ප්‍රශ්නය
බයිබලයේ ලූක් කවුද?
පිළිතුර
ලූක් සහ බයිබලයේ ක්‍රියා පොත්වල කතුවරයා වන ලූක් ගැන එතරම් දැනුමක් නැත. ඔහු වෛද්‍යවරයකු වූ බවත් අළුත් ගිවිසුමේ ඕනෑම කොටසක් ලිවූ එකම අන්‍යජාතිකයා බවත් අපි දනිමු. පාවුල් කොලොස්සිවරුන්ට ලියූ ලිපියේ ලූක් සහ සෙසු සගයන් අතර “චර්මච්ඡේදනය” අතර වෙනසක් ඇත, එහි අර්ථය යුදෙව්වන්ය (කොලොස්සි 4:11). යුදෙව් නොවන අයෙකු ලෙස පැහැදිලිව හඳුනාගත හැකි එකම නව ගිවිසුමේ ලේඛකයා ලූක් ය.
ලූක්ගේ ශුභාරංචිය සහ ක්‍රියා පොතෙහි කතුවරයා වූයේ ලූක් ය. ලූක් ඔහුගේ කිසිම පොතක තමාවම නම් කර නැත, නමුත් පාවුල් ඔහු ගැන ලිපි තුනකින් සඳහන් කරයි. ලූක් සහ ක්‍රියා දෙකම එකම පුද්ගලයකු වන තියෝෆිලස් (ලූක් 1:3; ක්‍රියා 1:1) අමතයි. තියෝෆිලස් යනු කවුරුන්දැයි හරියටම දන්නේ නැත, නමුත් අපි දන්නවා ලූක්ගේ සහචර පොත් දෙක ලිවීමේ අරමුණ වූයේ තියෝෆිලස් යේසුස් ක්‍රිස්තුස්වහන්සේගේ පුද්ගලයා හා වැඩ ගැන නිශ්චිතව දැන ගැනීමටය (ලූක් 1:4). සමහර විට තියෝෆිලස් ක්‍රිස්තියානි ධර්මයේ මූලික කරුණු දැනටමත් ලබාගෙන තිබුනද ඒවා තවමත් සම්පූර්ණයෙන් පදනම් වී නොතිබුණි.
ලූක් පාවුල්ගේ කිට්ටු මිතුරෙකු වූ අතර ඔහුව “ආදරණීය වෛද්‍යවරයා” ලෙස හැඳින්වීය (කොලොස්සි 4:14). සමහරවිට ලූක් වෛද්‍ය විද්‍යාව කෙරෙහි දක්වන උනන්දුව නිසා යේසුස්වහන්සේගේ සුව කිරීමේ ක්‍රියාවලට ඔහුගේ ශුභාරංචිය මෙතරම් ඉහළ අගයක් ලබා දෙයි.
පාවුල් ලූක්ව “සෙසු කම්කරුවෙකු” ලෙසද හඳුන්වයි (පිලෙමොන් 1:24). පාවුල්ගේ දෙවන මිෂනාරි ගමනේදී ලූක් පෝල් සමඟ කුඩා ආසියාවේ ට්‍රෝවාස් සමඟ එක් විය (ක්‍රියා 16:6-11). සමහර විශාරදයන් අනුමාන කරන්නේ ලූක් යනු මැසිඩෝනියාවේ මනුෂ්‍යයා බවය පාවුල් සිහිනෙන් දුටු (ක්‍රියා 16:9). දෙවෙනි මිෂනාරි ගමනේදී ලූක් පිලිපීයේ ඉතිරි වූ අතර (ක්‍රියා 17:1) තුන්වන ගමනේදී පාවුල් සමඟ ගමන් කිරීමට නැවත පැමිණියේය (ක්‍රියා 20:5). ක්‍රියා 27 හි පාවුල් සමඟ ඔහු කළ සංචාරයන් පිළිබඳව ලූක්ගේ විචිත්‍රවත් විස්තරයෙන් පෙනී යන්නේ ඔහු හොඳින් ගමන් කළ බවත්, යාත්‍රා කිරීම පිළිබඳ මනා දැනුමක් ඇති බවත්ය.
ග්‍රීක භාෂාවේ විශිෂ්ට ආඥාවක් ලූක්ට තිබූ බව විද්වතුන් සටහන් කර තිබේ. ඔහුගේ වාග් මාලාව පුළුල් හා පොහොසත් වන අතර ඔහුගේ ශෛලිය ඔහුගේ ශුභාරංචියේ පෙරවදනෙහි (ලූක් 1:1-4) මෙන් සම්භාව්‍ය ග්‍රීක භාෂාවට ළඟා වේ. තවත් විටෙක එය සෙමිටික් ලෙස පෙනේ (ලූක් 1:52:52). ඔහු යාත්‍රා කිරීම ගැන හුරුපුරුදු වූ අතර භූගෝලීය තොරතුරු පටිගත කිරීමට විශේෂ ඇල්මක් දැක්වීය. මේ සියල්ලෙන් ඇඟවෙන්නේ ලූක් හොඳින් උගත්, නිරීක්‍ෂණය කළ, පරිස්සමින් ලියූ ලේඛකයෙකු බවය.
English
බයිබලයේ ලූක් කවුද?
