ප්‍රශ්නය
නීරෝ කවුද?
පිළිතුර
ක්‍රි.ව. 37 දෙසැම්බරයේ ලුසියස් ඩොමිටියස් ඇහෙනොබාර්බස් උපත ලැබූ නීරෝ රෝමයේ පස්වන අධිරාජ්‍යයා බවට පත් විය. නීරෝ, රෝමයේ මුල්ම අධිරාජ්‍යයන් හතරදෙනා වන ඔගස්ටස්, ටයිබීරියස්, කැලිගුලා සහ ක්ලෝඩියස් සමඟ එක්ව ජුලියෝ-ක්ලෝඩියන් රාජවංශය ලෙස හඳුන්වනු ලැබූවකි. නීරෝ ඔහුගේ අනුප්‍රාප්තිකයා වීමට ඔහුගේ ලොකු මාමා ක්ලෝඩියස් විසින් හදා වඩා ගන්නා ලද අතර ක්‍රි.ව. 54 දී ක්ලෝඩියස්ගේ මරණයෙන් පසු වයස අවුරුදු 16 දී නීරෝ ලාබාලතම අධිරාජ්‍යයා බවට පත් විය. ඔහුගේ රාජ්‍යය වසර දාහතරකට ආසන්න කාලයක් පැවති අතර ක්‍රි.ව. 68 වන විට ඔහු වයස අවුරුදු 30 දී සියදිවි නසා ගන්නා ලදී.
නීරෝ සිංහාසනය ලබා ගත්තේ ක්‍රිස්තුස්වහන්සේ කුරුසියේ ඇණ ගසා දශක දෙකකට පමණ පසුවය. තවමත් ළදරු අවධියේ වුවද, මෙම කාලය තුළ කිතුණු ධර්මය වේගයෙන් ව්‍යාප්ත විය. ඇත්ත වශයෙන්ම, අලුත් ගිවිසුමේ පොත් විසි හතෙන් ආසන්න වශයෙන් දහහතරක් සම්පූර්ණයෙන් හෝ අර්ධ වශයෙන් නීරෝගේ අධිරාජ්‍ය සමයේදී ලියා ඇත. නීරෝගේ පාලන සමයේදී ප්‍රේරිත පාවුල් රෝමයේ නිවාස අඩස්සියේ තබා ඇත (ක්‍රි.ව. 60-63), එහිදී ඔහු එපීස, ෆිලිප්පි, කොලොස්සි සහ ෆිලෙමොන් ලිවීය. නීරෝ යනු සිසේරියේදී ඔහුගේ නඩු විභාගයේදී පාවුල් යුක්තිය ඉල්ලා ආයාචනා කළ “සීසර්” ය (ක්‍රියා 25:10-12).
නීරෝගේ පාලනයේ මුල් වසර රෝම අධිරාජ්‍යයේ සංස්කෘතික ජීවිතය වැඩිදියුණු කිරීම මගින් සනිටුහන් විය. ප්‍රේටෝරියානු ප්‍රිෆෙක්ට් බුරුස් සහ සුප්‍රසිද්ධ රෝම දාර්ශනික සෙනෙකා යන ඔහුගේ උපදේශකයන්ගේ මඟ පෙන්වීමට ස්තූතිවන්ත වන්නට, රෝමය ඔහුගේ මුල් අවදියේදී ස්ථාවර රජයක් පවත්වාගෙන ගියේය. නීරෝ කලාවට ඇලුම් කළ අතර දක්ෂ ගායකයෙක් සහ සංගීතඥයෙක් විය. ඔහු මලල ක්‍රීඩා තරඟවලටද ප්‍රිය කළ අතර බොහෝ අශ්ව රථ ධාවන තරඟවලට සහභාගී වූ අතර ග්‍රීසියේ පැවති ඔලිම්පික් ක්‍රීඩා තරඟයකින් පවා ජයග්‍රහණය කළේය.
