Pytanie
Czym jest transcendentalizm?
Odpowiedź
Transcendentalizm to filozofia, która głosi, że nasza wiedza o rzeczywistości pochodzi z analizy naszych własnych procesów myślowych, a nie z dowodów naukowych. Według transcendentalistów, jeśli Bóg istnieje, można Go znaleźć poprzez ludzką intuicję. Transcendentalizm jest najczęściej kojarzony z poglądem filozoficzno-religijnym opracowanym w połowie XIX wieku przez grupę głównie unitariańskich i agnostyckich intelektualistów w Nowej Anglii w Stanach Zjednoczonych, w tym Ralpha Waldo Emersona i Henry'ego Davida Thoreau.
Znaczna część myślenia transcendentalnego wywodzi się z niemieckiego idealizmu i pism Immanuela Kanta, filozofa powszechnie postrzeganego jako kładącego podwaliny pod całą współczesną filozofię. Kant użył terminu transcendentalny do opisania tych apriorycznych (nieanalitycznych) elementów związanych z doświadczeniem empirycznym. Kant nie uważał tych elementów za "duchowe" w jakimkolwiek sensie, ale twierdził, że nie pochodzą one z empirycznej obserwacji, a więc są w pewnym sensie intuicyjne.
Transcendentalizm z lat 1830-60 w Nowej Anglii zasadniczo przejął filozofię Kanta i zastosował jego "transcendentalia" do idei, a także do sfery fenomenologicznej. W ten sposób intuicja była ceniona jako niezbędny przewodnik w zrozumieniu całej rzeczywistości, w tym nauki, filozofii i religii. Pomysł ten pochodzi od Samuela Taylora Coleridge'a jako interpretacja unitariańskiego duchownego Frederica Henry'ego Hedge'a.
Hedge założył grupę, która stała się Klubem Transcendentalnym, pierwotnie grupą dyskusyjną dla rozczarowanych unitariańskich i kilku innych duchownych. Ważni transcendentaliści to Emerson, Thoreau, Theodore Parker - który ostatecznie odrzucił nawet unitariańskie rozumienie nadprzyrodzonego - James Marsh, Caleb Henry i sam Hedge. Margaret Fuller była również wpływowa w ruchu dzięki swoim wysiłkom pisarskim, redakcyjnym i organizacyjnym.
Zdefiniowanie transcendentalizmu było kłopotliwe od samego początku. Sam Emerson miał duże trudności z jego zwięzłym ujęciem, narzekając w listach do matki, że ludzie zawsze prosili go o zdefiniowanie go, ponieważ był identyfikowany jako transcendentalista. Nie pomaga fakt, że jedyną naprawdę spójną wiarą wśród oryginalnych transcendentalistów była adaptacja przez Hedge'a interpretacji Kanta dokonanej przez Coleridge'a - i tak już zagmatwanego łańcucha idei! Konglomerat wielu różnych definicji można sprowadzić do "filozofii intuicji jako przewodnika po duchowości".
Niektórzy transcendentaliści twierdzili, że są chrześcijanami; jednak pomysł, że ludzkie, intuicyjne zrozumienie "tego, co transcendentalne" może doprowadzić nas do prawdy, jest błędny. Transcendentalizm jest bezpośrednio sprzeczny z biblijnym nakazem "nie opierania się na własnym rozumie" (Ks. Przyp. Salomona 3.5). Transcendentaliści nie polegali jednak wyłącznie na swoich uczuciach. Otrzymali również wskazówki od poetów romantycznych, takich jak William Wordsworth, oraz ze świętych tekstów hinduizmu. Thoreau w Walden mówił: "Rano kąpię swój intelekt w zdumiewającej i kosmogonicznej filozofii Bhagavad Gity".
Biblia jest prawdą (Ew. Jana 17.17). Serce człowieka jest zwodnicze (Ks. Jeremiasza 17.9). Ci, którzy polegają na własnej intuicji i "zdrowym rozsądku", aby dotrzeć do duchowej prawdy, zostaną sprowadzeni na manowce (Ks. Izajasza 53.6).
English
Czym jest transcendentalizm?
