Soru
Sünni İslam nedir?
Yanıt
Sünni İslam, dünya genelinde Müslümanların en yaygın mezhebidir. İslam, diğer büyük dinler gibi, bir dizi temel inançla tanımlanır. Bu inançları sürdüren gruplar, diğer ayrıntılarda farklılık gösterseler bile, uygun bir şekilde "İslami" olarak adlandırılabilirler. Bir veya daha fazla temel fikri reddeden bir mezhep İslami bir unvan talep edebilir, ancak meşru olarak İslami olarak kabul edilemez. Sünni İslam, İslam dininin açık ara en yaygın biçimidir; Şii İslam ikinci sıradadır ve daha küçük mezhepler nispeten küçük bir kesimi oluşturur. Bazı tahminler dünya Müslümanlarının yüzde 90'ının Sünni olduğunu iddia etse de yüzde 75-80'lik bir oran daha olasıdır.
Dünya genelindeki Müslümanların çoğunluğu Sünni olduğu için bu mezhep "ana akım" İslam olarak kabul edilir. Sünni İslam ile ilişkili inançlar, Müslüman inançları tartışmalarında en sık savunulan veya tartışılan konulardır. Şia ve Ahmediye gibi mezhepler ile Sufi ve Dürzi gibi İslam'ın dalları en kolay Sünni İslam'dan farklılıklarıyla tanımlanır. Buna karşılık, Şii İslam ikinci en yaygın mezhep olduğundan, Sünni İslam'ın diğer mezheplerle olan karşıtlığını vurgulamak için sıklıkla kullanılmaktadır.
Sünni ve Şii İslam arasındaki bölünme, Muhammed'in damadı Ali'ye yaklaşımlarından kaynaklanmıştır. Sünni İslam, İslam halkının bir halife tarafından yönetilmesi gerektiğine inanır. Sünni doktrinine göre bu halife liyakat ve uzlaşmaya dayalı olmalıdır. Bu nedenle Sünni İslam Ali'yi, Ebu Bekir, Ömer ibn El-Hattab ve Osman ibn Affan'dan sonra Muhammed'in dördüncü halefi olarak görür. Buna karşın Şii İslam, bir imam tarafından yönetilmeye inanır; Şiilik, Ali'yi İslam halkının ilk imamı yapan kan bağına dayalı bir unvan atfeder.
Bu bakış açısıyla tutarlı olarak, Sünni İslam'da liderlik için neredeyse hiçbir resmi gereklilik yoktur. Bir Sünni camisinde konuşanlar ya da ders verenler, diğer Müslümanların en bilgili ya da bunu yapabilecek yetenekte gördükleri kişilerdir. Ruhani lider -imam- teriminin Sünni kullanımı, özellikle Şii İslam'daki kullanımıyla karşılaştırıldığında gayri resmidir. Sünni yaklaşıma göre, hangi ortamda olursa olsun namaz kıldıran veya ders veren kişi imam olarak hareket etmektedir.
İslam'ın her türünde olduğu gibi Sünniler de Kuran'ı ilahi vahyin nihai ve yanılmaz kaynağı olarak görürler. Ancak Kutsal Kitap'tan farklı olarak Kuran öncelikle bir rivayet ya da diyalog olarak kaleme alınmamıştır. Daha ziyade, Muhammed'e Allah tarafından verildiği varsayılan bireysel ifadelerin bir derlemesidir. Bu nedenle, İslami doktrinler ve uygulamalar çoğunlukla hadis kullanımına dayanır: Sözlü gelenekler koleksiyonlar halinde bir araya getirilir ve kutsal kitapların ikinci bir aşaması gibi kullanılır. Hangi hadisin kabul edileceği ya da reddedileceği Sünni ve Şii İslam gibi mezhepler arasında önemli bir ayrımdır.
Diğer inançların aksine, İslam siyasi, askeri, adli ve dini alanlar arasında çok az ayrım yapar ya da hiç ayrım yapmaz. "İslam Hukuku" veya şeriat kavramı, yaşamın ve kültürün tüm yönleri için geçerlidir. Sonuç olarak, fıkıh adı verilen bir disiplin olan sözlü geleneklerin çeşitli uygulamaları, farklı İslam hukuku ekollerinin gelişmesine yol açmıştır. Sünni İslam'da, şeriatı yorumlamak için kullanılan dört büyük hukuk okulu, mezhep vardır. Bunlar Hanefi, Maliki, Şafii ve Hanbeli'dir. Bunların her biri gündelik hayatı tanımlarken Kuran, hadis ve din alimlerinin ifadeleri arasında farklı bir denge oluşturur.
İslam'ın terörizmle ilişkisini tartışırken şeriatın çeşitli yorumları önemlidir. Beklendiği gibi, herhangi bir grup içinde alt bölümler bulunabilir ve bu bölümlerin her birinin kendi dalları vardır. Dünyanın "İslami terörizm" olarak tanımladığı şeylerin çoğu İslam'ın belirli bir koluyla ilişkilidir: Selefi, Vehhabi'nin bir alt kümesi, kendisi de Hanbeli'nin bir bölümüdür. Selefiler arasında bir azınlık, hedeflerine ulaşmak için aktif şiddet arayışına inanmaktadır. IŞİD, El Kaide ve Boko Haram, İslam teolojisinin bu özel türüyle ilişkilendirilmektedir. Sünni Müslümanların ezici çoğunluğunun bu tür açık terörizm uygulayıcılarıyla yakın bir doktrinsel bağlantısı yoktur.
English
Sünni İslam nedir?
