Câu hỏi
Chúng ta nên học gì từ cuộc đời của Ê-li-sê?
Trả lời
Ê-li-sê, có nghĩa là “Đức Chúa Trời là sự cứu rỗi”, là người kế vị Ê-li trong chức vụ tiên tri ở Y-sơ-ra-ên (1 Các Vua 19:16, 19–21; 2 Các Vua 5:8). Ông được kêu gọi đi theo Ê-li trong 1 Các Vua 19:19, và ông đã dành vài năm tiếp theo với tư cách là người được tiên tri Ê-li đỡ đầu, cho đến khi Ê-li được cất lên trời. Vào thời điểm đó, Ê-li-sê bắt đầu chức vụ kéo dài khoảng 60 năm, trải qua các triều đại của các vua Giô-ram, Giê-hu, Giô-a-cha và Giô-ách.
Lời kêu gọi đầu tiên của Ê-li-sê mang tính hướng dẫn. Sau khi thể hiện quyền năng mạnh mẽ của Đức Chúa Trời chống lại các tiên tri của Ba-anh và mưa trở lại sau một đợt hạn hán kéo dài, hoàng hậu Giê-sa-bên đã tìm mọi cách để giết Ê-li. Sợ hãi, tiên tri Ê-li bỏ trốn. Ông đã được một thiên sứ đến thêm sức cho và chuẩn bị cho cuộc hành trình kéo dài bốn mươi ngày đến núi Hô-rếp. Ở đó, Ê-li thú nhận rằng ông tin mình là nhà tiên tri trung thành duy nhất còn sót lại. Đức Chúa Trời bảo Ê-li trở về nhà, xức dầu cho Ha-xa-ên làm vua xứ A-ram (Sy-ri) , Giê-hu làm vua Y-sơ-ra-ên, và Ê-li-sê kế vị ông làm tiên tri. Đức Chúa Trời phán: “Ai thoát khỏi gươm của Ha-xa-ên sẽ bị Giê-hu giết, ai thoát khỏi gươm của Giê-hu sẽ bị Ê-li-sê giết” (1 Các Vua 19:17). Ông cũng trấn an Ê-li rằng có 7.000 người còn lại chưa cúi đầu trước thần Ba-anh.
Ê-li vâng theo lời Đức Chúa Trời và tìm thấy Ê-li-sê, lúc đó đang cày bằng một đôi bò. Ê-li choàng áo choàng quanh người Ê-li-sê—một dấu hiệu cho thấy trách nhiệm của Ê-li sẽ đổ lên trên Ê-li-sê, và Ê-li-sê đã bỏ bò của mình và chạy theo nhà tiên tri. Ê-li-sê chỉ xin tạm biệt gia đình rồi sẽ trở về với Ê-li. Ê-li-sê trở về, giết bò và lấy cày làm củi đốt để nấu thịt nó, sau đó chia thịt cho các tôi tớ của ông ăn, rồi theo Ê-li làm đầy tớ. Ê-li-sê đáp ứng lời kêu gọi ngay lập tức. Ông hoàn toàn từ bỏ bản thân khỏi cuộc sống trước đây của mình — về cơ bản là tổ chức một lễ kỷ niệm và khiến bản thân không còn lựa chọn nào khác để quay trở lại với con bò của mình. Ê-li-sê không chỉ từ bỏ cuộc sống cũ mà còn trở thành người hầu việc trong cuộc sống mới (1 Các Vua 19:21).
