Câu hỏi
Đức tin đạo Baha’I là gì?
Trả lời
Tín ngưỡng Baha'i là một trong những tôn giáo thế giới mới hơn, có nguồn gốc ban đầu từ Hồi giáo dòng Shi'ite ở Ba Tư (Iran ngày nay). Tuy nhiên, nó đã đạt được một vị thế độc đáo của riêng mình. Tín ngưỡng Baha'i đã tự phân biệt mình như một tôn giáo thế giới duy nhất vì độ quy mô của nó (5 triệu thành viên), quy mô toàn cầu (236 quốc gia), quyền tự chủ thực tế khỏi tôn giáo mẹ là Hồi giáo, và tính độc đáo về mặt giáo lý (độc thần nhưng bao trùm).
Tiền thân sớm nhất của tín ngưỡng Baha'i là Sayid Ali Muhammad, người vào ngày 23 tháng 5 năm 1844, tự xưng là Bab ("Cổng"), hiện thân thứ tám của Đức Chúa Trời và đầu tiên kể từ Muhammad. Ngụ ý trong tuyên bố đó - sự phủ nhận Muhammad là nhà tiên tri cuối cùng và vĩ đại nhất cũng như phủ nhận thẩm quyền độc nhất của Kinh Koran. Hồi giáo không có thiện chí với những suy nghĩ như vậy. Bab và những người theo ông được gọi là Babis, đã chứng kiến cuộc đàn áp nặng nề và đẫm máu trước khi Bab bị hành quyết như một tù nhân chính trị chỉ sáu năm sau đó tại Tabríz, Ádhirbáyján, vào ngày 9 tháng 7 năm 1850. Nhưng trước khi chết, Bab đã nói về một nhà tiên tri sắp đến, được gọi là "Đấng mà Đức Chúa Trời sẽ bày tỏ." Vào ngày 22 tháng 4 năm 1863, Mirza Husayn Ali, một trong những môn đồ của ông, tuyên bố mình là người ứng nghiệm lời tiên tri đó và là hiện thân mới nhất của Đức Chúa Trời. Ông được phong tước hiệu Baha'u'llah ("vinh quang của Đức Chúa Trời"). Do đó, ông được xem như là một kiểu hiện thân của "Giăng Báp-tít" đưa dẫn đến Baha'u'llah, ông là hiện thân rất quan trọng cho thời đại này. Những người theo ông được gọi là Baha’is. Tính độc đáo của niềm tin Baha'i chớm nở này, như người ta đã gọi nó, trở nên rõ ràng trong các tuyên bố của Baha'u'llah. Ông ta không chỉ tuyên bố mình là nhà tiên tri mới nhất được thấy trước trong Hồi giáo Shi'ite, ông cũng tuyên bố mình là hiện thân của Chúa, ông ta còn tuyên bố ông là sự tái lâm của Đấng Christ, Chúa Thánh Linh theo lời hứa, Ngày của Chúa, Phật Di Lặc (từ Phật giáo), và Krishna (từ Ấn Độ giáo – hiện thân thứ tám của thần Vishnu). Một kiểu chủ nghĩa đa thần rõ ràng ngay từ những giai đoạn đầu của tín ngưỡng Baha'i.
Không có hiện thân nào khác được cho là đã đến kể từ Baha'u'llah, nhưng quyền lãnh đạo của ông đã được bổ nhiệm theo lịch trình. Ông đã chỉ định một người kế vị là con trai mình, Abbas Effendi (sau này là Abdu'l-Baha, "nô lệ của Baha"). Mặc dù những người kế vị không thể nói câu thánh thư được Đức Chúa Trời soi dẫn, nhưng họ có thể giải thích câu Kinh Thánh một cách sai lạc và được xem như là sự duy trì lời lẽ thật của Đức Chúa Trời trên đất. Abdu'l-Baha bổ nhiệm cháu trai của mình là Shoghi Effendi làm người kế vị. Tuy nhiên, Shoghi Effendi đã qua đời trước khi trở thành người kế vị. Khoảng trống liền được lấp đầy bởi một cơ quan quản lý được tổ chức khéo léo có tên là Nhà Công lý Toàn cầu, vẫn nắm quyền cho đến ngày nay với tư cách là cơ quan quản lý cho thế giới đức tin Baha'i. Ngày nay, tín ngưỡng Baha'i tồn tại như một tôn giáo thế giới với các hội nghị quốc tế được tổ chức hàng năm tại Tòa nhà Công lý Toàn cầu ở Haifa, Israel.
