Câu hỏi
Dân Am-môn là ai?
Trả lời
Xuyên suốt lịch sử ban đầu của Y-sơ-ra-ên, chúng ta thấy Kinh Thánh có nhắc đến dân Am-môn. Họ là ai, họ đến từ đâu và chuyện gì đã xảy ra với họ? Dân Am-môn là người Xê-mít, có quan hệ gần gũi với người Y-sơ-ra-ên. Bất chấp mối quan hệ đó, họ thường được coi là kẻ thù hơn là bạn bè.
Lót, cháu trai của Áp-ra-ham, là tổ tiên của dân Am-môn. Sau khi Áp-ra-ham và Lót phân rẽ nhau (Sáng thế ký 13), Lót định cư tại thành phố Sô-đôm. Khi Đức Chúa Trời hủy diệt Sô-đôm và Gô-mô-rơ vì sự gian ác của họ, Lót và các con gái của ông chạy trốn đến vùng đồi núi ở cuối phía nam của Biển Chết. Có lẽ nghĩ rằng họ là những người duy nhất còn sót lại trên trái đất, nên các con gái của Lót đã chuốc rượu ông và quan hệ loạn luân với ông để sinh con đẻ cái (Sáng thế ký 19:30-38). Cô con gái lớn sinh một con trai tên là Mô-áp (“từ cha”), và cô em cũng sinh được một con trai tên là Bên-Am-mi (“con trai của dân tộc tôi”). Dân Am-môn, hậu duệ của Bên-Am-mi, là dân du mục sống ở khu vực của sông Giô-đanh ngày nay, và tên của thủ đô là Am-man, phản ánh tên của những cư dân cổ xưa đó.
Vào thời Môi-se, những đồng bằng màu mỡ của thung lũng sông Giô-đanh đã bị dân A-mô-rít, Am-môn và Mô-áp chiếm đóng. Khi Y-sơ-ra-ên rời Ai Cập, dân Am-môn từ chối giúp đỡ họ bằng mọi cách, và Đức Chúa Trời đã trừng phạt họ vì đã không hỗ trợ (Phục Truyền Luật Lệ Ký 23:3-4). Tuy nhiên, sau đó, khi dân Y-sơ-ra-ên vào Đất Hứa, Đức Chúa Trời đã chỉ thị cho họ: “Khi đến gần con cháu Am-môn. Chớ đương địch và chớ chiến trận cùng chúng nó; vì ta không cho ngươi chi hết của xứ con cháu Am-môn làm sản nghiệp, bởi ta đã ban xứ đó cho con cháu của Lót làm sản nghiệp” (Phục Truyền Luật Lệ Ký 2:19). Các chi phái Gát, Ru-bên và một nửa chi phái Ma-na-se của Y-sơ-ra-ên tuyên bố lãnh thổ của người A-mô-rít giáp với lãnh thổ của người Am-môn.
Dân Am-môn là một dân tộc ngoại giáo tôn thờ các vị thần Minh-côm và Mo-lóc. Đức Chúa Trời truyền lệnh cho dân Y-sơ-ra-ên không được kết hôn với những người ngoại giáo này, vì hôn nhân khác chủng tộc sẽ khiến dân Y-sơ-ra-ên thờ các thần giả. Sa-lô-môn không vâng lời và kết hôn với Na-a-ma người Am-môn (1 Các Vua 14:21), cũng như nhiều người nữ ngoại giáo khác, và, như Đức Chúa Trời đã cảnh báo, ông bị lôi cuốn vào việc thờ hình tượng (1 Các Vua 11:1-8). Mo-lóc là một vị thần lửa với khuôn mặt của một con bê, với hình ảnh Mo-lóc giang tay đón nhận những hài nhi đã tế lên cho mình. Giống như thần của họ, dân Am-môn rất tàn ác. Khi Na-hách người Am-môn được yêu cầu về các điều khoản của một hiệp ước (1 Sa-mu-ên 11:2), thì ông đề nghị móc con mắt phải của mỗi người Y-sơ-ra-ên. A-mốt 1:13 nói rằng dân Am-môn sẽ mổ bụng những phụ nữ đang mang thai ở những vùng lãnh thổ mà họ chinh phục.
Dưới sự lãnh đạo của vua Sau-lơ, Y-sơ-ra-ên đã đánh bại dân Am-môn và biến họ thành nô lệ. Đa-vít tiếp tục chủ quyền đó đối với dân Am-môn và sau đó bao vây thủ đô để củng cố quyền kiểm soát của mình. Sau khi Y-sơ-ra-ên và Giu-đa bị chia rẽ, dân Am-môn bắt đầu liên minh với kẻ thù của Y-sơ-ra-ên. Dân Am-môn giành lại một số chủ quyền vào thế kỷ thứ bảy trước Công Nguyên, cho đến khi Nê-bu-cát-nết-xa chinh phục họ khoảng một trăm năm sau. Tô-bi-gia người Am-môn (Nê-hê-mi 2:19) có thể là một thống đốc của khu vực dưới sự cai trị của Ba Tư, nhưng cư dân là sự pha trộn của người Am-môn, người Ả Rập và những sắc dân khác. Đến thời Tân Ước, người Do Thái đã định cư ở khu vực này và nó được gọi là Perea. Lần cuối cùng đề cập đến người Am-môn với tư cách là một dân tộc riêng biệt là vào thế kỷ thứ hai bởi Justin Martyr, người nói rằng họ rất đông. Vào một thời điểm nào đó trong thời kỳ La Mã, người Am-môn dường như đã hòa nhập vào xã hội Ả Rập.
English
Dân Am-môn là ai?