Ê-li-sê yêu thương Ê-li như một người cha. Ông từ chối rời Ê-li trước khi Ê-li được cất lên trời, mặc dù Ê-li đã bảo Ê-li-sê ở lại. Ê-li cho phép Ê-li-sê ở lại với ông, và Ê-li hỏi ông có thể làm gì cho người mà mình đỡ đầu trước khi rời đi. Ê-li-sê đã cầu xin thần của Ê-li cảm động ông bội phần. Đây không phải là một yêu cầu tham lam mà là một yêu cầu cho thấy Ê-li-sê muốn được coi là con trai của Ê-li. Ê-li nói với Ê-li-sê rằng, nếu ông nhìn thấy Ê-li lúc được cất lên, thì Ê-li-sê sẽ nhận được bội phần đó. Quả thật, Ê-li-sê đã nhìn thấy cỗ xe lửa và ngựa lửa phân cách hai người, và ông đã thấy Ê-li được cất lên trời trong một cơn gió lốc. Ê-li-sê nhặt áo choàng của Ê-li và đi đến sông Giô-đanh. Ê-li-sê dùng chiếc áo choàng đập xuống nước, và nước phân ra, giống như đã làm với Ê-li. Các tiên tri khác chứng kiến điều này đã nhận ra rằng linh hồn của Ê-li hiện đang ngự trên Ê-li-sê. Như Đức Chúa Trời đã phán quyết, giờ đây Ê-li-sê sẽ là vị tiên tri của Ngài cho dân sự (2 Các Vua 2:1–18).
Như Đức Chúa Trời đã phán với Ê-li trên núi, chính trong chức vụ của Ê-li-sê, tổ chức thờ thần Ba-anh đã bị xóa bỏ (2 Các Vua 10:28). Trong chức vụ của mình, Ê-li-sê đã đi khắp nơi và làm cố vấn cho các vua, bạn đồng hành của thường dân, và là bạn của cả người Y-sơ-ra-ên lẫn người ngoại.
Có nhiều lời tường thuật nổi tiếng về công việc tiên tri của Ê-li-sê. Ông đã chữa lành nguồn nước của thành Giê-ri-cô (2 Các Vua 2:19–21) và bị những thanh niên thành Bê-tên nhạo báng, ông đã rủa sả chúng nó và kết quả là chúng đã bị hai con gấu cái vồ chết (2 Các Vua 2:23–25). Ông đã hóa ra nhiều dầu cho người đàn bà góa (2 Các Vua 4:1–7). Ông đã nói tiên tri cho một gia đình giàu có ở Su-nem rằng họ sẽ có một đứa con trai, họ đã tiếp đón ông và sau đó ông đã khiến cho đứa con trai đó sống lại (2 Các Vua 4:8–37). Ê-li-sê cũng loại bỏ chất độc trong nồi canh (2 Các Vua 4:38–41) và từ hai mươi ổ bánh lúa mạch, ông đã làm cho thêm nhiều lên để phát cho một trăm người ăn (2 Các Vua 4:42–44). Ông đã chữa khỏi bệnh phung cho Na-a-man (2 Các Vua 5) và làm nổi cái đầu rìu mà người tiều phu mượn của người khác nhưng đã lỡ làm rơi xuống nước (2 Các Vua 6:1–7). Hầu hết các phép lạ mà Ê-li-sê thực hiện đều là những hành động giúp ích và ban phước. Những phép lạ khác rất giống với một số phép lạ của Đấng Christ, chẳng hạn như làm cho thức ăn được nhiều lên (Ma-thi-ơ 16:9–10) và chữa lành người phung (Lu-ca 17:11–19).