කෙසේ වෙතත් නීරෝගේ උරුමය ප්‍රසන්න එකක් නොවේ. ඔහුගේ පාලන තන්ත්‍රය ආරම්භ වූයේ මෘදුකමින් සහ විඥානවාදයෙන් වුවද, එය අවසන් වූයේ කුරිරුකමෙන් සහ කෲරත්වයෙනි. ඔහු තමාට බාධාවක් වූ ඕනෑම අයෙකු ඝාතනය කිරීමට පටන් ගත්තේය. ඔහුට ගොදුරු වූවන් අතර ඔහුගේම බිරිඳ සහ මව මෙන්ම ඔහුගේ සුළු සහෝදරයා වන බ්‍රිටැනිකස් - ක්ලෝඩියස් අධිරාජ්‍යයාගේ ජීව විද්‍යාත්මක පුත්‍රයා ද වේ. 64 ජූලි මාසයේදී රෝමයේ මහා ගින්න හටගෙන දින හයක් පැවතුනි. රෝමයේ දිස්ත්‍රික්ක දාහතරෙන් ගින්නෙන් බේරුණේ තුනක් පමණි. සමහර ඉතිහාසඥයන් විශ්වාස කරන්නේ නීරෝ ගින්නට වගකිව යුතු බවයි, නමුත් ඔහුගේ සම්බන්ධය පැහැදිලි නැත. පැහැදිලිවම පෙනෙන දෙය නම්, නීරෝ බොහෝ දෙනෙකුට වධ හිංසා පමුණුවා මරා දැමූ කිතුණුවන්ට ගින්නට දොස් පවරමින් තමාගෙන් අවධානය වෙනතකට යොමු කළ බවයි. ඉතිහාසඥ ටැසිටස් මෙම ම්ලේච්ඡ ක්‍රියා විස්තර කරන්නේ මෙසේය: “මෘගයන්ගේ හම්වලින් ආවරණය වූ [කිතුණු] බල්ලන් විසින් ඉරා දමා විනාශ කරන ලදී, නැතහොත් කුරුසියේ ඇණ ගසා මරා දමන ලදී, නැතහොත් දවල් එළිය අවසන් වූ විට රාත්‍රී ආලෝකය ලෙස සේවය කිරීම සඳහා ගිනිදැල්වලට හා පුළුස්සා දමන ලදී.” නීරෝ ඔහුගේ සන්ධ්‍යා උද්‍යාන සාද දැල්වීම සඳහා කිතුණුවන් මිනිස් පන්දම් ලෙස භාවිතා කිරීම හොඳින් ලේඛනගත කර ඇත. අවසාන වශයෙන්, එය නීරෝව වඩාත් හොඳින් සිහිපත් කරනු ලබන මුල් කිතුණුවන්ට කරන ලද ම්ලේච්ඡත්වයයි.
නීරෝගේ පාලනයේ අවසානය ආරවුල් වලින් පිරී ගියේය. රෝමානු නායකයින් අතර ආතතිය අවසානයේ කොතරම් විශාලද යත් ප්‍රේටෝරියානු ආරක්ෂක භටයින් ඔවුන්ගේ පක්ෂපාතිත්වය නීරෝගෙන් ගල්බා වෙත මාරු කළ අතර, සෙනෙට් සභාව නීරෝ පොදු සතුරෙකු ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කළේය. නීරෝට රෝමයෙන් පලා යාමට සිදු වූ අතර පසුව ඔහු සියදිවි නසා ගත්තේය. ඔහුගෙන් අනුප්‍රාප්තිකයා වීමට උරුමක්කාරයෙකු නොමැති නිසා, නීරෝ ජූලියෝ-ක්ලෝඩියන් රාජවංශයේ අන්තිමයා විය. නීරෝගේ මරණයෙන් පසු කෙටි සිවිල් යුද්ධයක් ඇති වූ අතර, ඉන් පසුව එක් වසරක් තුළ අධිරාජ්‍යයන් හතර දෙනෙකුගේ නැගීම සහ වැටීමෙන් පසුව, රෝම ඉතිහාසයේ අවුල් සහගත කාල පරිච්ඡේදයක් “හතර අධිරාජ්‍යයන්ගේ වසර” ලෙස
හැඳින්වේ.
English
නීරෝ කවුද?
