Hapot
Ano an sinasabi kan Biblia manongod sa mga dinosaur? Igwang dinosaur sa Biblia?
Simbag
An temang dinosaur sa Biblia parte kan dakulang dabate sa komunidad kan mga Kristyano sa haloy nang panahon sa bilog na kinaban, an tamang pakaintindi kan Libro nin Genesis, asin an tamang interpretasyon kan pisikal na ebidensya na mahihiling ta sa satuyang kapalibutan. An mga naniniwala sa gurang na edad kan kinaban nagtutubod na dai nasambit sa Biblia an mga dinosaur, huli ta, sosog sa saindong pagtubod, an mga dinosaur nagkagaradan na, milyon na taon na an nakalipas, bago pa nagkaigwa nin tawo digdi sa kinaban. An mga tawo na nagsurat kan Biblia dai na nahiling an mga buhay na dinosaur.
Sa mga naniniwala sa huben na edad kan kinaban, sinda nagtutubod na sinambit sa Biblia an dinosaur, dawa ngani dai man talaga ginamit sa Biblia an tataramon na “dinosaur,” alagad ginamit an Hebreong tataramon na tanniyn, na igwang katumbas na nagkapirang tataramon sa Ingles na Biblia. Minsan ini “halimaw sa dagat,” minsan ini “halas.” Dakol na beses ini “dragon.” An tanniyn garo sarong dakulang reptilya. An hayop na ini nasambitan nin halos trayntang beses sa Lumang Tipan asin nakukua sa daga asin sa tubig.
Idagdag ta pa sa pagsambit kan hayop na ini, an Biblia nagsambit pa nin nagkapirang mga hayop na tinutubodan kan mga iskolar na dinosaur an saindang nahiling. An behemoth posibleng iyo an pinakamakusog sa gabos na hayop na linalang kan Dios, sarong higante na an ikog nakakapareho sa poon nin cedro (Job 40:15). Dakol na iskolar an nagbalo na bistohon an behemoth bilang elepante o hippopotamus. Alagad sabi kan iba, an elepante saka hippopotamus igwang manipis sanang ikog, dai pwedeng ikompara sa poon nin cedro. Alagad an mga dinosaur, arog kan brachiosaurus asin diplodocus igwa nin dakulang ikog na pwedeng ikompara sa poon nin cedro.
Halos gabos na sibilisasyon igwa nin materyales na nagpapahiling nin mga higanteng linalang na reptilya. An mga petroglyphs, mga lumang imahen, asin dawa mga pigurin na gibo sa labuy na nakua sa norteng parte kan Amerika nagpapahiling kan modernong itsura kan dinosaur. Mga inukit na gapo na nakua sa sulnupan na parte kan Amerika nagpapahiling nin mga lalaki na nakasakay sa mga higanteng reptilyang hayop, asin an makangangalas, an mga hayop na ini igwang itsura arog kan triceratops, pterodactyl asin tyrannosaurus rex. An mga mosaics kan mga Romano, an mga paso kan mga Mayan, asin an mga kuta sa Ciudad kan Babylonia, gabos nagpapatotoo kan kangangalasan kan mga linalang na ini. Maliban sa mga pagpatotoong ini ini, igwang pang mga pisikal na ebidensya kan eksistensya kan mga dinosaur arog kan mga tulang nin tawo asin dinosaur na nakuang magkaiba sa norteng parte kan Amerika asin Sulnupan kan Asia.
Ngunyan, igwang dinosaur sa Biblia? An isyung ini dipisil na tuldukan. Nakadepende iyan sa kun pano mo iintindihon an mga ebidensya asin kun pano mo hihilingon an saimong kapalibutan. Kun an Biblia iintindihon sa literal na paagi, an pagtubod sa huben na kinaban maresulta, asin pwedeng akoon an ideya na an dinosaur asin an tawo sabay na nag-eksister. Kun an dinosaur asin an tawo sabay na nag-eksister, ano an nangyari sa mga dinosaur? Mantang an Biblia dai nagtao nin kasimbagan sa isyung ini, an mga dinosaur posibleng nagkagaradan makalipas an pagbaha huli sa pagbabago kan kinaban asin posibleng huli sa katotoohan na an mga dinosaur ginaradan kan mga tawo.
English
Ano an sinasabi kan Biblia manongod sa mga dinosaur? Igwang dinosaur sa Biblia?
