Câu hỏi
Tiến hóa hữu thần là gì?
Trả lời
Tiến hóa hữu thần là một trong ba thế giới quan chính về nguồn gốc sự sống, hai thế giới quan kia là tiến hóa vô thần (cũng thường được biết đến là tiến hóa Darwin và tiến hóa tự nhiên) và sự sáng thế đặc biệt.
Tiến hóa vô thần nói rằng không có Đức Chúa Trời và sự sống có thể và đã nảy sinh ra một cách tự nhiên từ những khối cơ bản (hay gọi tắt là các khối cơ bản) không có sự sống có từ trước dưới tác động của các luật tự nhiên (như trọng lực, …) mặc dầu nguồn gốc của các luật tự nhiên này không được giải thích. Sự sáng thế đặc biệt nói rằng Đức Chúa Trời đã tạo nên sự sống trực tiếp, hoặc từ cái không có hoặc từ các vật chất có từ trước.
Tiến hóa hữu thần nói một trong hai điều. Sự lựa chọn thứ nhất là có một Đức Chúa Trời, nhưng Ngài đã không trực tiếp dính dáng đến nguồn gốc sự sống. Ngài có thể đã tạo nên các khối cơ bản, Ngài có thể đã tạo nên các luật tự nhiên, Ngài thậm chí có thể đã tạo nên những điều này với kết quả là sự nảy sinh của sự sống trong tâm trí, nhưng ở một thời điểm nào đó ban đầu Ngài đã lui lại và để sự sáng tạo của Ngài đảm nhiệm. Ngài để nó làm điều nó làm, bất kể điều đó là gì, và sự sống cuối cùng đã nảy sinh từ vật chất không có sự sống. Quan điểm này là tương tự với thuyết tiến hóa vô thần ở chỗ nó cho là sự sống có nguồn gốc tự nhiên.
Sự lựa chọn thứ hai của thuyết tiến hóa hữu thần là Đức Chúa Trời đã không thực hiện chỉ một hay hai phép lạ để mang đến nguồn gốc của sự sống như chúng ta biết nó. Các phép lạ của Ngài đã là liên miên không ngớt. Ngài đã dẫn dắt sự sống từng bước một đến quỹ đạo đem nó từ trạng thái đơn giản nguyên sinh đến trạng thái phức tạp hiện nay, tương tự với cây tiến hóa của sự sống của Darwin (cá sinh ra các loài lưỡng cư, rồi đến các loài lưỡng cư này sinh ra các loài bò sát, đến lượt các loài bò sát sinh ra các loài chim và các loài động vật có vú, …). Ở chỗ sự sống đã không thể tiến hóa một cách tự nhiên ( làm thế nào các chi (chân) của một động vật bò sát tiến hóa thành cánh của một con chim một cách tự nhiên?), thì Đức Chúa Trời bước vào. Quan điểm này tương tự với thuyết sáng thế đặc biệt ở chỗ nó cho rằng Đức Chúa Trời đã hành động một cách siêu nhiên theo cách nào đó để mang lại sự sống như chúng ta biết nó.
Có vô số khác biệt giữa quan điểm sự sáng thế đặc biệt theo Kinh Thánh và quan điểm tiến hóa hữu thần. Một khác biệt quan trọng liên quan đến quan điểm tương ứng của chúng về sự chết. Các nhà tiến hóa hữu thần có khuynh hướng tin rằng trái đất có hàng tỷ năm tuổi và cột địa chất chứa đựng hồ sơ hóa thạch tương ứng với những kỷ nguyên dài. Vì con người không xuất hiện cho đến cuối hồ sơ hóa thạch, các nhà tiến hóa hữu thần tin rằng nhiều sinh vật đã sống, đã chết, và trở nên tuyệt chủng rất lâu trước sự xuất hiện muộn màng của con người. Điều này có nghĩa là sự chết đã tồn tại trước A-đam và tội lỗi của ông.
Những người tin theo sự sáng thế trong Kinh Thánh tin rằng trái đất tương đối trẻ và hồ sơ hóa thạch đó đã được thiết lập trong suốt và sau cơn lụt thời Nô-ê. Sự xếp thành tầng của các lớp hóa thạch được cho là đã xảy ra do sự hóa lỏng và sự sắp xếp thủy học, mà cả hai đều là những hiện tượng được quan sát. Điều này đặt hồ sơ hóa thạch cùng sự chết và sự tàn sát mà nó mô tả hàng trăm năm sau tội lỗi của A-đam.