Các học thuyết cốt lõi của niềm tin Baha'i có thể hấp dẫn bởi sự đơn giản của chúng:
1) Tôn thờ một Đức Chúa Trời và sự hòa giải với tất cả các tôn giáo lớn.
2) Đánh giá cao sự đa dạng và đạo đức của gia đình nhân loại và xóa bỏ mọi thành kiến.
3) Thiết lập hòa bình thế giới, bình đẳng nam nữ và phổ cập giáo dục.
4) Hợp tác giữa khoa học và tôn giáo trong việc cá nhân tìm kiếm chân lý.
Đối với những điều này có thể được thêm vào một số niềm tin và thực hành ngầm:
5) Một ngôn ngữ phụ trợ phổ quát.
6) Các Trọng lượng và Phép đo Phổ quát.
7) Đức Chúa Trời là Đấng không thể biết đến, tuy nhiên, Ngài tự bày tỏ mình qua những biểu hiện.
8) Những biểu hiện này là một loại mặc khải tiệm tiến.
9) Không cưỡng ép theo đạo (làm chứng hung hăng).
10) Nghiên cứu các kinh sách khác ngoài các sách Baha'i.
11) Cầu nguyện và thờ phượng là bắt buộc và phần lớn theo hướng dẫn cụ thể.
Tín ngưỡng Baha'i khá phức tạp và nhiều tín đồ ngày nay có học thức, có tài hùng biện, theo chủ nghĩa chiết trung, tự do về mặt chính trị, nhưng bảo thủ về mặt xã hội (tức là chống phá thai, gia đình theo truyền thống, v.v.). Hơn nữa, những người Baha'i không chỉ được mong đợi hiểu kinh điển Baha'i độc đáo của riêng họ mà còn được mong đợi nghiên cứu kinh điển của các tôn giáo khác trên thế giới. Do đó, hoàn toàn có thể bắt gặp một người Baha'i được dạy dỗ về Cơ đốc giáo nhiều hơn là người theo đạo Cơ Đốc bình thường. Hơn nữa, tín ngưỡng Baha'i nhấn mạnh vào giáo dục kết hợp với các giá trị tự do nhất định như chủ nghĩa bình đẳng giới, giáo dục phổ cập và sự hài hòa giữa khoa học và tôn giáo. Tuy nhiên, niềm tin Baha'i có nhiều lỗ hổng thần học và mâu thuẫn về giáo lý. So với Cơ Đốc giáo, những giáo lý cốt lõi của nó chỉ mang tính tương đồng về bề ngoài của chúng. Sự khác biệt rất sâu sắc và cơ bản. Niềm tin Baha'i được phát thảo công phu, và một bài phê bình đầy đủ sẽ mang tính phổ quát. Vì vậy, chỉ có một vài nhận xét được thực hiện dưới đây.
