Hapot
Nag eeksister an Dios? Igwang ebidensya kan eksistensya kan Dios?
Simbag
An eksistensya kan Dios dae kayang patotoohan o pahimutikan. An Bibliya nagsasabi na dapat tang akoon sa satuyang pagtubod an katotoohan na an Dios nag eeksister: “Asin kun dae nin pagtubod dae mahihimo na makapasono saiya; huli ta an minadolok sa Dios kaipuhan na tumubod na saiya iyo nanggad, asin na siya iyo an parabalos sa mga naghahanap saiya” (Mga Hebreo 11:16). Kun an Dios talagang hinahanap, pwede siyang magpahiling asin magpatotoo sa bilog na kinaban na siya nag eeksister. Pero kun gigibuhon niya iyan, dae na kaipuhan an pagtubod. “Si Hesus nagsabi saiya, ‘huli ta ako nahiling mo, nagtubod ka: paladan an mga dae nakahiling alagad nagtubod’” (Juan 20:29).
Alagad dae yan nangangahulugan na mayong ebidensya kan eksistensya kan Dios. Sa Bibliya nasasabi, “An mga kalangitan nagbabareta kan kamurawayan nin Dios, asin an kahiwasan nagpapahayag kan ginibo nin saiyang mga kamot. An sarong aldaw nag tatao nin tataramon sa masunod na aldaw, asin an sarong bangui sa sarong bangui man nagpapahayag nin kadonongan. Daing nasabi, minsan mga tataramon, na dae nahinaniog si saiyang tingog. Sa bilog na daga luminuwas si saiyang daguing, asin sa katapusan nin kinaban si saiyang mga tataramon. Dian sa sainda ibinugtak an tabernaculo sa aldaw” (Mga Salmo 19:1-4). Kun hihilingon ta an mga bitoon, iintindihon ta an kahiwasan kan kinaban, obserbaran an mga makangangalas na nilalang, dalanon an pag sulnop kan saldang – gabos na mga ini nagtutukdo sa Diyos na kaglalang. Kung dae pa igo an mga bagay na ini, igwa man ebidensya an Dios sa satong mga puso. Sinasabi satuya sa Parahulit 3:11, “Linalang niyang magayon an gabos na saiyang panahon; ibinugtak man niya an kinaban sa saindang puso , sa bagay na ini na an tawo dae makarorop kan ginibo nin Dios pag poon sa kapinunan sagkod sa katapusan.” Sa satuyang sadiri yaon an pagbisto na igwang iba sa likod kan buhay na ini asin igwang iba maliban kan kinaban na ini. Pwede ta ining pahimutikan sa satong mga kadunungan pero an presensya kan Dios sa satuya asin sa satuyang kapalibutan dae ta pwedeng paindahan. Sa balyo kan katotoohan na ini, an Bibliya nag patanid na igwa nin mga tawo na mapainda kan eksistensya kan Dios: “Nagsabi an kablas sa saiyang puso; ‘Mayo nin Dios’” (Mga Salmo 14:1). Mantang kadaklan kan mga tawo sa laog kan bilog na kasaysayan, sa gabos na kultura, sa gabos na sibilisasyon, sa gabos na kontinente natuturubod sa eksistensya kan Dios, igwang Dios na nag kakawsa kan pagtubod na iyan.
Idugang ta sa mga biblikal na argumento kan eksistensya kan Dios, igwa pa nin mga lohikal na argumento. Enot, an ontolohikal na argumento. An pinaka bistadong ehemplo kan ontolohikal na argumento iyo an pag gamit kan konsepto kan Dios nganing patotoohan an eksistensya kan Dios. Ini nagpupuon sa buot sabihon kan Dios bilang “saro na mayo nang maurog pa.” Tinitindugan kaini na mas orog an mag eksister kaysa sa dae mag eksister, kaya an pinaka orog dapat mag eksister. Kun an Dios dae nag eeksister, an Dios bako an pinaka orog sa gabos asin iyan ma liwas sa pinakang kahulugan kan Dios.
An panduwa iyo an teleolohikal na argumento. An teleolohikal na argumento nagsasabi na mantang an kinaban nagpapahiling nin sarong makangangalas na disenyo, igwa man nin makangangalas na Diyos na nag disenyo kaini. Halimbawa, kun an kinaban mas harani nin kadiit o mas harayo nin kadiit sa aldaw, dae ini magiging kapable na mag suporta nin buhay arog kan sinusuporta kaini ngunyan satuya. Kun an mga elementos sa satuyang kinaban igwang diit sanang kakulangan, kagabsan na nabubuhay sa kinaban magkakagaradan. An sarong molekyul na protina nabibilog sa tsansang 1 sa 10243 (iyan 10 asin sinusundan nin 243 na zero). An sarong cell binibilog yan nin milyon na protinang molekyuls.
