Câu hỏi
Nguyên lý Nhân học là gì?
Trả lời
Anthropic có nghĩa là "liên quan đến con người hoặc sự tồn tại của nhân loại". Nguyên lý có nghĩa là "luật". Nguyên lý Nhân học là quy luật tồn tại của con người. Thuyết này nói đến sự tồn tại của chúng ta trong vũ trụ này phụ thuộc vào các hằng số vũ trụ và những tham số với giá trị trong phạm vi rất hẹp. Nếu ngay cả một biến đơn lẻ bị ẩn đi, dù chỉ một chút thôi, thì con người chúng ta sẽ không tồn tại. Khả năng để những biến số này sắp xếp hợp lý đến mức chúng ta tồn tại một cách tình cờ là hầu như bằng không đã khiến một số nhà khoa học và triết học đề xuất thay thế rằng chính Đức Chúa Trời đã tạo dựng vũ trụ để phù hợp với nhu cầu cụ thể của chúng ta. Đây là Nguyên lý Nhân học: rằng vũ trụ dường như đã được tinh chỉnh cho sự tồn tại của chúng ta.
Lấy ví dụ như các hạt proton chẳng hạn. Proton là các hạt nguyên tử mang điện tích dương (cùng với neutron) tạo thành hạt nhân của nguyên tử (xung quanh quỹ đạo là các điện tử mang điện tích âm). Cho dù là do sự sắp đặt hay may mắn ngẫu nhiên (tùy thuộc vào quan điểm của bạn), proton vẫn lớn hơn 1,836 lần so với điện tử (electron). Nếu chúng lớn hơn một chút hoặc nhỏ hơn một chút, chúng ta sẽ không tồn tại (bởi vì các nguyên tử không thể hình thành các phân tử mà con người cần). Vì vậy, làm thế nào để proton lớn hơn 1,836 lần so với electron? Tại sao không lớn hơn hoặc nhỏ hơn 100 lần hoặc 100.000 lần? Trong tất cả các biến số có thể xảy ra, làm thế nào mà các proton lại có kích thước vừa phải? Đó phải chăng là do may mắn hay là sự sắp đặt?
Hay làm thế nào mà các proton mang điện tích dương lại bằng các hạt electron mang điện tích âm? Nếu proton không cân bằng electron và ngược lại, chúng ta sẽ không tồn tại. Chúng không thể so sánh về kích thước, nhưng chúng hoàn toàn cân đối. Có phải thiên nhiên chỉ tình cờ gặp phải một mối quan hệ thuận lợi như vậy, hay Đức Chúa Trời đã sắp đặt điều đó cho chúng ta?
Dưới đây là một số ví dụ về cách Nguyên lý Nhân học ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sống còn của hành tinh chúng ta:
Các tính chất đặc biệt của nước. Mọi sinh vật sống đã biết đều cần nước. May mắn thay, không giống như các chất khác, dạng rắn của nước (nước đá) ít đặc hơn dạng lỏng. Điều này dẫn đến hiện tượng băng nổi. Nếu băng không trôi, hành tinh của chúng ta sẽ bị đóng băng ngay lập tức. Ngoài ra, nước còn có các đặc tính quan trọng khác như tính phân cực, tính kết dính, tính liên kết và các đặc tính về nhiệt khác.
Khí quyển của Trái đất. Nếu chỉ có quá nhiều một loại khí trong nhiều loại khí tạo nên bầu khí quyển của chúng ta, hành tinh của chúng ta sẽ phải hứng chịu hiệu ứng nhà kính. Mặt khác, nếu không có đủ các loại khí này, sự sống trên hành tinh sẽ bị tàn phá bởi bức xạ vũ trụ.
Hệ số phản xạ của Trái đất hoặc "albedo" (tổng lượng ánh sáng phản xạ khỏi hành tinh so với tổng lượng ánh sáng được hấp thụ). Nếu albedo của Trái đất lớn hơn nhiều so với hiện tại, chúng ta sẽ gặp phải tình trạng đóng băng ngay lập tức. Nếu nó nhỏ hơn nhiều so với hiện tại, chúng ta sẽ nhanh chóng gặp phải hiệu ứng nhà kính .
