Matta'nın Müjdesi Kitabı
Yazar: Bu müjde, Matta'nın Müjdesi olarak bilinir çünkü aynı ismi taşıyan elçi tarafından yazılmıştır. Bu kitabın stili, bir zamanlar vergi toplayıcısı olan bir adamdan tamamen beklenen türdendir. Matta'nın muhasebeye büyük bir ilgisi vardır (18:23-24; 25:14-15). Bu kitap çok düzenli ve özlüdür. Matta, kronolojik sıralamaya göre yazmak yerine, Müjdesi'ni dört konu olarak düzenlemiştir.Vergi toplayıcısı olarak, yazdıklarını Hristiyanlar için daha da heyecan verici kılan bir becerisi vardı. Vergi toplayıcılarının stenoya benzer bir biçimde yazabilmeleri beklenirdi, bu da Matta'nın bir insan konuşurken sözlerini kelimesi kelimesine kaydedebildiği anlamına geliyordu. Bu beceri, Matta'nın sadece Kutsal Ruh tarafından esinlendirilmekle kalmayıp Mesih'in vaazlarının gerçek metnini de yazıya döktüğü anlamına gelir. Örneğin, 5-7 bölümlerde yer alan Dağdaki Vaaz, harika bir mesajın neredeyse kesin olarak kusursuz bir kaydıdır.
Yazılış Tarihi: Matta bu kitabı bir elçi olarak kilisenin ilk dönemlerinde, büyük bir olasılıkla İ.S. 50 sıralarında yazmıştır. O sıralarda Hristiyanlar'ın çoğu Mesih'e iman eden Yahudiler'di, bu yüzden Matta'nın bu müjdede Yahudiler'in bakış açısına odaklanması anlaşılabilir bir şeydir.
Yazılma Amacı: Matta, Yahudiler'e İsa'nın vaat edilen Mesih olduğunu kanıtlamak niyetindedir. Matta, İsa'nın Yahudi peygamberlerin sözlerini nasıl yerine getirdiğini göstermek için Eski Antlaşma'yı bütün diğer müjdelerden daha çok aktarır. Matta, İsa'nın Davut'un soyundan geldiğini ayrıntılı bir biçimde tanımlar ve Yahudiler'in aşina olduğu birçok konuşma biçimleri kullanır. Matta'nın halkı için sevgi ve ilgisi, müjdenin öyküsüne titiz yaklaşımından bellidir.
Anahtar Ayetler: Matta 5:17: "Kutsal Yasa'yı ya da peygamberlerin sözlerini geçersiz kılmak için geldiğimi sanmayın. Ben geçersiz kılmaya değil, tamamlamaya geldim."
Matta 5:43-44: "'Komşunu seveceksin, düşmanından nefret edeceksin' dendiğini duydunuz. Ama ben size diyorum ki, düşmanlarınızı sevin, size zulmedenler için dua edin."
Matta 6:9-13: "Bunun için siz şöyle dua edin: 'Göklerdeki Babamız, Adın kutsal kılınsın. Egemenliğin gelsin. Gökte olduğu gibi, yeryüzünde de Senin istediğin olsun. Bugün bize gündelik ekmeğimizi ver. Bize karşı suç işleyenleri bağışladığımız gibi, Sen de bizim suçlarımızı bağışla. Ayartılmamıza izin verme. Bizi kötü olandan kurtar. Çünkü egemenlik, güç ve yücelik Sonsuzlara dek senindir! Amin.'"
Matta 16:26: "İnsan bütün dünyayı kazanıp da canından olursa, bunun kendisine ne yararı olur? İnsan kendi canına karşılık ne verebilir?"
Matta 22:37-40: "İsa ona şu karşılığı verdi: 'Tanrın Rab'bi bütün yüreğinle, bütün canınla ve bütün aklınla seveceksin.' İşte ilk ve en önemli buyruk budur. İlkine benzeyen ikinci buyruk da şudur: 'Komşunu kendin gibi seveceksin.' Kutsal Yasa'nın tümü ve peygamberlerin sözleri bu iki buyruğa dayanır.'"
Matta 27:31: "O'nunla böyle alay ettikten sonra kaftanı üzerinden çıkarıp kendi giysilerini giydirdiler ve çarmıha germeye götürdüler."
Matta 28:5-6: "Melek kadınlara şöyle seslendi: 'Korkmayın! Çarmıha gerilen İsa'yı aradığınızı biliyorum. O burada yok; söylemiş olduğu gibi dirildi. Gelin, O'nun yattığı yeri görün.'"
