Autor:
Ewangelia Łukasza nie wskazuje kim jest jej autor. Z Ewangelii Łukasza 1.1-4 oraz z Dziejów Apostolskich 1.1-3 wynika, że obie księgi zaadresowane są do „dostojnego Teofila”, prawdopodobnie do rzymskiego urzędnika. Od wczesnych dni kościoła przyjmuje się, że Łukasz- znamienity lekarz i bliski współpracownik apostoła Pawła, jest autorem zarówno Ewangelii Łukasza jak i Dziejów Apostolskich (Kolosan 4.14; 2 Tymoteusza 4.11). Tym samym czyni to Łukasza jedynym autorem ksiąg Pisma Świętego, wywodzącym się z pogan.
Data napisania:
Ewangelia Łukasza została najprawdopodobniej spisana między 58 a 65 r. po Chr.
Cel napisania:
Podobnie jak z dwoma innymi ewangeliami synoptycznymi- Mateusza i Marka- celem tej księgi jest ukazanie Pana Jezusa Chrystusa i wszystkiego co „Jezus czynił i czego nauczał od początku, aż do dnia, gdy udzieliwszy przez Ducha Świętego poleceń apostołom, których wybrał, wzięty został w górę” (Dzieje Apostolskie 1.1-2). Ewangelia Łukasza jest wyjątkowa, ponieważ skrupulatnie przedstawia historię- „dokładnie kolejno” (Ew. Łukasza 1.3), tak jak zbadał to umysł lekarski- podając często szczegóły pominięte w innych relacjach. Historia Wielkiego Lekarza zgodnie z relacją Łukasza podkreśla jego służbę oraz współczucie jakim darzył pogan, Samarytan, kobiety, dzieci, poborców podatkowych, grzeszników i innych ludzi wywodzących się z marginesu społecznego ówczesnego Izraela.
Kluczowe wersety:
Ew. Łukasza 2.4-7, „Poszedł też i Józef z Galilei, z miasta Nazaretu, do Judei, do miasta Dawidowego, zwanego Betlejem, dlatego że był z domu i z rodu Dawida. Aby był spisany wraz z Marią, poślubioną sobie małżonką, która była brzemienna. I gdy tam byli, nadszedł czas, aby porodziła. I porodziła syna swego pierworodnego, i owinęła go w pieluszki, i położyła go w żłobie, gdyż nie było dla nich miejsca w gospodzie.”
Ew. Łukasza 3.16, „Sam Jan odpowiedział wszystkim, mówiąc: Ja chrzczę was wodą, lecz przychodzi mocniejszy ode mnie, któremu nie jestem godzien rozwiązać rzemyka u sandałów jego: On was chrzcić będzie Duchem Świętym i ogniem.”
Ew. Łukasza 4.18-19, 21, „Duch Pański nade mną, przeto namaścił mnie, abym zwiastował ubogim dobrą nowinę, posłał mnie, abym ogłosił jeńcom wyzwolenie, a ślepym przejrzenie, abym uciśnionych wypuścił na wolność. Abym zwiastował miłościwy rok Pana. [...] Dziś wypełniło się to Pismo w uszach waszych.”
Ew. Łukasza 18.31-32, „A wziąwszy z sobą dwunastu, rzekł do nich: Oto idziemy do Jerozolimy, i wszystko, co napisali prorocy, wypełni się nad Synem Człowieczym. Wydadzą go bowiem poganom i wyśmieją, zelżą i opluwają.”
Ew. Łukasza 23.33-34, „A gdy przyszli na miejsce zwane Trupią Czaszką, ukrzyżowali go tam, także i złoczyńców, jednego po prawicy, a drugiego po lewicy. A Jezus rzekł: Ojcze, odpuść im, bo nie wiedzą, co czynią...”
Ew. Łukasza 24.1-3, „A pierwszego dnia tygodnia, wczesnym rankiem, przyszły do grobu, niosąc wonności, które przygotowały. I zastały kamień odwalony od grobowca. A wszedłszy do środka, nie znalazły ciała Pana Jezusa.”
Krótkie podsumowanie:
Ewangelia Łukasza nazwana jest najpiękniejszą księgą jaka kiedykolwiek została napisana. Łukasz rozpoczyna od opowiedzenia nam o rodzicach Jezusa; narodzinach jego kuzyna- Jana Chrzciciela; podróży Marii i Józefa do Betlejemu, gdzie narodził się w żłobie Jezus, oraz genealogii Chrystusa za strony Marii. Publiczna służba Jezusa ukazuje jego niewiarygodne współczucie i przebaczenie dzięki historii o synu marnotrawnym, bogaczu i Łazarzu czy o dobrej Samarytance. Podczas gdy wielu wierzy w tą niezasłużoną miłość, która przekracza wszelkie ludzkie poznanie, wiele innych osób- szczególnie przywódców religijnych- podważa to lub jawnie sprzeciwia się twierdzeniom Jezusa. Naśladowcy Chrystusa zachęcani są do oszacowania kosztów uczniostwa, podczas gdy jego wrogowie czekają na jego śmierć krzyżową. Jezus w końcu zostaje zdradzony, osądzony, skazany i ukrzyżowany. Grób jednak nie może go powstrzymać! Jego zmartwychwstanie sprawia, że nadal szuka i znajduje zagubionych.
Powiązania:
Mając pogańskie korzenie, Łukasz stosunkowo rzadko, w porównaniu z Ew. Mateusza, przywołuje/ cytuje Stary Testament, a większość odniesień starotestamentowych są słowami Jezusa. Jezus wykorzystywał Stary Testament w obronie przed atakami szatańskimi, odpowiadając mu tym, „co zostało napisane” (Ew. Łukasza 4.1-13); aby wskazać na siebie jako obiecanego Mesjasza (Ew. Łukasza 4.17-21); aby przypomnieć faryzeuszom o ich braku umiejętności wypełnienia Prawa i potrzebie Zbawiciela (Ew. Łukasza 10.25-28, 18.18-27); aby wprawić ich w zakłopotanie przytaczając nauczanie, poprzez które chcieli wykazać mu błąd (Ew. Łukasza 20).
Zastosowanie praktyczne:
Łukasz podaje nam wspaniały obraz naszego Zbawiciela. Jezus nie został „odrzucony” przez biednych i potrzebujących; w rzeczywistości jego służba była mocno skupiona wokół takich ludzi. Izrael w czasach Jezusa przykuwał szczególną uwagę do różnic klasowych istniejących w społeczeństwie. Słabi i poniewierani ludzie byli bezsilni w osiągnięciu czegokolwiek w życiu, i oni byli szczególnie otwarci na przyjęcie przesłania o tym, że „przybliżyło się Królestwo Niebios” (Ew. Łukasza 10.9). To jest przesłanie, jakie musimy nieść tym wszystkim którzy są wkoło nas, a którzy desperacko potrzebują o tym usłyszeć. Nawet w stosunkowo zamożnych krajach- być może właśnie w takich jak Polska- duchowa potrzeba jest skrajna. Chrześcijanie powinni naśladować przykład Jezusa i zanieść dobrą nowinę o zbawieniu dla duchowych biedaków i potrzebujących. Królestwo Boże jest blisko, a z każdym dniem, czasu jest coraz mniej.
