Soru
Gerçekleşmiş eskatoloji nedir?
Yanıt
Gerçekleşmiş eskatoloji, Yeni Antlaşma'daki peygamberlik pasajlarının geleceğe değil, İsa'nın hizmetine ve kilisedeki kalıcı "mirasına" atıfta bulunduğunu savunan bir teoridir. Gerçekleşen eskatolojiye göre, Kutsal Kitap'ın krallıkla ilgili tüm önpeygamberlik sözleri İsa'nın yaşamı sırasında gerçekleşmiştir. İsa şöyle dediğinde, "Zaman geldi. . . . Tanrı'nın Egemenliği yaklaştı" (Markos 1:15) derken, krallığı uzak, gelecekteki bir olay olarak değil, şimdiki, deneyimsel bir gerçeklik olarak anlamamız gerektiğini kastetmiştir. Gerçekleştirilmiş eskatoloji, liberal teolog C. H. Dodd tarafından 1935 tarihli The Parables of the Kingdom (Krallığın Kıssaları) adlı kitabında tanıtılmış ve daha sonraki yazılarında popüler hale getirilmiştir.
Gerçekleşmiş eskatoloji, Kutsal Kitap'ta peygamberlik edilen "gelecek" olaylarının artık gelecek olmadığını; hepsinin İsa tarafından yerine getirildiğini ya da kilisede yerine getirilmekte olduğunu söyler. Kutsal Kitap Mesih'in geleceğini söyler ve İsa Beytlehem'de doğduğunda Mesih gelmiştir. Kutsal Kitap Tanrı'nın dünyanın günahlarını yargılayacağını söyler ve İsa çarmıhta öldüğünde yargılamıştır. Kutsal Kitap ölülerin dirileceğini söyler ve İsa Lazar'ı ve diğerlerini mezardan kaldırdığında ölüler dirilmiştir. Peki ya Kutsal Kitap'ın İsa'nın ikinci gelişi, yönetimi ve yüceltilmesine ilişkin sözleri? Gerçekleşmiş eskatoloji bunu da kapsar - bunların hepsi İsa'nın dirilişi ve göğe yükselişiyle gerçekleşmiştir. Eskatoloji gerçekleşmiştir.
Gerçekleşmiş eskatolojiye göre, eskatoloji çalışması dünyanın sonunu değil, İsa'nın standartları belirlemesi ve takipçilerinin O'nun zamansız ilkelerini yaşamaya devam etmesiyle dünyanın "yeniden doğuşunu" içerir. Gerçek eskatolojinin savunucuları, göğe alınmayı, ikinci bir gelişi ya da dünya çapında bir yargılamayı dört gözle beklemezler. Bunun yerine, İsa'nın söylediklerine ve yaptıklarına odaklanmaya çalışırlar; diğer her şey konu dışıdır.
Gerçekleşmiş eskatoloji bazı açılardan tam preterizmle, yani Kutsal Kitap'taki son zaman sözlerinin hepsinin gerçekleşmiş olduğu öğretisiyle ve halihazırda Tanrı'nın krallığında yaşadığımızı ve krallığa ilişkin vaatlerden istediğimiz zaman yararlanabileceğimizi söyleyen "Krallık Şimdi" teolojisiyle ilişkilidir.
Gerçekleşmiş eskatolojinin liberal bir ilahiyatçı tarafından formüle edilmiş olması -ve liberal çevrelerde hala popüler bir doktrin olmaya devam etmesi- dikkatli olmamız için yeterli olmalıdır. Ancak bundan daha önemlisi, gerçekleşmiş eskatoloji doktrinini Kutsal Kitap'ın söyledikleriyle ve dünya olayları hakkında doğru bildiklerimizle karşılaştırmaktır. Elbette eskatolojinin "gerçekleşmiş" ya da yerine getirilmiş bazı yönleri vardır. Ama hepsi değil. İsa'nın kendisi "bu çağdan ve ... gelecek çağdan" (Luka 18:30) söz ederek öğrencilerine şimdikinden farklı bir gelecek çağ umudu vermiştir. İsa göğe yükseldiğinde, melekler öğrencilerine, "Aranızdan göğe alınan İsa, göğe çıktığını nasıl gördünüzse, aynı şekilde geri gelecektir" (Elçilerin İşleri 1:11) demişlerdir. Meleklerin sözleri açıkça eskatolojide henüz gelecekteki bir olaya işaret ederek, öğrencilere dört gözle bekleyecekleri bir şey verir (bkz. Titus 2:13).
İsa, "Tanrı'nın Egemenliği yaklaştı" (Markos 1:15) dediğinde, o anda tüm peygamberlikleri yerine getirdiğini söylemiyordu. Bunun yerine, İsa kendisinin Mesih olduğuna dair kanıtlara işaret ediyordu. İsa ne zaman Tanrı'nın gücüyle konuşsa ve hareket etse, krallık bir anlamda "mevcuttu"; İsa ne zaman topal bir insanı iyileştirse ya da bir cini kovsa, cennet yeryüzüne dokunuyordu. İsa, Tanrı'nın Egemenliği'nde gelecek olan harika şeylerin bir ön haberini veriyordu. İmmanuel gerçekten de tutsak İsrail'i kurtarmak için gelmişti.
İsa'nın gelişiyle ilgili olarak, O'nun ilk gelişinde gerçekleşmemiş olan bazı vaatler vardı. Rab'bin Kendisi Luka 4'te bunu doğrular. İsa Nasıra'daki havrada Yeşaya'dan bir bölüm okumak için ayağa kalktığında, birçok Mesih peygamberliğinin gerçekleşmesi olduğunu iddia eder: Yoksullara Müjde'yi duyurur, tutsaklara özgürlük ve körlere görme yetisini kazandırır, ezilenleri özgürlüğe kavuşturur ve Rab'bin lütuf yılını ilan eder (Luka 4:18-19; çapraz başvuru Yeşaya 61:1-2). Ama sonra İsa cümlenin ortasında okumayı bırakır ve kitabı görevliye geri verir. "Bugün" der İsa, "Dinlediğiniz bu Yazı yerine gelmiştir" (Luka 4:21). İsa bu Kutsal Yazı'nın tamamını okumamıştı. Yeşaya'nın eskatolojisinin o gün gerçekleşmeyen başka bölümleri de vardı, yani "Tanrımızın öç günü" (Yeşaya 61:2). İsa'nın başka bir günde gerçekleşmek üzere bıraktığı daha fazla bir şey vaat edilmişti. Başka bir deyişle, İsa "gerçekleşmemiş" bir eskatoloji öğretmiştir.
Kutsal Kitap'ta bildirilen ve henüz gerçekleşmemiş olan pek çok şey vardır. Tanrı'nın sadık olduğuna ve yalan söyleyemeyeceğine dair güvenli bir umutla bunların gerçekleşmesini bekleriz. Kutsal Kitap'taki önpeygaberlikleri literal olmayan bir şekilde yorumlamaya çalışmak, ki bu gerçek eskatolojinin yapması gereken şeydir, Kutsal Kitap'ın iyi yorumlanması ilkelerine aykırıdır.
English
Gerçekleşmiş eskatoloji nedir?
