Soru
Neden bu kadar çok Hristiyan mezhep var?
Yanıt
Bu soruyu yanıtlamak için ilk önce, Mesih’in bedeni içindeki mezheplerle Hristiyan olmayan tarikatları ve sahte dinleri birbirinden ayırmalıyız. Presbiteryenler ve Luterciler, Hristiyan mezheplerine örneklerdir. Mormonlar ve Yehova Şahitleri, tarikatlara (Hristiyan olduklarını iddia eden ama Hristiyan inancının bir ya da daha fazla temelini inkâr eden gruplara) örnektir. İslamiyet ve Budizm ise Hristiyanlık’tan tamamen farklı dinlerdir.
Hristiyan inancı içinde mezhepler ilk olarak, 16’cı yüzyılda Roma Katolik Kilisesi’nde bir “reform” yaratmak için başlatılan Protestan Reform hareketiyle ortaya çıkmıştır. Reform hareketiyle, Luterci, Reformcu, Anabaptist ve Anglikan olmak üzere Protestanlığın dört ana bölümü ya da geleneği ortaya çıkmıştır. Bundan sonraki yüzyıllarda bu dört mezhepten başka mezhepler de oluşmuştur.
Luterci mezheplerin ismi Martin Luter’den gelir ve onun öğretilerini temel alır. Metodistler’e isimleri kurucuları John Wesley ruhsal büyüme konusunda “methodlar” bulmakla ünlü olduğu için verilmiştir. Presbiteryenler’in ismi kilise önderliği konusundaki düşüncelerinden ötürü verilmiştir; ihtiyar anlamına gelen Grekçe sözcük presbyteros’tur. Baptistler’in ismi, her zaman vaftizin önemini vurgulamalarından gelir. Her mezhebin bir diğerinden bir parça farklı bir doktrini ya da vaftiz yöntemi, Rab’bin Sofrası’nın herkese mi yoksa sadece tanıklıkları kilise önderleri tarafından doğrulananlara mı verildiği, Tanrı’nın egemen oluşu, kurtuluş konusunda özgür irade, İsrail ve kilisenin geleceği; İsa’nın bin yıllık dönemden önce mi, sonra mı geleceği, çağdaş dünyada “belirti” armağanlarının var olup olmaması vs. gibi konularda diğerlerinkinden farklı bir vurgusu vardır. Bu ayrılıkların merkezi hiçbir zaman Mesih’in Rab ve Kurtarıcı oluşu değil, hatalı olsalar da Tanrı yolunda yürüyen insanların Tanrı’yı onurlandırmayı ve vicdanları ve Tanrı Sözü konusundaki anlayışlarında doktrinsel paklığı korumaya çalışan insanlar arasında dürüst görüş ayrılıklarıdır.
Günümüzde birçok çeşitli mezhep vardır. Yukarıda sözü edilen özgün “anayol” mezheplerden Assemblies of God, Christian ve Missionary Alliance, Nazarinler, Evangelical Free, bağımsız Kutsal Kitap kiliseleri ve diğerleri oluşmuştur. Bazı mezhepler birbirinden biraz farklı doktrinsel farklılıkları vurgular ama daha sık bir şekilde, Hristiyanlar’ın zevkleri ve tercihlerine göre farklı tapınma stilleri sunarlar. Ama aldanmayın, inanlılar olarak imanın temelleri konusunda aynı düşüncede olmalıyız ama bunun ötesinde Hristiyanlar’ın toplu olarak nasıl tapınmaları gerektiği konusunda epey serbestlik vardır. Hristiyanlığın birçok farklı ”çeşitlere” sahip olmasına neden olan da bu serbestliktir. Uganda’daki bir Presbiteryen kilisesindeki tapınma Kolorado’daki bir Presbiteryen kilisesindekinden çok farklı olacaktır ama doktrinsel inançları çoğu noktada aynıdır. Farklılık iyi bir şeydir ama ayrılık ve anlaşmazlık iyi değildir. Eğer iki kilise doktrin konusunda görüş ayrılığı içine düşerse, Tanrı Sözü üzerinde tartışma ve diyalog yapılması gerekir. Bu tür bir “demir demiri biler” (Süleyman’ın Özdeyişleri 27:17) herkes için yararlıdır. Ancak eğer stil ve biçim konusunda görüş ayrılığına düşerlerse ayrı kalmalarında bir sakınca yoktur. Ancak bu ayrılık, Hristiyanlar’ın birbirlerini sevmeleri (1 Yuhanna 4:11-12) ve nihai olarak Mesih’te bir tek beden olarak birleşmeleri (Yuhanna 17:21-22) konusundaki sorumluluklarını ortadan kaldırmaz.
English
Neden bu kadar çok Hristiyan mezhep var?