An ikatlong lohikal na argumento sa eksistensya kan Dios iyo an inaapod na cosmolohikal na argumento. Gabus na epekto igwa nin kawsa. Ining kinaban asin gabos na yaon digdi gabos yan epekto. Igwang saro na nagkakawsa kan gabos na bagay nganing magkaburuo. Orog sa gabos, igwang saro na nagkakawsa tanganing an gabos na bagay mag eksister. An nagkakawsang iyan iyo an Dios.
An ika apat na argumento iyo an moral na argumento. Lambang kultura sa bilog na kasaysayan igwa nin katugunan. Lambang saro igwa nin pagmate kan tama asin kan sala. Pag gadan, pag putik, pag habon asin an imoralidad, gabos yan binibistong sala. Sain hale an pagmating iyan kan tama asin kan sala kung bakong sa banal na Dios?
Sa balyo kan gabos na ini, an Biblia nagsasabi na an mga tawo masikwal kan malinaw na kaaraman manongod sa Dios dangan magtobod mananggad sa kaputikan. Sa Roma 1:25 dinideklara, “Huli ta rinibayan ninda an katotoohan ni Dios kan kaputikan, asin sinda nagsama asin naglingkod sa mga linalang asin bakong sa kaglalang – na siya pinag oomaw sagkod lamang, Awot pa.” An bibliya nag poproklamar man na an mga tawo daeng sarahotan nganing dae magtubod sa Dios: “Huli ta an mga bagay niya na dae nahihiling magpoon pa kan paglalang niya kan kinaban, na iyo an saiyang daeng katapusan na kapangyarihan asin pagka Dios, nahihiling na nin malinaw, huling namamansayan dyan sa mga bagay na naginibo tanganing sinda dae magkaigwa nin sarahotan” (Roma 1:20).
An mga tawo nag sisikwal kan eksistensya kan Dios huli sa ini bakong base sa “syensya” o mayo ini nin “ebidensya”. An totoong rason iyo an pag sinda nag ako na igwa nin Dios, kaibahan kayan dapat nindang mareyalesar na sinda responsable sa Dios asin nangangaipuhan nin kapatawadan hale saiya (Roma 3:23, 6:23). Kun an Dios nag eeksister, kita kaipuhan na manimbagan saiya kan satuyang mga gawi. Kun an Dios dae nag eeksister, pwede tang gibuhon ano man na bagay na gusto ta na dae nagiisip na igwang Dios na mapadusa satuya. Iyan an rason tano ta kadaklan kan mga nagsisikwal kan eksistensya kan Dios minakugos sa tyoreya kan natural na ebolusyon – tinatawan sinda kainin nin alternatibo kaysa magtubod sa Dios na kaglalang. An Dios nag eeksister asin orog sa gabus aram kan lambang saro na siya nag eeksister. An katotoohan na igwa nin mga agresibong nagbabalo na pahimutikan an saiyang eksistensya nagpapatotoo sana na an Dios nag eeksister.
Pano ta maaaraman na an Dios nag eeksister? Bilang mga kristyano, aram tang an Dios nag eeksister huli ta nakiki-ulay kita saiya uru-aldaw. Dae ta siya nadadangog na nagtataram satuya pero namamatean ta an saiyang presensya asin an saiyang pag giya, aram ta an saiyang pagkamoot, kinakaipuhan ta an saiyang biyaya. Igwang mga bagay na nangyari sa satuyang mga buhay na mayong eksplenasyon maliban sa Dios. Kita milagrong isinalbar kan Dios asin binakli an satuyang mga buhay na mayo kitang ibang maginibo maliban sa bistuhon asin omawon an saiyang eksistensya. Mayo sa mga argumentong ini an makakadara sa siisay man na habong magtubod sa katotohan na risa-risa ng gayo. Sa katapus-tapusan, an eksistensya kan Dios dapat na akoon asin tubudon (Hebreo 11:6). An pagtobod sa Dios bakong lakdang nin sarong buta pasiring sa kadikluman; an pagtubod sa Dios siguradong lakdang paduman sa maliwanag na lugar kung sain kadakul na tawo na an nakaabot.
English
Nag eeksister an Dios? Igwang ebidensya kan eksistensya kan Dios?