Một sự khác biệt quan trọng khác giữa hai quan điểm là cách họ đọc sách Sáng Thế Ký. Những người theo thuyết tiến hóa hữu thần có khuynh hướng tán thành hoặc thuyết mỗi ngày sáng tạo là một thời kỳ hoặc thuyết khung thời gian, mà cả hai đều là những giải thích phúng dụ cho tuần lễ sáng tạo trong Sáng Thế Ký đoạn 1. Những người tin theo thuyết sáng thế trái đất trẻ tán thành một ngày 24 giờ như họ đọc trong Sáng Thế Ký đoạn 1. Từ quan điểm Kinh Thánh, cả hai quan điểm tiến hóa hữu thần đều khiếm khuyết ở chỗ chúng không nhất quán với ký thuật về sự sáng thế trong Sáng Thế Ký.
Các nhà tiến hóa hữu thần tưởng tượng ra một kịch bản theo thuyết Darwin, trong đó các ngôi sao đã tiến hóa/xuất hiện, rồi sau đó là thái dương hệ của chúng ta, sau đó đến trái đất, rồi các loài thực vật và các loài động vật, và cuối cùng là con người. Hai quan điểm tiến hóa hữu thần đều không đồng ý vai trò của Đức Chúa Trời trong việc bày tỏ ra các sự kiện, nhưng nói chung họ đều đồng ý về dòng thời gian theo Darwin. Dòng thời gian này mâu thuẫn với ký thuật sáng thế của Sáng Thế Ký. Lấy ví dụ, Sáng Thế Ký đoạn 1 nói rằng trái đất đã được tạo ra trong ngày thứ nhất và mặt trời, mặt trăng và các ngôi sao đã chưa được tạo nên cho đến ngày thứ tư. Một số người biện luận rằng từ ngữ của Sáng Thế Ký gợi ý rằng mặt trời, mặt trăng, và các ngôi sao thật sự đã được tạo ra ở ngày thứ nhất nhưng chúng đã không thể nhìn thấy được qua bầu khí quyển của trái đất cho đến ngày thứ tư, dẫn đến sự xếp đặt chúng vào ngày thứ tư. Đây là hơi/khá suy diễn, vì ký thuật của Sáng Thế Ký khá rõ ràng rằng trái đất đã không có một bầu khí quyển cho tới ngày thứ hai. Nếu mặt trời, mặt trăng, và các vì sao đã được tạo nên trong ngày thứ nhất, thì chúng lẽ ra đã được nhìn thấy trong ngày thứ nhất.
Cũng vậy, ký thuật Sáng Thế Ký nói rõ ràng rằng các loài chim được tạo ra cùng với các sinh vật biển trong ngày thứ năm trong khi các loài động vật trên đất không được tạo ra cho tới ngày thứ sáu. Điều này mâu thuẫn trực tiếp với quan điểm Darwin cho rằng các loài chim đã tiến hóa từ các loài động vật trên đất. Ký thuật Kinh Thánh nói rằng các loài chim có trước các loài động vật trên đất. Quan điểm tiến hóa hữu thần nói chính xác điều ngược lại.
Một trong những khuynh hướng đáng tiếc trong Cơ Đốc Giáo hiện đại là khuynh hướng diễn giải Sáng Thế Ký để làm cho phù hợp với các thuyết tiến hóa. Nhiều giáo sư dạy Kinh Thánh và các nhà biện giáo nổi tiếng đã và đang chịu lép những người theo thuyết tiến hóa và đi đến chỗ tin rằng bám chặt vào một sự giải thích Sáng Thế Ký theo nghĩa đen thì bằng cách này hay cách khác là có hại cho tính đáng tin của các Cơ Đốc Nhân. Có lẽ, những người theo thuyết tiến hóa sẽ mất đi sự tôn trọng đối với những người mà niềm tin trong Kinh Thánh của họ là quá mong manh đến nỗi họ sẵn sàng nhanh chóng thỏa hiệp nó. Mặc dầu số lượng những người theo thuyết sang thế thật sự có thể đang teo lại trong giới hàn lâm, một vài tổ chức trung tín như Các Câu Trả Lời Trong Sáng Thế Ký, Hội Nghiên Cứu Sự Sáng Thế, và Viện Nghiên Cứu Sự Sáng Thế đã và đang quả quyết rằng Kinh Thánh không chỉ tương thích với nền khoa học thật sự, nhưng cũng xác nhận rằng không một lời nào trong Kinh Thánh trước nay bị bác bỏ bởi nền khoa học chân chính cả. Kinh Thánh là Lời hằng sống của Đức Chúa Trời, được ban cho chúng ta bởi Đấng Tạo Hóa của vũ trụ, và sự mô tả của Ngài về cách Ngài đã tạo nên vũ trụ đó là không tương thích với thuyết tiến hóa, thậm chí một sự hiểu “hữu thần” về thuyết tiến hóa.
English
Tiến hóa hữu thần là gì?
