Vraag: "Waarom stond God polygamie/bigamie toe in de Bijbel?"
Antwoord:
Het vraagstuk van polygamie is interessant omdat de meeste mensen polygamie vandaag de dag als immoreel beschouwen, terwijl de Bijbel het nergens expliciet veroordeelt. Het eerste voorbeeld van polygamie/bigamie in de Bijbel was dat van Lamech in Genesis 4:19: “Lamech nam twee vrouwen.” Diverse prominente mannen in het Oude Testament pleegden polygamie. Abraham, Jacob, David, Salomo en anderen hadden allen meerdere vrouwen. In 2 Samuel 12:8 zei God middels de profeet Nathan dat als David niet genoeg had aan zijn vrouwen en bijvrouwen, Hij er David zelfs nog meer zou hebben gegeven. Salomo had 700 vrouwen en 300 bijvrouwen (feitelijk echtgenotes maar met een lagere status) volgens 1 Koningen 11:3. Wat moeten wij met deze voorbeelden van polygamie in het Oude Testament? Er moeten drie vragen beantwoord worden: 1) Waarom stond God polygamie toe in het Oude Testament? 2) Hoe kijkt God vandaag de dag tegen polygamie aan? 3) Waarom is het anders geworden?
1) Waarom stond God polygamie toe in het Oude Testament? De Bijbel vermeldt niet specifiek waarom God polygamie toestond. Wanneer we speculeren over Gods stilzwijgen, moeten we een aantal zaken in overweging nemen. Allereerst zijn er altijd meer vrouwen in de wereld geweest dan mannen. Huidige statistieken laten zien dat ongeveer 50.5 procent van de wereldbevolking uit vrouwen bestaat, tegen 49.5 procent mannen. Er van uitgaande dat die percentages vroeger hetzelfde waren, en vermenigvuldigd met miljoenen mensen, zouden er tienduizenden vrouwen méér dan mannen geweest zijn. Ten tweede was oorlogsvoering in die tijd bij uitstek gewelddadig, met een ongelooflijk hoog sterftecijfer. Dat zou tot een nog groter percentage vrouwen ten opzichte van het aantal mannen geleid hebben. Ten derde was het door de patriarchale maatschappijen bijna onmogelijk voor een ongetrouwde vrouw om in haar eigen levensonderhoud te voorzien. Vrouwen waren vaak ongeschoold en niet opgeleid. Vrouwen waren afhankelijk van vaders, broers en echtgenoten voor levensonderhoud en bescherming. Ongetrouwde vrouwen werden vaak het slachtoffer van prostitutie en slavernij. Het aanmerkelijke verschil tussen het aantal vrouwen en mannen zou er voor heel veel vrouwen toe geleid hebben dat zij zich in niet te benijden situaties bevonden.
Dus het lijkt er op dat God wellicht polygamie heeft toegestaan om vrouwen die anders geen man konden vinden, te beschermen en in hun levensonderhoud te voorzien. Een man had meerdere vrouwen en diende als kostwinner en beschermer voor hen allen. Hoewel het beslist niet ideaal was, was het leven in het huishouden van een polygamiepleger veel beter dan de alternatieven: prostitutie, slavernij of honger lijden. Behalve de bescherming-/voorzieningoverweging, maakte polygamie het mogelijk dat de mensheid zich veel sneller uitbreidde, in navolging van Gods gebod om “ vruchtbaar en talrijk te zijn en de hele aarde te bevolken.” (Genesis 9:7). Mannen zijn in staat om in eenzelfde periode meerdere vrouwen zwanger te maken, waardoor de mensheid veel sneller groeit dan wanneer elke man slechts één kind per jaar zou kunnen voortbrengen.
2) Hoe kijkt God vandaag de dag tegen polygamie aan? Zelfs toen polygamie toestaan was, stelde de Bijbel monogamie voor als de leefwijze die het meest aansluit op Gods ideaal voor het huwelijk. De Bijbel zegt dat volgens Gods oorspronkelijke bedoeling één man met slechts één vrouw getrouwd was: “Zo komt het dat een man zich losmaakt van zijn vader en moeder en zich hecht aan zijn vrouw (niet vrouwen), met wie hij één van lichaam (niet van lichamen) wordt” (Genesis 2:24). Hoewel Genesis 2:24 het niet zozeer heeft over het aantal mensen dat betrokken is bij een huwelijk, als wel over een omschrijving van het huwelijk zelf, moet gelet worden op het consequente gebruik van enkelvouden. In Deuteronomium 17:14-20 zegt God dat het de koning niet toegestaan is om er veel vrouwen op na te houden (of paarden of goud). Hoewel je dit niet kunt interpreteren als een gebod dat de koningen monogaam moeten zijn, kan het wel uitgelegd worden als een verklaring dat het hebben van meerdere vrouwen tot problemen leidt. Dit valt duidelijk te zien in het leven van Salomo (1 Koningen 11:3-4).
