คำถาม
Henotheism (อติเทวนิยม) / Monolatrism (ลัทธิเอกเทวนิยม) / Monolatry (ความเชื่อในการมีอยู่ของเทพเจ้าหลายองค์แต่มีการบูชาเทพเจ้าเพียงองค์เดียวอย่างสม่ำเสมอ) คืออะไร
คำตอบ
ความเชื่อในการมีอยู่ของเทพเจ้าหลายองค์แต่มีการบูชาเทพเจ้าเพียงองค์เดียวอย่างสม่ำเสมอ (เรียกอีกอย่างว่า ลัทธิเอกเทวนิยม) เป็นการบูชาเทพเจ้าองค์เดียวโดยไม่ปฏิเสธการมีอยู่ของเทพเจ้าอื่น อติเทวนิยมเกี่ยวข้องกับการที่ตระหนักว่ามีเทพเจ้าหลายองค์ แต่เลือกที่จะมุ่งเน้นไปที่เทพเจ้าเดียว โดยมักจะถือว่าเป็นเทพเจ้าของครอบครัวหรือของเผ่า คนที่เชื่อในแนวคิดแบบเอกเทวนิยมหรือผู้นับถือเทพเจ้าองค์เดียวผูกพันกับเทพเจ้าองค์เดียว แต่เขาปล่อยให้มีที่ว่างสำหรับเทพเจ้าองค์อื่นเช่นกัน หลากหลายวัฒนธรรมในสมัยโบราณเชื่อในเทพเจ้ามากกว่าหนึ่งองค์ แต่วัฒนธรรมเหล่านั้นบางส่วนยังคงแสดงความเคารพต่อเทพเจ้าองค์เดียวเหนือสิ่งอื่นใด
ศาสนาฮินดูเป็นตัวอย่างดั้งเดิมของความเชื่อในการมีอยู่ของเทพเจ้าหลายองค์แต่มีการบูชาเทพเจ้าเพียงองค์เดียวอย่างสม่ำเสมอหรืออติเทวนิยมในทางปฏิบัติ โดยทั่วไปแล้วชาวฮินดูบูชาเทพเจ้าองค์เดียว แต่พวกเขายอมรับว่ายังมีเทพเจ้าอื่นๆ อีกนับไม่ถ้วนที่สามารถบูชาได้เช่นกัน ชาวอียิปต์โบราณเชื่อในเทพเจ้าหลายองค์ แต่ในบางครั้ง (ขึ้นอยู่กับว่าใครเป็นฟาโรห์) มีเทพองค์เดียวที่ได้รับการยกให้เหนือกว่าเทพเจ้าองค์อื่น ศาสนาของชาวกรีกโบราณและการบูชาเทพเจ้าแห่งโอลิมปัสเป็นอีกตัวอย่างหนึ่งที่รู้จักกันดี โดยที่เทพเจ้าซุสเป็นผู้ปกครองสูงสุดของเทพเจ้าองค์อื่นอีกสิบเอ็ดองค์ มีการบูชาทั้งสิบสององค์ แบบแยกแต่ละองค์ตามนิกายที่แตกต่างกันออกไปซึ่งมีพระวิหาร ปุโรหิต และแท่นบูชาเป็นของตนเอง (ดูกิจการ 14:12–13, 19:35)
นักประวัติศาสตร์บางคนเชื่อว่าชาวอิสราเอลในยุคแรกเป็นผู้ที่เชื่อในการมีอยู่ของเทพเจ้าหลายองค์แต่มีการบูชาเทพเจ้าเพียงองค์เดียวอย่างสม่ำเสมอหรือผู้ที่เชื่อในแนวคิดแบบอติเทวนิยม สิ่งนี้จะช่วยอธิบายถึงการสร้างลูกวัวทองคำในอพยพ 32:3–5 และเหตุใดในบัญญัติสิบประการหนึ่งข้อกล่าวว่า “อย่ามีพระเจ้าอื่นใดนอกเหนือจากเรา” (อพยพ 20:3) ตอนเหล่านี้บอกเป็นนัยว่าชาวอิสราเอลโบราณไม่ได้เป็นผู้นับถือพระเจ้าองค์เดียวที่พัฒนาไปแบบเต็มที่ โดยทางโมเสส พระเจ้าเริ่มสอนชาวฮีบรูว่าพระเจ้าของอับราฮัม อิสอัคและ ยาโคบเป็นพระเจ้าที่แท้จริงองค์เดียวเหนือสิ่งอื่นใด ผู้เผยพระวจนะอิสยาห์ได้รับการดลใจจากพระวิญญาณบริสุทธิ์ เตือนอิสราเอลและประชาชาติอื่นๆ ทั้งหมดถึงธรรมชาติที่แท้จริงของพระเจ้าคือ “เราเป็นพระเจ้า และไม่มีอื่นใดอีก / นอกจากเราไม่มีพระเจ้า. . . / เราเป็นพระเจ้า และไม่มีอื่นใดอีก” (อิสยาห์ 45:5–6)
