Vraag
Wat is sola scriptura?
Antwoord
De woorden “sola scriptura” stammen uit het Latijn: "sola" betekent "alleen", "grond", "basis" en het woord "scriptura" betekent "geschriften", een verwijzing naar de Schrift. “Sola scriptura” betekent dat de Schrift het enige gezag is voor het geloof en de Christelijke geloofspraktijk. De Bijbel is volledig, gezaghebbend en waar. "Elk schriftwoord is ‘door God geïnspireerd’ en is dus bruikbaar voor het onderricht, voor het weerleggen van dwalingen, voor de verbetering van de zeden en voor de opvoeding tot een rechtschapen leven..." (2 Timoteüs 3:16)
Sola scriptura was de “strijdkreet” van de Protestantse reformatie. Eeuwenlang had de Rooms-katholieke Kerk haar tradities al een hoger gezag toegekend dan de Bijbel. Dit leidde tot een groot aantal praktijken dat feitelijk strijdig met de Bijbel was. Enkele voorbeelden hiervan zijn: het bidden tot heiligen en/of Maria, de onbevlekte ontvangenis, transsubstantiatie, de kinderdoop, volle aflaten en het pauselijk gezag. Maarten Luther, de grondlegger van de Lutheraanse kerk en de vader van de Protestantse reformatie, berispte de Katholieke Kerk vanwege haar on-Bijbelse leerstellingen. De Katholieke Kerk dreigde Maarten Luther met excommunicatie (en met de dood) als hij zijn woorden niet zou herroepen. Luthers antwoord was: “Alleen getuigenissen van de Heilige Schrift of overtuigende bewijzen kunnen mij in het ongelijk stellen. […] Ik kan alleen overwonnen worden door de Heilige Schriften die ik heb aangehaald. En aangezien mijn geweten gevangen is in Gods woord, kan ik en wil ik niet herroepen, omdat het bezwaarlijk, onheilzaam en gevaarlijk is om tegen het geweten in te handelen! Hier sta ik, ik kan niet anders. [...] God moge mij te hulp komen! Amen!"
Het belangrijkste Katholieke argument tegen sola scriptura is dat het niet uitdrukkelijk door de Bijbel wordt onderwezen. Katholieken beargumenteren als volgt: “De Bijbel zegt nergens dat hij de ENIGE gezaghebbende gids voor het geloof en het Christelijke leven is”. Hoewel dit waar is, wordt hier toch een cruciaal belangrijke waarheid niet erkend. We weten dat de Bijbel het Woord van God is. De Bijbel verkondigt zelf door God geïnspireerd, onfeilbaar en gezaghebbend te zijn. We weten ook dat God nooit van gedachten verandert en Zichzelf nooit tegenspreekt. Dus ook al spreekt de Bijbel zich niet uitdrukkelijk uit ten gunste van “sola scriptura”, toch laat de Bijbel zeer zeker geen ruimte voor tradities die strijdig zijn met de Bijbelse boodschap. Sola scriptura is niet zozeer een argument tegen tradities, maar veeleer een argument tegen on-Bijbelse en/of anti-Bijbelse doctrines. De enige manier om zeker te weten wat God van ons verlangt is om trouw te blijven aan Zijn enige ons bekende openbaring: de Bijbel. We kunnen zonder enige twijfel weten dat de Schrift gezaghebbend, waar en betrouwbaar is. We kunnen datzelfde niet van tradities beweren.
Het Woord van God is het enige gezag voor het Christelijk geloof. Tradities zijn alleen geldig als ze op de Schrift zijn gebaseerd en in volledige overeenstemming zijn met de Schrift. Tradities die strijdig zijn met de Bijbel zijn niet van God en vormen geen geldig onderdeel van het Christelijke geloof. Sola scriptura is de enige manier waarop subjectiviteit kan worden vermeden en de enige manier waarop wij kunnen voorkomen dat persoonlijke meningen een hogere prioriteit verkrijgen dan de leer van de Bijbel. De essentie van sola scriptura is dat een mens zijn geestelijke leven alleen op de Bijbel baseert en elke traditie of leer afwijst die niet volledig in overeenstemming is met de Bijbel. 2 Timoteüs 2:15 verkondigt: "Werk ijverig om betrouwbaar te zijn voor God, als een arbeider die zich niet hoeft te schamen en die eerlijk uitkomt voor het woord van de waarheid."