In het Nieuwe Testament noemen 1 Timoteüs 3:2, 12 en Titus 1:6 “de echtgenoot van één vrouw” in een lijst van aanbevelingen voor geestelijk leiderschap. Er is enige discussie over wat deze aanbeveling precies inhoudt. De zin kan letterlijk vertaald worden als “een man met één vrouw.” Ongeacht of dit nu wel of niet alleen slaat op polygamie, kan een polygamiepleger in elk geval nooit beschouwd worden als een “man met één vrouw”. Hoewel deze kwalificeringen specifiek slaan op geestelijke leiders, zouden ze net zo zeer van toepassing moeten zijn op alle Christenen. Moeten niet alle Christenen “…. onberispelijk zijn, sober, bezonnen, gematigd, gastvrij en een goede leraar, en niet te veel drinken of driftig zijn, maar vredelievend en vriendelijk, en niet geldzuchtig” (1 Timoteüs 3:2-4)? Als het onze roeping is om heilig te zijn (1 Petrus 1:16), en als deze normen heilig zijn voor ouderlingen en kerkvoogden, dan zijn ze heilig voor ons allen.
Efeziërs 5:22-33 heeft het over de relatie tussen echtgenoten en echtgenotes. Wanneer het gaat over een echtgenoot (enkelvoud), is er ook altijd sprake van een echtgenote (enkelvoud). “Want een man is het hoofd van zijn vrouw (enkelvoud)… Wie zijn vrouw (enkelvoud) liefheeft, heeft zichzelf lief. Daarom zal een man zijn vader en moeder verlaten en zich hechten aan zijn vrouw (enkelvoud), en die twee zullen één lichaam zijn. Elk van u moet ook zijn vrouw (enkelvoud) liefhebben als zichzelf, en een vrouw (enkelvoud) moet ontzag hebben voor haar man (enkelvoud).” Hoewel een enigszins parallel lopende passage in Kolossenzen 3:18-19 verwijst naar echtgenote(n)(s) in het meervoud, is het duidelijk dat Paulus alle echtgenoten en echtgenotes onder de Kolossenzengemeenschap aanspreekt en niet zegt dat een man meerdere vrouwen zou kunnen hebben. In tegenstelling hiermee beschrijft Efeziërs 5:22-33 specifiek de getrouwde relatie. Als polygamie toegestaan zou zijn, valt de hele overeenkomst van de verbintenis tussen Christus en Zijn lichaam (de kerk) en de man-vrouw relatie uit elkaar.
3) Waarom is het anders geworden? Het is niet zozeer dat God ineens iets niet meer goed vond wat Hij eerder wel goed vond, als wel dat Hij terugkeert naar Zijn oorspronkelijke plan. Zelfs in de tijd van Adam en Eva was polygamie niet Gods oorspronkelijke bedoeling. Het lijkt er op dat God polygamie goed gevonden heeft om een probleem op te lossen, maar het was niet het ideaal. In de meeste hedendaagse maatschappijen is er absoluut geen noodzaak voor polygamie. Vandaag de dag zijn in de meeste culturen vrouwen in staat om in hun eigen levensonderhoud te voorzien en zichzelf te beschermen, waardoor het enige “positieve” aspect van polygamie vervalt. Verder is in de meeste moderne landen polygamie verboden. Volgens Romeinen 13:1-7 moeten wij het gezag van de overheid erkennen. Het enige moment waarop het overtreden van de wet toegestaan is door de Schrift, is als de wet ingaat tegen Gods geboden (Handelingen 5:29). Aangezien God polygamie alleen maar toestaat, maar het niet gebiedt, moet een wet die polygamie verbiedt geëerbiedigd worden.
Zijn er situaties waarin polygamie ook vandaag de dag nog toegestaan zou worden? Misschien, maar het is ondenkbaar dat er werkelijk geen andere oplossing mogelijk zou zijn. Gezien het “één lichaam” aspect van het huwelijk en de noodzaak voor saamhorigheid en harmonie in een huwelijk, en de afwezigheid van een echte reden voor polygamie, zijn wij er vast van overtuigd dat God met polygamie niet geëerd wordt en dat het niet Zijn idee van het huwelijk is.