Niềm tin của người Baha'i dạy rằng con người không thể biết được bản chất của Đức Chúa Trời. Người Baha’i gặp khó khăn trong việc giải thích làm thế nào họ có thể có một thần học công phu về Đức Chúa Trời nhưng vẫn khẳng định rằng Đức Chúa Trời là "không thể biết được." Và cũng không có ý nghĩa gì khi nói rằng các nhà tiên tri và các thần linh nói cho nhân loại về Thượng đế bởi vì, nếu Thượng đế là "không thể biết được", thì nhân loại không có điểm tham chiếu để phân biệt giáo sư nào nói thật. Cơ Đốc giáo dạy một cách đúng đắn rằng Đức Chúa Trời có thể được biết đến, như nhận biết qua thiên nhiên ngay cả đối với những người không tin, mặc dù họ có thể không có kiến thức liên quan về Đức Chúa Trời. Rô-ma 1:20 cho biết, "bởi những sự trọn lành của Ngài mắt không thấy được, tức là quyền phép đời đời và bổn tánh Ngài, thì từ buổi sáng thế vẫn sờ sờ như mắt xem thấy, khi người ta xem xét công việc của Ngài…" Chúng ta có thể biết Đức Chúa Trời, không chỉ qua sự sáng tạo mà còn qua Lời Ngài và sự hiện diện của Đức Thánh Linh, Đấng dẫn dắt, hướng dẫn chúng ta và làm chứng rằng chúng ta là con của Ngài (Rô-ma 8:14-16). Chúng ta không chỉ có thể biết Ngài, mà còn có thể nhận biết Ngài một cách mật thiết với tư cách Ngài là "Abba, Cha" của chúng ta (Ga-la-ti 4:6). Đúng, sự vô hạn của Đức Chúa Trời có thể không phù hợp với tâm trí hữu hạn của chúng ta, nhưng con người vẫn có thể hiểu biết một phần về Đức Chúa Trời, điều hoàn toàn đúng và có ý nghĩa tương đối.
Về Chúa Giê-su, tín ngưỡng Baha'i dạy rằng Ngài là một biểu hiện của Đức Chúa Trời nhưng không phải là hiện thân. Sự khác biệt nghe có vẻ nhỏ nhưng thực sự là rất lớn. Baha’is tin rằng Thượng đế là không thể biết được; do đó, Đức Chúa Trời không thể tự mình nhập thể Ngài để hiện diện giữa loài người. Nếu Chúa Giê-su là Đức Chúa Trời theo nghĩa đen nhất, và Chúa Giê-su có thể biết được, thì Đức Chúa Trời cũng có thể biết được, và học thuyết Baha'i đó đã bùng nổ. Vì vậy, Baha’i dạy rằng Chúa Giê-su là hình ảnh phản chiếu của Đức Chúa Trời. Giống như một người có thể nhìn vào hình ảnh phản chiếu của mặt trời trong gương và nói, "Có mặt trời," vậy người ta có thể nhìn vào Chúa Giê-su và nói, "Có Đức Chúa Trời" nghĩa là "Có một sự phản chiếu của Thượng đế." Ở đây một lần nữa vấn đề về việc giảng dạy rằng Đức Chúa Trời là những bề mặt "không thể biết được" vì sẽ không có cách nào để phân biệt giữa những lời tiên tri hay sách tiên tri đúng và sai. Tuy nhiên, Cơ đốc nhân có thể tranh luận rằng Đấng Christ đã đặt chính Ngài ra khỏi mọi biểu hiện khác và đã xác nhận thần tính qua sự tự chứng thực của Ngài bằng việc sống lại từ cõi chết (1 Cô-rinh-tô 15), một điểm mà người Baha’i cũng phủ nhận. Mặc dù sự sống lại là một phép lạ, nhưng nó vẫn là một sự thật lịch sử có thể bảo vệ được, dựa trên cơ sở của bằng chứng. Tiến sĩ Gary Habermas, Tiến sĩ William Lane Craig, và N.T. Wright đã làm rất tốt trong công tác bảo vệ tính lịch sử sự phục sinh của Chúa Giê-su Christ.