Sola scriptura maakt kerkelijke tradities niet onmogelijk. In plaats daarvan geeft sola scriptura ons een solide fundament waarop we onze kerkelijke tradities kunnen baseren. Er zijn vele gebruiken, zowel in Katholieke als Protestantse kerken, die het gevolg zijn van tradities en niet van de expliciete leer van de Schrift. Het is goed, zelfs noodzakelijk, dat de kerk tradities heeft. Tradities spelen een belangrijke rol bij de uitleg van de Christelijke leer en bij de praktische organisatie van het Christelijke leven. Maar tegelijkertijd kunnen deze tradities alleen aanvaardbaar zijn als zij met Gods Woord stroken. Zij moeten op het solide fundament van de leer van de Schrift zijn gebaseerd. Het probleem van de Rooms-katholieke Kerk (en vele andere Christelijke kerken) is dat zij haar tradities baseert op tradities die op tradities zijn gebaseerd die op tradities zijn gebaseerd – en de eerste traditie was al vaak niet in volledige overeenstemming met de Schrift. Dat is de reden dat Christenen altijd moeten terugvallen op sola scriptura, het gezaghebbende Woord van God, als de enige degelijke basis voor geloof en praktijk.
Een vaak naar voren gebracht bezwaar tegen het idee van sola scriptura is het praktische feit dat er op zijn minst 250 jaar na het begin van de kerk officieel nog geen overeenstemming over de canon van de Bijbel was bereikt. Bovendien waren de Schriftteksten meer dan 1500 jaar na de grondlegging van de kerk niet in de mis beschikbaar. Hoe zouden de vroege Christenen dan sola scriptura kunnen hebben toegepast, als zij niet eens de volledige Schrift ter beschikking hadden? Hoe konden Christenen vóór de uitvinding van de drukpers dan hun geloof en hun gebruiken op de Schrift baseren, als zij niet eens een volledige kopie van de Schrift konden hebben? Dit vraagstuk wordt nog gecompliceerder door het hoge percentage analfabeten in de geschiedenis. Hoe gaat het concept van sola scriptura met deze problemen om?
Het probleem van dit argument is dat het feitelijk beweert dat het gezag van de Schrift afhankelijk is van de beschikbaarheid ervan. Dit is niet het geval. Het gezag van de Schrift is universeel. Omdat het Gods Woord is, is het Zijn gezag. De Schrift is inderdaad niet altijd universeel beschikbaar geweest en niet alle mensen zijn in staat geweest om de Bijbel te lezen, maar dat doet niets af aan het feit dat de Bijbel Gods Woord is. Bovendien is dit eigenlijk geen argument tegen sola scriptura, maar een argument voor wat de kerk zou moeten hebben gedaan, in plaats van wat de kerk feitelijk heeft gedaan. De vroege kerk had de vermenigvuldig van de Schriftteksten een hoge prioriteit kunnen geven. Hoewel een volledige kopie van de Bijbel voor elke Christen onrealistisch zou zijn geweest, zou het wellicht wel mogelijk zijn geweest om elke kerk van een gedeelte of van alle Schriftteksten te voorzien. De vroege kerkleiders zouden de hoogste prioriteit moeten hebben toegekend aan de bestudering van de Schrift, zodat zij anderen nauwkeurig hadden kunnen onderwijzen. Zelfs als de Schrift niet voor de grote massa's beschikbaar kon worden gemaakt, dan konden de kerkleiders toch op zijn minst goed opgeleid zijn geweest in het Woord van God. In plaats van de opstapeling van tradities en de overdracht van deze tradities van de ene op de andere generatie, had de kerk de Schrift moeten vermenigvuldigen en aan anderen moeten onderwijzen (2 Timoteüs 4:2).
Nogmaals, tradities zijn geen probleem. On-Bijbelse tradities vormen het probleem. De beschikbaarheid van de Schriftteksten door de eeuwen heen is ook geen bepalende factor. De Schriftteksten zelf zijn de bepalende factor. Het is nu voor ons allen mogelijk om de Schriftteksten te lezen. Door Gods Woord te bestuderen wordt duidelijk dat vele kerkelijke tradities die door de eeuwen heen zijn ontwikkeld feitelijk strijdig zijn met Gods Woord. Dit is waar sola scriptura om de hoek komt kijken. Tradities die op Gods Woord zijn gebaseerd en hiermee in overeenstemming zijn kunnen worden aangehouden. Tradities die niet op Gods Woord zijn gebaseerd of hiermee niet in overeenstemming zijn moeten worden afgewezen. Sola scriptura laat ons terugvallen op datgene wat God in Zijn Woord aan ons heeft geopenbaard. Sola scriptura laat ons uiteindelijk terugvallen op de God die altijd de waarheid spreekt, Zichzelf nooit tegenspreekt en steeds maar weer bewijst dat Hij betrouwbaar is.
English
Wat is sola scriptura?
