Soru
Matta 16:18’deki kaya nedir?
Yanıt
Mesih’in kilisesini üzerine kuracağını söylediği “kaya”nın Petrus mu, yoksa Petrus’un, İsa’nın “yaşayan Tanrı’nın Oğlu Mesih” olduğunu itiraf etmesi mi olduğu konusundaki tartışmalar devam etmektedir (Matta 16:16). Doğrusunu isterseniz, hangi görüşün doğru olduğundan emin olabilmemizin bir yolu yoktur. Dilbilgisel yapı her iki görüşe de izin vermektedir.
Birinci görüş, İsa’nın, kilisesini üzerinde kuracağı “kaya”nın Petrus olduğunu bildirmekte olduğudur. İsa bir kelime oyunu yapıyor görünmektedir. “Sen Petrus’sun (petros) ve ben kilisemi bu kayanın (petra) üzerine kuracağım.” Petrus’un ismi “kaya” anlamına geldiğinden ve İsa da kilisesini bir kayanın üzerine kuracağından, Mesih bu ikisini bağlantılıyor gibi gözükmektedir. Tanrı, kilisenin kuruluşunda Petrus’u büyük ölçüde kullanmıştı. Pentikost gününde müjdeyi bildiren Petrus’tu (Elçilerin İşleri 2:14-47). Samiriyeliler Kutsal Ruh’u ilk kez aldıklarında Petrus da oradaydı (Elçilerin İşleri 8:14-17) ve müjdeyi Yahudi olmayanlara ilk kez götüren de oydu (Elçilerin İşleri 10:1-48). Petrus bir bakıma kilisenin kaya “temeli”ydi.
Kayanın bir başka popüler yorumu da, İsa’nın Petrus’tan değil, Petrus’un 16’cı ayetteki itirafından söz ettiğidir: “Sen, yaşayan Tanrı’nın Oğlu Mesih’sin.” İsa, Petrus ve diğer öğrencilere hiçbir zaman kimliğini tam olarak öğretmemişti ve Tanrı’nın egemen bir şekilde Petrus’un gözlerini açıp ona İsa’nın gerçekte kim olduğunu vahyettiğini tespit etmişti. İsa’nın Tanrı’nın Oğlu olduğu onun ağzından çıkmıştı, bu Petrus’un Mesih’e kişisel imanının yürekten bir dile gelişiydi. Mesih’e olan bu kişisel iman gerçek Hristiyanı belirleyendir. Petrus gibi, Mesih’e iman edenler kilisedir. Petrus bu gerçeği 1. Petrus 2:4’de dile getirir: “İnsanlarca reddedilmiş, ama Tanrı’ya göre seçkin ve değerli olan diri taşa, Rab’be gelin. O sizi diri taşlar olarak ruhsal bir tapınağın yapımında kullansın. Böylelikle, İsa Mesih aracılığıyla Tanrı’nın beğenisini kazanan ruhsal kurbanlar sunmak üzere kutsal bir kâhinler topluluğu olursunuz.”
İsa, Petrus’un iman itirafından sonra, gerçeği Petrus’a bildirmiştir. “Petrus,” Petros, sözünün anlamı “küçük taş”tır (çapraz başvuru: Yuhanna 1:42). İsa bundan sonra bağlantılı bir sözcük olan ve “temel kayası” anlamına gelen petra sözcüğünü kullanmıştır. Aynı sözcük Matta 7:24, 25’te İsa, akıllı adamın üstüne evini kurduğu kayayı tanımlar. Petrus kendisi de birinci mektubunda aynı temsili kullanır: kilise, çok sayıda küçük taşlar, “diri taşlar”dan oluşmuştur (1 Petrus 2:5), bu kişiler, İsa’nın yaşayan Tanrı’nın Oğlu, Mesih olduğu iman itirafını paylaşan kişilerdir. Bu iman itirafları kilisenin temel kayasıdır.
Buna ek olarak, Yeni Antlaşma olan İncil, Mesih’in kilisenin temeli olduğunu bol bol açıklar (Elçilerin İşleri 4:11, 12; 1. Korintliler 3:11). İsa’nın bu ayrıcalığın Petrus’a verdiğini düşünmek bir hatadır. Bir bakıma tüm elçilerin kilisenin kurulmasında temel bir rol oynamıştır (Efesliler 2:20), ama öncelik konumu sadece Mesih’indir. Mesih’e “köşe taşı” adı verilir (1. Petrus 2:6, 7; Efesliler 2:20; Luka 20:17; Elçilerin İşleri 4:11). Eğer Mesih köşe taşıysa, kilisenin üzerine kurulmuş olduğu kaya nasıl Petrus olabilir?
Bu yüzden Mesih’in Matta 16:18’deki sözlerinin basit bir kelime oyunu olarak yorumlanması en iyisi olur. Aynı şeyi başka sözcüklerle dile getirirsek, “Petrus, sana ‘küçük bir taş’ adı verildiyse de ağzından kilisenin temeli olacak kaya gibi bir gerçek çıktı” demektedir.
Roma Katolik Kilisesi, İsa’nın sözünü ettiği kayanın Petrus olduğunu iddia eder ve sonra da bu yorumu kendisinin tek gerçek kilise olduğunun kanıtı olarak kullanır. Ama görmüş olduğumuz gibi, Petrus’un kaya oluşu tek geçerli yorum değildir. Petrus kaya olsa bile Matta 16:18, bu, Roma Katolik Kilisesi’ne bir yetki vermez. Kutsal Yazılar’ın hiçbir yerinde Petrus’un Roma’da bulunduğu kaydedilmemiştir. Kutsal Yazılar hiçbir zaman, Petrus’un diğer elçiler üzerinde otorite sahibi olduğunu ya da ilk kilisenin önderi olduğunu tanımlamaz. Petrus ilk papa değildir. Katolik Kilisesi’nin kökleri, ne Petrus’un, ne de başka bir elçinin öğretilerini temel almaz.
English
Matta 16:18’deki kaya nedir?