Niềm tin Baha'i cũng phủ nhận tính toàn vẹn duy nhất của Đấng Christ và của Kinh Thánh. Theo niềm tin Baha'I, Krishna, Phật, Chúa Giê-su, Muhammad, Bab và Baha'u'llah đều là những biểu hiện của Đức Chúa Trời, và người mới nhất (người đến sau cùng) trong số này sẽ có quyền cao nhất vì ông ta sẽ có sự mặc khải đầy đủ nhất của Đức Chúa Trời, theo ý tưởng của sự mặc khải tiến bộ. Ở đây, những lời biện hộ của Cơ Đốc giáo có thể được sử dụng để chứng minh tính độc nhất về các tuyên bố của Cơ Đốc giáo và tính trung thực về mặt giáo lý và thực tiễn của nó, loại trừ các hệ thống tôn giáo đối lập. Tuy nhiên, Baha'i lo ngại vì cho rằng tất cả các tôn giáo lớn trên thế giới cuối cùng đều có thể hòa giải được. Mọi sự khác biệt sẽ được giải thích như sau:
1) Các Quy luật Xã hội — Thay vì Các Quy luật Thần linh siêu văn hóa.
2) Sự mặc khải ban đầu — Trái ngược với sự mặc khải sau này “đầy đủ hơn”.
3) Giảng dạy không đúng hoặc diễn giải sai lạc.
Nhưng ngay cả khi cấp những bằng cấp này, các tôn giáo trên thế giới quá đa dạng và quá khác biệt về cơ bản để có thể dung hòa được. Cho rằng các tôn giáo trên thế giới rõ ràng là dạy và thực hành những điều trái ngược, người Baha'i mang gánh nặng là phải cứu vãn các tôn giáo lớn trên thế giới như phá bỏ hầu hết mọi nền tảng từ các tôn giáo đó. Trớ trêu thay, các tôn giáo bao hàm nhất - Phật giáo và Ấn Độ giáo - về mặt kinh điển là vô thần và phiếm thần (tương ứng), và chủ nghĩa vô thần hay phiếm thần đều không được chấp nhận trong niềm tin Baha'i độc thần nghiêm ngặt. Trong khi đó, các tôn giáo ít bao hàm nhất về mặt thần học của tín ngưỡng Baha'i - Hồi giáo, Cơ đốc giáo, Do Thái giáo – lại là độc thần, như Baha'i.
Ngoài ra, tín ngưỡng Baha'i dạy một loại cứu rỗi dựa trên việc làm. Giáo lý cốt lõi của tín ngưỡng Baha'i không khác nhiều so với Hồi giáo về cách được cứu, ngoại trừ, đối với người Baha'i, người ta ít nói về thế giới bên kia. Cuộc sống trên thế gian này tràn ngập những việc làm tốt để cân bằng lại những việc làm xấu xa của một người và cho thấy bản thân của một người xứng đáng được giải cứu cuối cùng. Tội lỗi không phải trả giá hoặc mất đi; đúng hơn, nó được bào chữa bởi một Đức Chúa Trời nhân từ. Con người không thật sự có mối liên hệ đáng kể nào với Đức Chúa Trời. Trên thực tế, Baha’is dạy rằng không có đặc tính trong bản chất của Đức Chúa Trời, mà chỉ có trong những biểu hiện của Ngài. Vì vậy, Đức Chúa Trời không dễ dàng nhân nhượng trong mối liên hệ với con người. Theo đó, học thuyết về ân sủng của Cơ Đốc giáo được giải thích lại để "ân điển" có nghĩa là "sự nhân từ của Đức Chúa Trời đối với nhân loại giúp cho họ có cơ hội nhận được sự cứu chuộc". Dựa vào học thuyết này là phủ nhận sự chết chuộc tội hy sinh của Chúa Giê-su và xem nhẹ tội lỗi.
