Soru
İsa'nın Matta ve Luka'daki Soyağaçları Neden Bu Kadar Farklıdır?
Yanıt
İsa’nın soyağacı, Matta 1 ve Luka 3:23-38’de olmak üzere Kutsal Kitap’ın iki yerinde verilmiştir: Matta soyağacını İsa’dan İbrahim’e kadar izler. Luka soyağacını İsa’dan Adem’e kadar izler. Ancak Matta ve Luka’nın gerçekten de tamamen farklı soyağaçlarını izlediklerine inanmak için iyi nedenler vardır. Örneğin Matta, Yusuf’un babasını Yakup olarak verdiği halde (Matta 1:16), Luka Yusuf’un babasını Eli olarak verir (Luka 3:23). Matta soyağacını Davut’un oğlu Süleyman aracılığıyla izler (Matta 1:6), Luka ise soyağacını Davut’un oğlu Natan aracılığıyla izler (Luka 3:31). Hatta Davut ile İsa arasında iki soyağacında da görülen ortak isimler yalnızca Şealtiel ve Zerubbabil’dir (Matta 1:12; Luka 3:27).
Bazıları bu farklılıklara Kutsal Kitap’ta hatalar olduğunun kanıtı olarak işaret ederler. Ancak Yahudiler özellikle de soyağaçları konusunda çok titiz kayıt tutarlardı. Matta ve Luka’nın aynı soy için iki tane tamamen farklı soyağacı oluşturması düşünülemeyecek bir şeydir. Yine, Davut’tan İsa’ya kadar soyağaçları tamamen farklıdır. Şealtiel ve Zerubbabil’den söz eden ayetler bile büyük bir olasılıkla aynı isme sahip olan farklı bireylerden bahsetmektedir. Matta, Şealtiel’in babasının Yehoyakin olarak, Luka ise Şealtiel’in babasını Neri olarak verir. Şealtiel ismindeki bir adamın, bu isimlerde ünlü kişiler olduğundan, oğlunun ismini Zerubbabil koyması normaldir (bkz. Ezra ve Nehemya kitapları).
Kilise tarihçisi Eusebios tarafından yapılan bir açıklamaya göre, Matta birincil ya da biyolojik soyun izini sürerken, Luka "levirat evlilik" olayını dikkate almaktadır. Eğer bir adam hiç oğlu olmadan ölürse, adamın erkek kardeşinin dul kadınla evlenmesi ve ölen adamın adını devam ettirecek bir oğul sahibi olması gelenektendi. Eusebius'un teorisine göre, Malki (Luka 3:24) ve Mattan (Matta 1:15) farklı zamanlarda aynı kadınla (geleneğe göre adı Estha'dır) evlenmişlerdir. Bu da Eli (Luka 3:23) ve Yakup'u (Matta 1:15) üvey kardeş yapar. Eli erkek çocuk sahibi olamadan ölünce (üvey) kardeşi Yakup Eli'nin dul karısıyla evlenmiş ve Yusuf'u doğurmuştur. Bu da Yusuf'u yasal olarak "Eli'nin oğlu", biyolojik olarak da "Yakup'un oğlu" yapar. Dolayısıyla, Matta ve Luka aynı soyağacını (Yusuf'un soyağacını) kaydetmektedir, ancak Luka yasal soyağacını takip ederken, Matta biyolojik soyağacını takip etmektedir.
Bu kavramlar göz önünde bulundurularak, muhafazakâr Kutsal Kitap bilginlerinin çoğu, Luka’nın Meryem’in soyağacını ve Matta’nın da Yusuf’un soyağacını kaydettiğini varsayar. Matta, İsa’nın yasal babası olan Yusuf’un soyunu Davut oğlu Süleyman aracılığıyla izler. Luka ise, İsa’yla kan bağı olan Meryem’in soyağacını Davut’un oğlu Natan aracılığıyla izler. Grekçe’de “damat” anlamına gelen bir sözcük yoktu ve Yusuf, Eli’nin kızı Meryem’le evlenmesi aracılığıyla Eli’nin oğlu sayılırdı. Her iki soyağacına göre de İsa, Davut’un soyundan gelmektedir ve bu yüzden de Mesih olmaya uygundur. Bir soyağacını annenin tarafından izlemek sıra dışı bir şeydir ancak bakireden doğmak da öyledir. Luka’nın açıklaması, İsa’nın “Yusuf’un oğlu olduğu sanıldığı”dır (Luka 3:23).
English
İsa'nın Matta ve Luka'daki Soyağaçları Neden Bu Kadar Farklıdır?
