Pytanie
W co wierzą Żydzi na temat życia po śmierci?
Odpowiedź
Historycznie rzecz biorąc, wśród Żydów nie było jedności przekonań na żaden temat, w tym na temat piekła, życia wiecznego i sądu ostatecznego. Niektórzy Żydzi wierzą w piekło, ale większość nie. Większość współczesnych Żydów znajduje się pod większym wpływem wschodniego mistycyzmu, sekularyzmu i liberalnej teologii niż oficjalnych zasad judaizmu. Innym powodem, dla którego większość Żydów nie wierzy w piekło, jest fakt, że chrześcijaństwo naucza doktryny piekła. Wszystko, co jest określane jako "myśl chrześcijańska", jest często odrzucane jako "nieżydowskie".
Wiara w ostateczne zmartwychwstanie umarłych jest fundamentalnym przekonaniem tradycyjnego judaizmu. Ale nawet ta doktryna była przedmiotem dyskusji przez wieki. Wiara w zmartwychwstanie odróżniała faryzeuszy (judaizm rabiniczny) od saduceuszy (zob. Dz. Apostolskie 23.8). Boska nagroda i kara są tak podstawowe dla judaizmu, że są nauczane w Trzynastu Zasadach Judaizmu Majmonidesa. Zaprzeczanie piekłu jest przykładem tego, w jakim stopniu współcześni Żydzi ulegli wpływom sekularyzmu.
To, w co wierzą Żydzi na temat nieba i piekła, znanego jako Olam Ha-Ba ("Przyszły Świat"), zależy od tego, w co wierzą na temat Boga. Świeccy Żydzi, podobnie jak świeccy poganie, zwykle wierzą, że po śmierci po prostu idą do ziemi i wszystko się kończy. Żydzi o mistycznym nastawieniu wierzą w reinkarnację, a inni w zmartwychwstanie.
Tradycyjny judaizm naucza, że po śmierci nasze ciała idą do grobu, ale nasze dusze idą przed oblicze Boga, aby zostać osądzone. Jak mówi Pismo Święte, Bóg jest jedynym, który zna nasze motywy, a także nasze uczynki. Bóg widzi serce, podczas gdy człowiek patrzy na to, co zewnętrzne (1 Ks. Samuela 16.7). Stojąc przed jedynym prawdziwym Sędzią, otrzymujemy miejsce w niebie zgodnie z systemem zasług opartym na Bożym rozliczeniu wszystkich naszych działań i motywów. Tradycyjna myśl żydowska głosi, że tylko bardzo sprawiedliwi idą bezpośrednio do nieba; wszyscy inni muszą zostać oczyszczeni z pozostałego grzechu.
Zgodnie z tradycyjnym judaizmem, grzechy, które nie zostały oczyszczone przed śmiercią, są usuwane po śmierci w miejscu zwanym Szeolem lub Gehinomem. Nazwa tego miejsca pochodzi od doliny (Gei Hinnom) na południe od Jerozolimy, niegdyś używanej do składania ofiar z dzieci przez pogańskie narody kananejskie (2 Ks. Królewska 23.10). Niektórzy Żydzi postrzegają Gehinom jako miejsce tortur i kary, ognia i siarki. Inni wyobrażają je sobie mniej surowo, jako miejsce, w którym dokonuje się przeglądu swoich życiowych czynów i pokutuje za przeszłe występki. "Piekło" w judaizmie to miejsce, w którym dusza zostaje oczyszczona lub udoskonalona (zob. Ks. Zachariasza 13.9). Wyjątkowo sprawiedliwi i ci, którzy pokutują przed śmiercią, mogą uniknąć "oczyszczenia" w piekle. Doktryna ta wykazuje pewne podobieństwo do katolickiej nauki o czyśćcu.
W przeciwieństwie do chrześcijańskiego poglądu o wiecznym potępieniu w Hadesie, piekle lub jeziorze ognia, "kara" Szeolu, według judaizmu, jest tymczasowa. Judaizm opiera swoją doktrynę tymczasowego piekła na Psalmie 16.10, 1 Ks. Samuela 2.6 i Ks. Jonasza 2.3. Zgodnie z naukami rabinicznymi, wyrok duszy w Gehinom jest zwykle ograniczony do dwunastomiesięcznego okresu czyśćca, zanim dusza zajmie swoje miejsce w Olam Ha-Ba (Miszna 2.9, Szabat 33a). Ten dwunastomiesięczny limit znajduje odzwierciedlenie w rocznym cyklu żałoby i recytacji kadiszu, modlitwy żałobnej za zmarłych. Judaizm Drugiej Świątyni wierzył, że dopóki nie nadejdzie Mesjasz, wierni nie będą mogli wstąpić do nieba. Zmarli pozostają w Szeolu, czekając.
W żydowskiej wizji piekła ból, jakiego doświadcza dusza, nie jest fizyczny; jest raczej psychologiczny. Wstyd, jaki odczuwa się po zapoznaniu się z osobistą historią, powoduje udrękę, podobnie jak zobaczenie, jak wiele okazji do służenia Bogu zostało zmarnowanych. Prawie każdy, w tym nie-Żydzi, może zasłużyć na udział w przyszłym świecie. Niektórzy jednak nie otrzymają szansy na niebo: "A wielu z tych, którzy śpią w prochu ziemi, obudzą się, jedni do żywota wiecznego, a drudzy na hańbę i wieczne potępienie" (Ks. Daniela 12.2). "Wieczne potępienie", według żydowskiego poglądu, jest zarezerwowana dla całkowicie złych, nieodkupionych ludzi, takich jak król Achab, mieszkańcy Sodomy czy Adolf Hitler.
Tak jak wszyscy chrześcijanie nie są zgodni co do eschatologii, tak wszyscy Żydzi nie są zgodni co do życia pozagrobowego. Biblia wyraźnie naucza, że grzech wymaga zapłacenia przez kogoś ceny, że Jezus zapłacił tę cenę za nas, że istnieje życie pozagrobowe i że w Chrystusie zarówno Żydzi, jak i poganie mogą mieć miejsce błogosławieństwa w Olam Ha-Ba, w przyszłym świecie.
English
W co wierzą Żydzi na temat życia po śmierci?