Ê-li-sê đưa ra lời khuyên cho vua Y-sơ-ra-ên. Một sự kiện kể về việc Ê-li-sê cảnh báo nhà vua về các hành động của vua A-ram (Sy-ri). Khi vua A-ram phát hiện ra rằng chính Ê-li-sê đang phá hỏng kế hoạch của mình, ông đã tìm cách bắt nhà tiên tri. Ghê-ha-xi, đầy tớ của Ê-li-sê, thấy quân A-ram đến đánh mình, thì sợ hãi. Nhưng Ê-li-sê bảo ông đừng sợ vì “những người ở với chúng ta đông hơn những người ở với chúng nó”. Ê-li-sê cầu nguyện, “Đức Giê-hô-va ôi, xin mở mắt kẻ tôi tớ tôi, để nó thấy được. Đức Giê-hô-va mở mắt người ra, thì người thấy núi đầy những ngựa và xe bằng lửa ở xung quanh Ê-li-sê.” (2 Các Vua 6:16–17). Người ta không thể quên Ê-li-sê đã nhìn thấy những cỗ xe lửa tương tự như thế nào khi Ê-li được cất lên trời. Sau đó, Ê-li-sê cầu nguyện cho người A-ram bị mù. Ê-li-sê dẫn họ đến Sa-ma-ri, thủ đô của Y-sơ-ra-ên, trước khi xin Đức Chúa Trời mở mắt cho họ. Vua Y-sơ-ra-ên băn khoăn không biết có nên giết những người bị bắt hay không, nhưng Ê-li-sê khuyên ông nên chuẩn bị thức ăn cho họ. Sau khi dự tiệc xong, quân A-ram trở về với chủ mình, và quân A-ram ngừng đánh phá Y-sơ-ra-ên. Ê-li-sê cũng nói tiên tri những biến cố khác có tầm quan trọng quốc gia và quốc tế liên quan đến Y-sơ-ra-ên và Sy-ri.
Vua Giô-ách đang trị vì vào thời điểm Ê-li-sê qua đời. Nhà vua đến thăm Ê-li-sê khi ông bị ốm và khóc thương ông. Ê-li-sê hướng dẫn Giô-ách lấy cung tên và bắn chúng ra ngoài cửa sổ. Khi Giô-ách làm như vậy, Ê-li-sê nói với ông rằng đây là mũi tên chiến thắng A-ram của Đức Chúa Trời. Sau đó, Ê-li-sê bảo nhà vua hãy đập mũi tên xuống đất, nhưng Giô-ách chỉ dừng lại sau ba lần đập. Ê-li-sê nổi giận. Nếu Giô-ách đập xuống đất năm hay sáu lần, ông đã có thể tiêu diệt hoàn toàn A-ram nhưng bây giờ sẽ chỉ đánh bại họ ba lần (2 Các Vua 13:14–19).
Về cái chết của Ê-li-sê, 2 Các Vua 13:20 chỉ nói rằng, “Ê-li-sê qua đời, và người ta chôn người”. Nhưng đoạn văn này tiếp tục nói về những người Mô-áp đến Y-sơ-ra-ên cướp bóc vào mỗi mùa xuân: “Vả, xảy ra có kẻ chôn một người, thấy đoàn quân ấy đến, liền liệng thây vào mồ Ê-li-sê. Kẻ chết vừa đụng hài cốt Ê-li-sê, thì sống lại và đứng dậy” (2 Các Vua 13:21). Dường như Đức Chúa Trời đã chọn để chứng minh quyền năng của Ngài qua nhà tiên tri ngay cả sau khi ông qua đời.
Chúa Giê-su nói về Ê-li-sê trong Lu-ca 4:27. Dân chúng đã từ chối Chúa Giê-su ở Na-xa-rét và Ngài nói với họ rằng “không một nhà tiên tri nào được chấp nhận tại quê hương mình” (Lu-ca 4:24). Chúa Giê-su nói rằng có nhiều người phung ở Y-sơ-ra-ên vào thời Ê-li-sê, nhưng chỉ có Na-a-man, người Sy-ri, được chữa khỏi.
Nghiên cứu về cuộc đời của Ê-li-sê, chúng ta học được ở ông một tấm lòng khiêm nhường (2 Các Vua 2:9; 3:11), tình yêu hiển nhiên của ông dành cho dân Y-sơ-ra-ên (2 Các Vua 8:11-12), và sự trung tín trọn đời của ông trong chức vụ. Ê-li-sê đã vâng theo tiếng gọi của Đức Chúa Trời, sốt sắng và trung thành đi theo Ê-li. Ê-li-sê rõ ràng tin Đức Chúa Trời và tin cậy Ngài. Ê-li-sê tìm kiếm Đức Chúa Trời, và qua ông, Đức Chúa Trời làm việc một cách quyền năng.
English
Chúng ta nên học gì từ cuộc đời của Ê-li-sê?
