Soru
İsa Hangi Gün Çarmıha Gerildi?
Yanıt
Kutsal Kitap, dört İncil'de de İsa'nın Hazırlık Günü çarmıha gerildiğini (Matta 27:62; Markos 15:42; Luka 23:54; Yuhanna 19:14, 31, 46) ve haftanın ilk günü dirildiğini (Matta 28:1; Markos 16:1; Luka 24:1; Yuhanna 20:1) açıkça belirtir. Çarmıha gerilme olayının haftanın hangi günü gerçekleştiğini belirlemek kolay gibi görünebilir, ancak öyle değildir. Birkaç etkenin göz önünde bulundurulması gerekir. Bunlar Yahudilerin bir günü hesaplama şekli, Fısıh ve Mayasız Ekmek Bayramı'nın başlangıcı ile Yahudi, Jülyen ve Gregoryen takvimleridir.
Üç olasılık ortaya çıkmaktadır: İsa bizim Cuma, Perşembe ya da Çarşamba günü dediğimiz bir günde çarmıha gerilmiştir. İşte her bir bakış açısına kısa bir bakış:
İsa Cuma günü çarmıha gerildi
Cuma günü erken saatlerde: İsa Fısıh yemeğini yer.
Cuma günü geç saatlerde: İsa çarmıha gerilir ve gömülür.
Cumartesi günü erken ve geç saatlerde (Şabat): İsa mezardadır.
Pazar günü erken saatlerde: İsa ölümden dirilir ve kadınlar boş mezarı bulurlar.
Geleneksel görüşe göre İsa bir Cuma günü çarmıha gerilmiştir. Bu zaman çizelgesine göre, İsa MS 30 yılında öldürülmüştür ve Hazırlık Günü Fısıh Bayramı olan 14 Nisan Cuma günüdür. Bu tarihte Fısıh yemeği yenir ve ertesi gün, 15 Nisan Cumartesi günü başlayacak olan Mayasız Ekmek Bayramı için evler hazırlanırdı. İsa'nın Fısıh Bayramı'nda öldürülmüş olması, Mesih'i "Fısıh kuzumuz" olarak adlandıran 1. Korintliler 5:7 ile uyumludur.
Markos 15:42 İsa'nın "Şabat Günü’nden önceki gün" çarmıha gerildiğini söyler. Cuma görüşünü savunanlar buradaki "Şabat "ın Cumartesi günü yapılan haftalık ibadet olduğunu düşünürler. İsa çarmıhtan indirildikten hemen sonra, orada bulunan kadınlar İsa'nın cesedinin nereye konulduğunu görmek için mezara kadar onu takip ettiler. Bu olay "hazırlık günü olan Cuma günü öğleden sonra geç vakitte, Şabat başlamak üzereyken" gerçekleşmiştir (Luka 23:54). Çarmıha gerilişin ertesi günü (15 Nisan Cumartesi), başkâhinler ve Ferisiler Pilatus'la görüşerek mezarın mühürlenmesini ve korunmasını kabul ettiler (Matta 27:62).
Cuma görüşüne göre İsa bir günün bir kısmını tam gün sayarak üç gün boyunca mezarda kalmıştır: İsa Cuma günü geç saatlerde gömülmüş (1. Gün), Cumartesi (2. Gün) ve Pazar gününün ilk kısmında (3. Gün) mezarda kalmıştır. Cuma günüyle ilgili bir başka sav da İsa'nın "üçüncü gün" dirileceğini söyleyen Matta 16:21 ve Luka 9:22 gibi ayetlere işaret eder. Pazar günü Cuma'dan sonraki üçüncü gündür.
Cuma görüşüne göre, Matta 12:40'taki "üç gün üç gece" kehaneti, hem İsa'nın hem de Yunus'un üç karanlık (gece) ve üç aydınlık (gündüz) süresince özgürce hareket edemeyecekleri zor durumlarda "hapsedilmeleri" ile gerçekleşmiştir. İsa'nın hapsedildiği üç gece, tutuklandığı Perşembe gecesi ile mezarda geçirdiği Cuma ve Cumartesi geceleridir (Veya günlerin günbatımından sonra başladığını düşünen Yahudi sistemine göre Cuma, Cumartesi ve Pazar sabahlarıdır). İsa'nın üç günü Cuma gününün tamamı, Cumartesi gününün tamamı ve Pazar gününün bir kısmıydı. İsa'nın üç günü Cuma gününün tamamı, Cumartesi gününün tamamı ve Pazar gününün bir kısmıydı.
