Soru
13. Cuma gününün anlamı nedir?
Yanıt
13. Cuma, herhangi bir ayın 13. günü Cuma gününe denk geldiğinde yılda bir ila üç kez meydana gelir. Ayın 13'üne denk gelen Cuma gününden duyulan korkuya "paraskevidekatriaphobia" adı verilir; bu kelime Yunanca'da paraskeví (Cuma) ve dekatreís (on üç) kelimelerinin fobi (korku) ile birleştirilmesinden türetilmiştir. Bazı insanlar paraskevidekatriafobiden o kadar etkilenirler ki normal aktivitelerden kaçınırlar ve bazıları o gün seyahat etmeyi reddederler. 13. Cuma'nın şanssız olayların yaşandığı bir gün olduğu düşünülse de bu tür fikirlerin kökenleri belirsizdir. Sonuç olarak, 13. Cuma batıl inancının kökeni hakkında çeşitli teoriler öne sürülmüştür.
Bir teoriye göre bu iki eski batıl inancın modern bir birleşimidir: On üç uğursuz bir sayıdır ve Cuma uğursuz bir gündür. İki şanssız unsuru tek bir günde birleştirmek onu daha da korkutucu hale getirecekti ve öyle de oldu. Nümerolojide on iki sayısı, yılın on iki ayı, zodyakın on iki burcu, saatin on iki saati, İsrail'in on iki kabilesi, İsa'nın on iki havarisi, Olimpos'un on iki tanrısı vb. gibi tamlığın sayısı olarak kabul edilirken, on üç sayısı bu tamlığı ihlal eden düzensiz bir sayı olarak görülmüştür. Bazıları tarafından Son Akşam Yemeği'nden kaynaklandığı düşünülen, İsa'nın on iki havarisiyle paylaştığı Fısıh yemeğinden sonra tutuklanıp çarmıha gerilmesi nedeniyle (Matta 26-27) bir masada on üç kişinin oturmasının yemek yiyenlerden birinin ölümüyle sonuçlanacağına dair bir batıl inanç da vardır. İsa'nın bir Cuma günü çarmıha gerilmiş olması da bu teoriyi desteklemektedir.
Ayın 13'ü Cuma gününün kökenine ilişkin diğer teoriler arasında, adı "Cuma" anlamına gelen özgür ruhlu aşk ve bereket tanrıçası Frigga'yı içeren bir İskandinav efsanesi de yer almaktadır. Ülkesine Hristiyanlık geldiğinde, Frigga cadı olarak suçlanmış ve dağlara sürülmüştür; Frigga'nın Cuma günleri diğer on bir cadı ve şeytanla bir araya gelerek gelecek hafta için intikam ve kötü kader planları yaptığına inanılmaktadır. İskandinavya'da yüzyıllar boyunca Cuma günleri "Cadıların Şabatı" olarak bilinirdi.
Batıl inancın kökenine ilişkin bir başka teori ise bu olayı, MS 1119 yılında Kudüs'te kurulan ve Haçlı Seferleri sırasında Hristiyan hacıları korumakla görevli bir manastır askeri tarikatı olan efsanevi Tapınak Şövalyeleri'nin tutuklanmasına dayandırmaktadır. Tapınak Şövalyeleri servet ve güç biriktirdikleri için Fransa Kralı 4. Philip 13 Ekim 1307 Cuma günü gizlice Fransa'daki tüm Tapınak Şövalyelerinin tutuklanmasını emretti. Batıl inançlar ve Tapınak Şövalyeleri arasındaki bağlantı 2003 yılında yayımlanan Da Vinci Şifresi adlı romanda popüler hale getirilmiştir.
Bazılarının 13. Cuma'nın irrasyonel korkusundan faydalandığı ve parasal kazanç için bundan yararlandığı bilinmektedir. Mistisizm ve/veya kötülüğü tasvir eden bazı kitapların, filmlerin ve müzik albümlerinin çıkışı bu güne denk getirilmiştir. A Series of Unfortunate Events'in 13. kitabı, romancı Daniel Handler olarak da bilinen Lemony Snicket tarafından 13 Ekim 2006 Cuma günü yayımlanmıştır. Müzik grubu Black Sabbath'ın ilk albümü Ekim 1970'te 13. Cuma günü piyasaya sürüldü. Friday the 13th (13. Cuma) serisindeki on iki filmden dördü 13. Cuma günü gösterime girmiştir, ancak diğer sekiz filmin başka günlerde gösterime girdiği düşünüldüğünde, bu tarihin pazarlama açısından önemsiz olduğu anlaşılmaktadır. 2012 filmi 13 Kasım 2009 Cuma günü vizyona girmiştir.
13. Cuma korkusu batıl inançlara dayanmaktadır ve bu nedenle Hristiyanların zihninde ya da yüreğinde yeri yoktur. İsa Mesih aracılığıyla Tanrı'ya ait olanlar için hiçbir gün ya da tarihten korkulmamalıdır. Olan biten her şey, evrendeki her olayı yöneten ve batıl inançların ya da insanların planlarının O'nun ilahi iradesini ve planını engellemesine asla izin vermeyen egemen Tanrımızın kontrolü altındadır (Yeşaya 46:11). Dahası, batıl inançlara ve kocakarı masallarına kulak vermek ve yaşamlarımızı bunların etrafında planlamak, "kükreyen bir aslan gibi dolaşıp yutacak birini arayan" (1. Petrus 5:8) Şeytan için bir fırsat yaratabilir.
English
13. Cuma gününün anlamı nedir?