Từ trường của Trái đất. Nếu nó yếu đi nhiều, hành tinh của chúng ta sẽ bị bức xạ vũ trụ tàn phá. Nếu nó mạnh hơn nhiều, chúng ta sẽ bị tàn phá bởi những cơn bão điện từ nghiêm trọng.
Vị trí của Trái đất trong hệ mặt trời. Nếu chúng ta ở xa hơn mặt trời, nước trên hành tinh sẽ đóng băng. Nếu chúng ta ở gần hơn một chút, trái đất sẽ bị thiêu đốt. Đây chỉ là một trong vô số ví dụ về vị trí đặc quyền của chúng ta trong hệ mặt trời cho phép sự sống trên Trái đất như thế nào.
Vị trí của hệ mặt trời trong thiên hà. Một lần nữa, chúng ta có thể thấy rất nhiều ví dụ về vấn đề này. Điển hình như, nếu hệ mặt trời của chúng ta quá gần trung tâm dải ngân hà, hoặc gần với đường xoắn ốc nào ở rìa, hoặc sát bất kỳ cụm sao nào, hành tinh của chúng ta sẽ bị bức xạ vũ trụ hủy diệt.
Màu sắc của mặt trời. Nếu mặt trời đỏ hơn hoặc xanh hơn so với hiện tại, điều này sẽ cản trở quá trình quang hợp diễn ra. Quang hợp là một quá trình sinh hóa tự nhiên rất quan trọng đối với sự sống trên Trái đất.
Danh sách trên không có nghĩa là đầy đủ. Nó chỉ là một mẫu nhỏ trong số nhiều yếu tố phải phù hợp để sự sống tồn tại trên Trái đất. Chúng ta rất may mắn khi được sống trên một hành tinh đặc quyền, trong hệ mặt trời đặc quyền, ở trong một thiên hà đặc quyền và trong một vũ trụ đặc quyền.
Câu hỏi đặt ra cho chúng ta bây giờ là, với rất nhiều hằng số phổ quát và các tham số vũ trụ học xác định vũ trụ của chúng ta, và với rất nhiều biến số khả dĩ cho mỗi biến số, làm thế nào mà tất cả chúng lại rơi vào một phạm vi cực kỳ hẹp của các giá trị cần thiết cho sự tồn tại của chúng ta? Sự đồng thuận chung là chúng ta có mặt ở đây bởi sự may mắn ngẫu nhiên chống lại tỷ lệ cược khủng khiếp hoặc bởi thiết kế có chủ đích của một Đấng khôn ngoan.
Một số người ủng hộ quan điểm ngẫu nhiên đã tìm cách chứng minh bằng việc đưa ra giả thuyết về một kịch bản mà theo đó vũ trụ của chúng ta chỉ là một trong số rất nhiều vũ trụ được gọi là “đa vũ trụ”. Điều này mang lại cho thiên nhiên nhiều cơ hội hơn để “làm đúng”, làm giảm tỷ lệ thành công của nó xuống mức đáng kể.
Hãy tưởng tượng vô số vũ trụ không có sự sống, trong đó một hoặc nhiều biến số cần thiết không nằm trong phạm vi giá trị cụ thể cần thiết cho sự sống. Ý tưởng là tự nhiên cuối cùng sẽ làm cho nó đúng và dường như đã làm như vậy bằng chứng là chúng ta tồn tại (hoặc tranh luận cứ thế xảy ra). Chúng ta là những người may mắn được vũ trụ tình cờ kết hợp lại cho đúng với các giá trị vũ trụ. Nguyên lý Nhân học thường được coi là cơ sở thực nghiệm cho giả thuyết đa vũ trụ về mặt toán học.
Các nhà lý luận về Thiết kế Thông minh ca ngợi Nguyên tắc Nhân học như một bằng chứng bổ sung hỗ trợ cho luận điểm của họ rằng sự sống được tạo ra bởi một bậc thầy siêu việt. Không chỉ các hệ thống sinh học mang dấu ấn của sự sáng tạo (như thông tin chứa trong DNA, độ phức tạp cụ thể, độ phức tạp không thể giải thích được, v.v.), mà vũ trụ còn còn hỗ trợ và chỉ ra rằng sự sống dường như đã được thiết kế hoàn hảo như một phương tiện để đạt được mục đích có từ trước.
English
Nguyên lý Nhân học là gì?