İsa Perşembe günü çarmıha gerildi
Perşembe günü geç saatlerde: İsa çarmıha gerilir ve gömülür.
Perşembe sonundan Pazar başına kadar: İsa mezardadır.
Pazar günü erken saatlerde: İsa ölümden dirilir ve kadınlar boş mezarı bulurlar.
Perşembe görüşü lehine belirtilmesi gereken bir nokta, İsa'nın Yunus'un alametiyle ilgili peygamberliğinin özellikle üç günün yanı sıra üç geceyi de içermesidir (Matta 12:40). Eğer çarmıha gerilme Perşembe günü öğleden sonra gerçekleştiyse, üç gün ve üç gecenin hepsi hesaba katılmıştır.
Luka'nın, İsa'nın "Şabat Günü başlamak üzere olduğu için" (Luka 23:54) çarmıhtan indirildiğine dair ifadesine gelince, Perşembe görüşü o hafta aslında iki Şabat olduğuna, ilk Şabat'ın Perşembe günbatımında başladığına ve ardından Cuma günbatımında başlayan normal Şabat'ın geldiğine işaret eder. Aslında Yuhanna'nın anlatımında "o Şabat Günü büyük bayramdı" denmektedir (Yuhanna 19:31); Fısıh Bayramı özel bir Şabat Günü olarak kabul edilirdi (bkz. Levililer 16:29-31; 23:7, 24-32, 39).
Ayrıca, Matta 28:1 dirilişin " Şabat Günü’nden sonra" gerçekleştiğini söyler. Esas metinde Şabat’ın çoğul olması, çarmıha gerilme ile diriliş arasında birden fazla Şabat Günü olduğunu doğrular. Yani, "Fısıh" Şabat’ını hemen "haftalık" Şabat takip ediyordu, bu da cesedi gömülmek üzere hazırlamak için ilk fırsatın Pazar günü sabahın ilk ışıklarıyla ortaya çıkmasına neden oluyordu ki kadınlar da tam olarak bunu yapmak için mezara geldiler.
Perşembe savunucuları ayrıca çarmıha gerilme ile diriliş arasındaki gün sayısını belirten birkaç ayete de işaret etmektedir. Örneğin, Yuhanna 2:19'da İsa şöyle der: "Bu tapınağı yıkın, üç günde onu yeniden kuracağım." Perşembe gününden sonraki üçüncü gün Pazar günüdür. Buna ek olarak, İsa dirildiği Pazar günü, Emmaus yolunda iki adama göründüğünde adamlar "bu olaylar olalı üç gün oldu" diye belirtirler (Luka 24:21). Bu cümleyi basitçe okuyacak olursak, çarmıha gerilme Perşembe günü gerçekleşmiştir.
Perşembe günü çarmıha gerildiğini savunanlar, "Hazırlık Günü"nün Fısıh Bayramı'ndan önceki gün, yani Büyük Şabat olduğunu düşünürler (Yuhanna 19:14). Hazırlık Günü, Fısıh kuzusunun o akşamki Fısıh yemeğinden önce öldürüldüğü gündü ki bu da Yahudi hesaplamasına göre ertesi günün başlangıcıydı (Markos 14:12). Eski Antlaşma'nın Fısıh Bayramı'yla ilgili talimatlarından (Mısır'dan Çıkış 12:6; Levililer 23:5) kuzunun İbranilerin Nisan ayının 14. günü, yani MS 32 yılında Perşembe günü öğleden sonra kesilmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Perşembe gününü savunanlar, İsrail'in 14 Nisan'da Fısıh kuzularını kestiği sırada, "Tanrı Kuzusu" İsa'nın (Yuhanna 1:29) çarmıhta ölmekte olduğuna dikkat çekerler. Böylece Fısıh Bayramı'nın peygamberlik simgesi yerine getirilmiş olur (1. Korintliler 5:7).
