej oddaje biblijne widzenie na kwestię grzechu, naturę człowieka oraz skutki śmierci Chrystusa na krzyżu.
English
Jakie istnieją teorie okupu?