บางครั้งชาวอิสราเอลดูเหมือนจะเชื่อว่าชนชาติอื่นมีพระเจ้าเป็นของตัวเอง แม้ว่าพระเยโฮวาห์จะยังเป็นพระเจ้าสูงสุด อย่างไรก็ตามหากชาวอิสราเอลมุ่งสู่อติเทวนิยมหรือความเชื่อในการมีอยู่ของเทพเจ้าหลายองค์แต่มีการบูชาเทพเจ้าเพียงองค์เดียวอย่างสม่ำเสมอ พวกเขาก็ทําเช่นนั้นทั้งๆ ที่พระเจ้าได้ทรงเปิดเผยในพระคัมภีร์ในภาคภาษาฮีบรูแล้ว พระธรรมเฉลยธรรมบัญญัติ 6:4 ขจัดข้อสงสัยทั้งหมดเกี่ยวกับการมีเทพเจ้าหลายองค์คือ “โอ คนอิสราเอล จงฟังเถิดพระเยโฮวาห์พระเจ้าของเราทั้งหลาย เป็นพระเจ้าเดียว” อติเทวนิยมหรือความเชื่อในการมีอยู่ของเทพเจ้าหลายองค์แต่มีการบูชาเทพเจ้าเพียงองค์เดียวอย่างสม่ำเสมอเข้ากันไม่ได้กับคำสอนในพระคัมภีร์
พระคัมภีร์มีความชัดเจนในประเด็นนี้คือ มีพระเจ้าเพียงพระองค์เดียวเท่านั้น อติเทวนิยมหรือความเชื่อในการมีอยู่ของเทพเจ้าหลายองค์แต่มีการบูชาเทพเจ้าเพียงองค์เดียวอย่างสม่ำเสมอนั้นผิดตรงที่ยอมรับการมีอยู่ของเทพเจ้าอื่น พระคัมภีร์ทั้งเล่มขึ้นอยู่กับข้อเท็จจริงของพระเจ้าองค์เดียว เพราะหากพระเจ้าอื่นมีอยู่จริง ดังนั้นพระเยซูคริสต์จะไม่ต้องสิ้นพระชนม์เพราะว่าจะมีถนนหลายสายที่นำไปสู่สวรรค์
ให้พิจารณาตอนนี้คือ “เรารู้อยู่แล้วว่า ‘รูปนั้นไร้สาระและมีพระเจ้าแท้แต่องค์เดียว’” (1 โครินธ์ 8:4) รูปเคารพเป็นเพียง “การเรียกเทพเจ้า” (1 โครินธ์ 8:5) “แต่ว่าสำหรับพวกเรานั้นมีพระเจ้าองค์เดียว
…” (1 โครินธ์ 8:6)
เมื่อเปาโลไปเยือนกรุงเอเธนส์ เขาได้เห็นรูปปั้นของเทพเจ้ากรีกและโรมันมากมาย ชาวเอเธนส์มีสถานที่สักการะบูชาสำหรับเทพเจ้าเหล่านั้นทั่วเมือง แท่นบูชาแห่งหนึ่งดึงดูดความสนใจของเปาโล มีคำจารึกไว้ว่า “แด่พระเจ้าที่ไม่รู้จัก” (กิจการ 17:23) ด้วยความไม่รู้ ชาวกรีกได้สร้างแท่นบูชาสำหรับเทพเจ้าใดก็ตามที่พวกเขาอาจละทิ้งจากวิหารแพนธีออนโดยไม่ได้ตั้งใจและผู้ที่เชื่อในแนวคิดแบบอติเทวนิยมหรือผู้ที่เชื่อในแนวคิดแบบเอกเทวนิยมได้เลือกอย่างไม่ต้องสงสัยว่า “เทพเจ้าที่ไม่รู้จัก” นั้นเป็นเทพเจ้าที่จะให้ความสนใจ เนื่องจากเห็นได้ชัดว่าชาวกรีกไม่รู้ว่าพระเจ้าองค์นี้คือใคร เปาโลจึงอธิบายว่า “พระเจ้าที่ไม่รู้จัก” ของพวกเขาคือพระเจ้าแห่งพระคัมภีร์ พระผู้สร้างสวรรค์และโลก พระเจ้าเที่ยงแท้เพียงพระองค์เดียวซึ่งไม่ได้ทรงสถิตในวิหารที่ทำด้วยมือ ชาวกรีกไม่สามารถหาพระเจ้าที่แท้จริงพระองค์เดียวได้ด้วยตนเอง ดังนั้นพระเจ้าเที่ยงแท้พระองค์เดียวจึงมาตามหาพวกเขา
English
Henotheism (อติเทวนิยม) / Monolatrism (ลัทธิเอกเทวนิยม) / Monolatry (ความเชื่อในการมีอยู่ของเทพเจ้าหลายองค์แต่มีการบูชาเทพเจ้าเพียงองค์เดียวอย่างสม่ำเสมอ) คืออะไร