Quan điểm của Cơ đốc nhân về sự cứu chuộc rất khác. Tội lỗi được hiểu là hậu quả vĩnh viễn và vô hạn vì nó là tội ác phổ biến chống lại một Đức Chúa Trời toàn hảo vô hạn (Rô-ma 3:10, 23). Tương tự như vậy, tội lỗi lớn đến mức đáng phải hy sinh mạng sống (huyết) và phải chịu hình phạt đời đời ở thế giới bên kia. Nhưng Đấng Christ phải chịu trả cái giá mà tất cả nhân loại đều mắc nợ, Ngài chết như một vật hy sinh vô tội cho cả nhân loại tội lỗi. Vì con người không thể làm gì để chuộc tội hoặc để xứng đáng với phần thưởng đời đời, nên họ phải chết vì tội lỗi của chính mình hoặc tin rằng Đấng Christ đã nhân từ chết thay cho mình (Ê-sai 53; Rô-ma 5:8). Vì vậy, sự cứu chuộc hoặc là bởi ân điển của Đức Chúa Trời qua đức tin của con người, hoặc không có sự cứu chuộc đời đời.
Không có gì ngạc nhiên khi niềm tin Baha'i tuyên bố Baha'u'llah là sự tái lâm của Đấng Christ. Chính Chúa Giê-su đã cảnh báo chúng ta trong Phúc Âm Ma-thi-ơ về thời kỳ cuối cùng: “Khi ấy, nếu có ai nói với các ngươi rằng: Kìa, Đấng Christ ở đây, hay là: Ở đó, thì đừng tin. Vì nhiều christ giả và tiên tri giả sẽ dấy lên, làm những dấu lớn, phép lạ, nếu có thể được thì họ cũng đến dỗ dành chính những người được chọn” (Ma-thi-ơ 24:23-24). Điều thú vị là Baha’i thường phủ nhận hoặc giảm thiểu bất kỳ phép lạ nào của Baha'u'llah. Những tuyên bố về tính độc nhất thần linh của ông ta dựa trên quyền lực tự chứng thực, trí tuệ kỳ lạ và không có học thức, khả năng viết lách sung mãn, lối sống trong sáng, sự đồng thuận của đa số và các thử nghiệm chủ quan khác. Các bài kiểm tra khách quan hơn, chẳng hạn như ứng nghiệm tiên tri sử dụng nhiều cách giải thích kinh thánh mang tính ngụ ngôn (xem Kẻ trộm trong đêm của William Sears). Niềm tin vào Baha'u'llah phần lớn giảm xuống chỉ ở mức độ tin tưởng - liệu một người có sẵn sàng chấp nhận ông là biểu hiện của Đức Chúa Trời, trong trường hợp không có bằng chứng khách quan? Tất nhiên, Cơ Đốc giáo cũng kêu gọi đức tin, nhưng Cơ đốc nhân có bằng chứng mạnh mẽ và có thể chứng minh cùng với đức tin đó.
Do đó, niềm tin của người Baha'i không phù hợp với Cơ Đốc giáo chính thống, và theo đúng nghĩa của nó, nó có nhiều điều để giải đáp. Làm thế nào một Đức Chúa Trời không thể biết được lại có thể gợi ra một thần học phức tạp như vậy và biện minh cho một tôn giáo thế giới mới là một điều bí ẩn. Niềm tin của người Baha’i rất yếu kém trong việc giải quyết tội lỗi, xem nó như thể nó không phải là một vấn đề lớn và có thể vượt qua bằng nỗ lực của con người. Thần tính của Đấng Christ bị phủ nhận, cũng như giá trị hiển nhiên và bản chất nghĩa đen của sự sống lại của Đấng Christ. Và đối với tín ngưỡng Baha'i, một trong những vấn đề lớn nhất của nó chính là tính đa nguyên. Đó là, làm thế nào người ta có thể dung hòa các tôn giáo khác nhau như vậy mà không khiến chúng bị rút ruột về phương diện thần học? Có thể dễ dàng lập luận rằng các tôn giáo trên thế giới có những điểm tương đồng trong các giáo lý đạo đức của họ và có một số khái niệm về thực tại sau cùng. Nhưng hoàn toàn khác là cố gắng tranh luận về sự thống nhất trong những lời dạy cơ bản của họ về thực tại cuối cùng là gì và về cơ bản của những đạo đức đó như thế nào.
English
Đức tin đạo Baha’I là gì?