Matta 28:19-20: "Bu nedenle gidin, bütün ulusları öğrencilerim olarak yetiştirin; onları Baba, Oğul ve Kutsal Ruh'un adıyla vaftiz edin; size buyurduğum her şeye uymayı onlara öğretin. İşte ben, dünyanın sonuna dek her an sizinle birlikteyim" (Matta 28:19,20).
Kısa Özet: Matta ilk iki bölümde, Mesih'in soyağacı, doğumu ve yaşamının ilk zamanlarını ele alır. Kitap bundan sonra İsa'nın hizmetinden söz eder. Mesih'in öğretilerinin tanımları, 5-7 bölümlerdeki Dağdaki Vaaz gibi "söylevleri" etrafında düzenlenmiştir. Bölüm 10, öğrencilerin görevi ve amacıyla ilgilidir; bölüm 13'de bir dizi benzetme yer alır; bölüm 18 kiliseyi ele alır; bölüm 23 ikiyüzlülük ve gelecekle ilgili bir konuşma başlatır. 21-27 bölümler, İsa'nın tutuklanması, işkence görmesi ve öldürülmesini ele alır. Son bölüm Diriliş ve Büyük Görev'i ele alır.
Bağlantılar: Matta'nın amacı, İsa Mesih'i İsrail'in Kralı ve Mesihi olarak sunmak olduğundan, Eski Antlaşma'dan diğer üç Müjde yazarından daha fazla aktarma yapar. Matta, Eski Antlaşma'daki peygamberlik ayetlerinden 60'dan fazla kez aktarma yapar ve İsa'nın bunları nasıl yerine getirdiğini gösterir. Müjdesi'ni İsa'nın soyağacıyla başlar, soyağacını Yahudiler'in atası olan İbrahim'e kadar sürer. Matta bundan sonra, "peygamber(ler) aracılığıyla bildirilen şu söz" sözcüklerini kullanarak peygamberlerden epey alıntı yapar" (Matta 1:22-23, 2:5-6, 2:15, 4:13-16, 8:16-17, 13:35, 21:4-5). Bu ayetler, Eski Antlaşma'da O'nun bakireden (Yeşaya 7:14) ve Beytlehem'de (Mika 5:2), doğduğu, Hirodes'in ölümünden sonra Mısır'dan dönüşü (Hoşea 11:1), Yahudi olmayanlara hizmeti (Yeşaya 9:1-2; 60:1-3), hem bedeni, hem de ruhu mucizevi bir şekilde iyileştirmesi (Yeşaya 53:4), benzetmelerle konuşması (Mezmur 78:2) ve Yeruşalim'e zaferli girişiyle (Zekeriya 9:9) ilgilidir.
Pratik Uygulama: Matta'nın Müjdesi, Hristiyanlığın ana öğretilerine harika bir giriştir. Kitabın anahatlarının mantıklı bir şekilde olması, çeşitli konulardaki konuşmaları bulmayı kolaylaştırır. Matta, Mesih'in yaşamının Eski Antlaşma peygamberliklerinin yerine gelişi olduğunu anlamakta özellikle yararlıdır.
Matta'nın kitabı diğer Yahudiler'e yazılmıştı. Bunların birçoğu, özellikle de Ferisiler ve Sadukiler, İsa'yı Mesihleri olarak kabul etmeyi inatla reddettiler. Eski Antlaşma'yı yüzyıllardır okuyup inceledikleri halde, gözleri İsa'nın kim olduğu gerçeğine karşı kapanmıştı. İsa onları yüreklerinin katılığı ve sözde beklemekte oldukları Kişi'yi tanımayı ret edişlerinden ötürü azarladı (Yuhanna 5:38-40). Kendi istedikleri şartlarda, kendi arzularını yerine getirecek ve yapmasını istedikleri şeyleri yapacak bir Mesih istiyorlardı. Bizler de sık sık Tanrı'yı kendi şartlarımıza göre aramıyor muyuz? O'na sadece kabul edilir bulduğumuz, bize kendimizi iyi hissettiren, sevgisi, merhameti ve lütfu gibi özellikleri atayıp, gazabı, adaleti ve kutsal öfkesi gibi tatsız bulduklarımızı reddetmekle O'nu ret etmiyor muyuz? Ferisiler'in kendi benzerliğimizde Tanrı yaratmak ve sonra da O'nun bizim standartlarımıza uymasını beklemek hatasını tekrarlamaya cüret edemeyiz. Böylesi bir tanrı, sadece bir put olurdu. Kutsal Kitap, Tanrı'nın ve İsa Mesih'in bizim tapınma ve itaatimizi garanti eden gerçek doğası ve kimliği hakkında bol bol bilgi verir.
English
Türkçe anasayfaya dön
Matta'nın Müjdesi Kitabı