Bu zaman çizelgesine dayanarak, Perşembe taraftarları Çarşamba akşamı yenen Son Akşam Yemeği'nin Fısıh yemeği olmadığını da savunurlar. Fısıh Bayramı'nda ana yemek kuzu etiydi ve Son Akşam Yemeği'nde kuzu etinden bahsedilmez. Sadece ekmek ve şaraptan bahsedilir.
İsa Çarşamba günü çarmıha gerildi
Çarşamba günü geç saatlerde: İsa çarmıha gerilir ve gömülür.
Perşembe günü erken saatlerden (Fısıh Bayramı) Cumartesi günü geç saatlere (Şabat) kadar: İsa mezardadır.
Cuma (iki Şabat arası): Kadınlar baharatları satın alır ve hazırlarlar.
Pazar günü erken saatlerde: İsa ölümden dirilir ve kadınlar boş mezarı bulurlar.
Çarşamba günü çarmıha gerildiğini savunanlar, o hafta iki Şabat olduğu konusunda Perşembe görüşüne katılırlar, ancak bunları bir günle ayırırlar. Bu görüşe göre ilk Şabat, çarmıha gerilmeyi izleyen Çarşamba akşamı başlayan Fısıh Şabatı'ydı (Markos 15:42; Luka 23:52-54). Daha sonra Şabat olmayan bir gün (Cuma) ve ardından Cuma akşamı başlayan haftalık Şabat geldi. Markos 16:1'e göre, kadınlar Fısıh Şabatı'ndan sonra baharat satın aldılar. Luka 23:56'ya göre, kadınlar İsa'nın gömüldüğü yeri gördükten sonra, "evlerine dönerek baharat ve güzel kokulu yağlar hazırladılar. Ama Şabat Günü, Tanrı'nın buyruğu uyarınca dinlendiler." Çarşamba savı, o hafta bir gün arayla iki Şabat olmadığı sürece, kadınların Şabat'tan sonra baharat satın alıp Şabat'tan önce bu baharatları hazırlayamayacağını belirtir.
Çarşamba görüşünü destekleyenler, kendi görüşlerinin Kutsal Kitap'taki kadınlar ve baharatlarla ilgili anlatımı ihlal etmeyen ve Matta 12:40'ın gerçek anlamda anlaşılmasını sağlayan tek açıklama olduğunu düşünmektedir. Matta 12:40'taki "üç gün ve üç gece" şu şekilde hesaplanır: Perşembe sabahı (1. Gün), Perşembe gecesi (1. Gece), Cuma sabahı (2. Gün), Cuma gecesi (2. Gece), Cumartesi sabahı (3. Gün) ve Cumartesi gecesi (3. Gece).
Çarşamba görüşüyle ilgili sorun, Emmaus yolunda İsa'yla birlikte yürüyen öğrencilerin bunu O'nun dirilişiyle "aynı gün" yapmış olmalarıdır (Luka 24:13). İsa'yı tanımayan öğrenciler O'na İsa'nın çarmıha gerildiğini söylerler ve "bu olaylar olalı üç gün oldu" derler (Luka 24:20-23). Çarşamba'dan Pazar'a dört gün vardır. Olası bir açıklama, saymaya Çarşamba akşamı Mesih'in gömülmesiyle başlamış olabilecekleridir, bu da Yahudi Perşembesi’nin başlangıcıdır ve Perşembe'den Pazar'a kadar olan süre üç gün olarak sayılabilir.
Sonuç
Çarmıha gerilme günü tartışılsa da, diriliş günü kesinlikle açıktır: Kutsal Yazılar İsa'nın haftanın ilk günü dirildiğini söyler. İsa'nın hangi gün öldüğünü bilmekten daha önemli olan şey, O'nun öldüğüne ve ölümden dirildiğine inanmaktır. O'nun neden öldüğü de aynı derecede önemlidir. O,tüm günahkârların hak ettiği cezayı çekmek için ölmüştür. İsa gerçekten de dünyanın günahlarını ortadan kaldıran Tanrı Kuzusu'dur (Yuhanna 1:29). O'na iman etmek sonsuz yaşamla sonuçlanır (Yuhanna 3:16, 36)! Bu, O'nun Çarşamba, Perşembe ya da Cuma günü çarmıha gerilmiş olması fark etmeksizin geçerlidir.
English
İsa Hangi Gün Çarmıha Gerildi?
